Buitenland7 februari 2001

Likud en Arbeiderspartij gaan gaten in partij en regering dichten

Jacht op het pluche is geopend

Van onze correspondent
JERUZALEM – Ariel Sharon, de Likud-leider die gisteren tot de nieuwe premier van Israël is gekozen, staat nu voor de moeilijke taak een coalitie te vormen die voldoende steun heeft in het parlement, de Knesset. Met het aftreden van Arbeiderspartij-leider en premier Ehud Barak is de kans op een kabinet van nationale eenheid zienderogen verminderd.

De Arbeiderspartij heeft eerst genoeg aan eigen problemen. Het zal zeker twee tot drie maanden duren voordat er een nieuwe partijbaas gekozen is. Het is onwaarschijnlijk dat deze grootste partij in de Knesset voor die tijd zal besluiten tot een kabinet onder Sharon toe te treden. Twee hoge politici in de Arbeiderspartij, Yossi Beilin en Shlomo Ben-Ami, zijn fel tegen samenwerking met de Likud.

Door het vertrek van Barak is het in de Arbeiderspartij niet meer nodig een 'nacht van lange messen' te houden. Minister Yuli Tamir (Immigratie) zei vanmorgen op radio Kol Yisrael dat de partij ruimte zal bieden voor een reorganisatie, waarbij jonge mensen de kans krijgen de partijladder te beklimmen.

Verschillende hooggeplaatsten in de Arbeiderspartij achten zichzelf geschikt Barak op te volgen. De 77-jarige Shimon Peres beschouwt zichzelf zeker niet te oud voor een leidersrol in de politiek. Hij zou een tijdelijke partijleider kunnen worden totdat een definitieve vervanger voor Barak is gevonden. De voorzitter van de Knesset, Avraham Burg, is de meest serieuze kandidaat voor het leiderschap op lange termijn. Hij is een religieuze politicus die een goede reputatie geniet en in brede lagen van het volk wordt geaccepteerd.

Promotie
Ook de naam van minister Shlomo Ben-Ami (Buitenlandse Zaken en Binnenlandse Veiligheid) valt geregeld. Maar hij is omstreden bij de Israëlische Arabieren vanwege het politieoptreden in de Arabische sector in oktober vorig jaar, waarbij dertien doden vielen, en bij het rechterkant van het politieke midden omdat hij grote concessies wilde doen bij de onderhandelingen met de Palestijnen. Minister Haim Ramon (Binnenlandse Zaken) is een andere naam die wordt genoemd, maar hij valt niet op door bijzondere prestaties.

Sharon wil graag een kabinet van nationale eenheid vormen om niet in de wilde arena van de Knesset uit het zadel te worden geworpen. Bovendien hadden Ehud Barak als minister van Defensie en Shimon Peres als minister van Buitenlandse Zaken veel van de internationale verontwaardiging kunnen opvangen die ongetwijfeld zal losbarsten onder het leiderschap van de Likud-havik.

Het alternatief voor een kabinet van nationale eenheid is een kabinet dat steunt op de rechtse en de religieuze partijen in de Knesset. Sharon lijkt daarbij te kunnen rekenen op steun van ongeveer 62 van de 120 zetels. Het nadeel van een regering die steunt op een krappe meerderheid is dat Knesset-leden hem makkelijk de duimschroeven kunnen aandraaien. Sharon zal het zich niet kunnen veroorloven de parlementariërs boos te maken, omdat ze hem dan zullen laten vallen. De problemen die zullen ontstaan laten zich makkelijk raden. De gematigde Knesset-leden van het politieke midden zijn het oneens met de rechts-nationalistische denkbeelden van Yisrael Beitenu. Een andere spanningsveld bestaat tussen de immigrantenpartijen en de ultraorthodoxen.

Binnen de Likud-gelederen ontstaat beweging. De overwinning voor Sharon betekent promotie voor Silvan Shalom en Reuven Riflin, die hem door dik en dun hebben gesteund in de strijd tegen de rivaal in de Likud, Benyamin Netanyahu. Zij kunnen rekenen op belangrijke ministersposten. Limor Livnat echter, een trouwe Netanyahu-aanhangster, zal niet op de ladder van de Likud stijgen. Toch mag ze rekenen op een ministerie. Dat geldt ook voor de ”Likud-prinses” Tzipi Livne, die wel op het juiste paard heeft gewed.

Scepter
Kandidaten voor het prestigieuze ministerie van Defensie zijn Moshe Arens (die in de Golfoorlog minister van Defensie was) en Dan Meridor van de Centrum Partij, die populair is en integer heet te zijn. Sharon zal mogelijk ook een minister benoemen die niet aan een partij is verbonden. In dat verband wordt Ya'acov Ne'eman wel genoemd, die al eerder met de scepter heeft gezwaaid op het belangrijke ministerie van Financiën.

De orthodoxe partijen zijn geïnteresseerd in het ministerie van Godsdienstzaken en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Of ze dat laatste ministerie zullen krijgen valt te betwijfelen, omdat Sharon het zich niet kan permitteren de Russische immigranten voor het hoofd te stoten.