Vakbondsman en
politicus Derby
plots overleden

Met zijn dood is de belangrijkste getuige in het onderzoek naar de Decembermoorden van 1982 abrupt van het toneel verdwenen. Derby was de enige van de zestien arrestanten die het drama in de nacht van 8 op 9 december 1982 overleefde. Waarom toenmalig dictator Desi Bouterse hem destijds heeft laten lopen, was volgens Derby zelf onduidelijk. Bouterse verklaarde eind vorig jaar dat hij hem heeft laten lopen omdat hij als spion de overige vijftien tegenstanders van zijn regime had verraden. Een beschuldiging die Derby nadrukkelijk heeft tegengesproken.

Het overlijden van Fred Derby zal het onderzoek naar de rol van Desi Bouterse tijdens de Decembermoorden verzwaren, zegt de Nederlandse advocaat G. Spong. Spong, die het overlijden van Derby „zeer treurig vindt”, adviseert de Surinaamse autoriteiten bij het vervolgen van onder anderen Bouterse voor zijn rol in de Decembermoorden. Hij sprak Derby in het onderzoek naar de Decembermoorden vorig jaar november uitgebreid. „Ik leerde hem toen kennen als een buitengewoon bevlogen man. Het overlijden van Derby maakt het onderzoek naar de Decembermoorden er niet makkelijker op.”

De vroegere onderwijzer Derby kon worden aangemerkt als een van de machtigste mannen in het hedendaagse Suriname. Behalve dat zijn partij deel uitmaakt van de regering-Venetiaan, was hij ook voorzitter van de machtigste vakcentrale, C'47. Die opmerkelijke belangencombinatie zag Derby zelf nooit als een bezwaar, maar heeft soms tot vreemde situaties geleid. Zo stuurde hij tijdens de eerste regering-Venetiaan (1991-1996) namens de vakbond de arbeiders de straat op om salarisverhoging te eisen, terwijl de regering waar hij deel van uitmaakte zich verweerde dat er geen geld was.

Een scherp denker en een man met een onmiskenbaar charisma. Zo typeert G. van Rheenen van de vakbond FNV Fred Derby, de zaterdagnacht overleden vakbondsman en politicus. Derby vond dat politiek en vakbondswerk in Suriname nauw met elkaar verbonden moesten zijn, aldus Van Rheenen, die leiding geeft aan de internationale contacten.

Volgens de FNV-bestuurder was Derby een overtuigd nationalist en een groot voorstander van de ideeën van onafhankelijkheid. „Hij heeft zich echter nooit laten meeslepen door het anti-Nederlandse betoog van Desi Bouterse.” Derby realiseerde zich heel goed dat het merendeel van de Surinamers in Nederland woont, weet Van Rheenen.

President Venetiaan typeerde Derby gisteren als een „nationalist, een strijder voor de rechten van de arbeider en iemand die altijd een goed evenwicht wist te bewaren binnen de verschillende maatschappelijke en religieuze groepen in Suriname.” In verband met het overlijden van Derby zijn de parlementsvergaderingen voor deze week uitgesteld. Vandaag wordt bekend wanneer hij wordt begraven. Onbekend is nog of Derby een begrafenis met staatseer krijgt.

Ware zoon
De Surinaamse gemeenschap in Nederland toonde zich verslagen door het plotseling overlijden van de populaire en kritische vakbondsleider. „Met het overlijden van Fred Derby is een ware zoon van Suriname heengegaan, die zielsveel van zijn volk hield”, stelde John Waalring, in Nederland adviseur van de Surinaamse regeringspartij NPS van president Venetiaan.

Nederlandse politici betreuren het heengaan van Derby. VVD-woordvoerder Weisglas (Buitenlandse Zaken en Suriname) in de Tweede Kamer zei het te betreuren dat de prominente Surinamer „zo onverwacht en op jonge leeftijd” is overleden. Weisglas ziet met de parlementariër en vakbondsleider een belangrijke kracht verdwijnen achter het democratisch proces in Suriname.

Ook PvdA-fractievoorzitter Melkert toonde zich geschrokken door de plotselinge dood van Derby. „Fred Derby was een buitengewoon goed geïnformeerde gesprekspartner. Het was een principiële man en strijdbaar voor de democratie.”