Buitenland11 januari 2001

Dossier Crisis Midden-Oosten

„Palestijnen hebben afspraken zelf tenietgedaan”

'Oslo' heeft niet langer
betekenis voor Sharon

Van onze buitenlandredactie
JERUZALEM – Ariel Sharon, de gedoodverfde winnaar van de Israëlische premiersverkiezing in februari, voelt zich niet gebonden door de interim-akkoorden die sinds 1993 met de Palestijnen zijn gesloten. „De overeenkomst van Oslo bestaat niet meer, punt uit”, zegt hij in een interview met het ultraorthodoxe weekblad Kfar Habad, waaruit Israëlische kranten gisteren vooraf hebben gepubliceerd. De Palestijnen hebben het vredesproces in meer dan honderd dagen geweld zelf om zeep gebracht, aldus Sharon.

De rechtse oppositieleider begon gisteravond aan zijn campagne voor de premiersverkiezing van 6 februari, die hij, als de voorspellingen van de opiniepeilers juist zijn, met gemak zal winnen van premier Ehud Barak. Op een campagnebijeenkomst in Jeruzalem zei hij dat hij niet zal onderhandelen voordat het geweld bedaart en dat de onderhandelingen door een regering onder zijn leiding „op een volkomen andere wijze” zullen worden gevoerd. Hij voegde eraan toe dat er „geen vrede zonder concessies” is en dat de vrede op compromissen moet zijn gebaseerd.

Maar in het interview met Kfar Habad zegt Sharon dat het in Palestijnse handen laten van gebieden die Israël tot dusver heeft afgestaan al pijnlijk genoeg is omdat „al die plaatsen geboorteplaatsen van het Joodse volk zijn.” De Palestijnen hoeven er niet op te rekenen dat zij van hem meer zullen krijgen dan wat nu onder hun controle is: ongeveer 40 procent van de Westoever en tweederde van de Gazastrook. Tevens zwoer hij nimmer een deel van Jeruzalem op te zullen geven en zei hij dat Israël om veiligheidsredenen alle bestaande nederzettingen op de Westoever en in de Gazastrook moet behouden.

De huidige intifada brak uit nadat Sharon onder begeleiding van een grote politiemacht op 28 september een bezoek bracht aan de Tempelberg in Jeruzalem, waar ook de Al Aqsa-moskee staat. Sharon zegt dat het bezoek was bedoeld om de Israëlische soevereiniteit te onderstrepen. Zijn bezoek vormde het startsein voor een nieuwe Palestijnse opstand, waarin tot nog toe 364 mensen zijn omgekomen.

De Palestijnen willen een eigen staat stichten in de Westoever en de Gazastrook en soevereiniteit over het Arabische deel van Jeruzalem en het Al Aqsa-complex. Zij willen de Joodse nederzettingen vernietigen. Barak heeft de Palestijnen een eigen staat in meer dan 90 procent van het gebied aangeboden. Het vredesvoorstel van de Amerikaanse president Bill Clinton voorziet ook in Palestijnse soevereiniteit over Oost-Jeruzalem en het Al Aqsa-complex, indien zij ervan afzien het recht op terugkeer te eisen voor miljoenen Palestijnse vluchtelingen naar Israël.

De Amerikaanse president Clinton probeert nog voor zijn vertrek op 20 januari opnieuw een top van de grond te tillen tussen Barak, Arafat en hemzelf. Hij hoopt daar alsnog een omvattend vredesakkoord te bereiken. Volgens sommige zegslieden in Israël is de kans op een dergelijke top toegenomen, maar of die ook tot succes zal leiden is nog maar de vraag.

Patrouilles
De gezamenlijke patrouilles van Israëlische militairen en Palestijnse politiemannen in de Strook van Gaza en de Westelijke Jordaanoever zullen binnenkort worden hervat. Dit heeft de Israëlische radio afgelopen nacht bekendgemaakt. Het bericht is nog niet van Palestijnse zijde bevestigd.

Het besluit werd genomen tijdens een ontmoeting gisteravond tussen Israëlische en Palestijnse veiligheidsfunctionarissen in Erez, aan de grens tussen Israël en de Gazastrook. Het Israëlische kabinet moet nog zijn goedkeuring hechten aan het akkoord.

Tot het gesprek in Erez werd besloten tijdens een ontmoeting dinsdag tussen Arafat en de Israëlische minister van Toerisme en voormalig opperbevelhebber van het leger Lipkin-Shahak. De gemengde patrouilles waren afgesproken in het akkoord van Oslo van 1993. Drie maanden geleden werd deze vorm van samenwerking tussen beide partijen opgeschort als gevolg van de onlusten.