Buitenland3 januari 2001

Dossier Midden-Oosten

Angst voor totale oorlog groeit onder Israëli's

Geen doorbraak na
overleg Clinton-Arafat

Van onze buitenlandredactie
WASHINGTON – De gesprekken van in totaal drie uur die gisteren door de Palestijnse leider Arafat en de Amerikaanse president Clinton zijn gevoerd, hebben geen doorbraak opgeleverd in de richting van een vredesregeling tussen Israël en de Palestijnen. Arafat heeft wel beloofd te pogen een eind te maken aan het geweld in het gebied, deelde woordvoerder Siewert van het Witte Huis gisteravond laat mee.

Clinton zou premier Barak van Israël vandaag informeren over de inhoud van de gesprekken. Hij zal ook andere leiders in het gebied bellen en misschien ook Arafat na diens terugkeer uit Washington.

Arafat beloofde Clinton te zullen proberen schietpartijen tegen te houden, de verantwoordelijken te arresteren en de samenwerking met Israël op veiligheidsgebied te hervatten.

Arafat was naar Washington gereisd om duidelijkheid te krijgen over een Amerikaans vredesplan. Clinton beantwoordde voornamelijk vragen met betrekking tot de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen en de controle over de Tempelberg in Jeruzalem.

Volgens Clintons voorstel worden de Arabische wijken van Oost-Jeruzalem overgedragen aan de toekomstige Palestijnse staat en krijgt die de beheersing over het bovenste deel van de Tempelberg. De Palestijnen krijgen ook 95 procent van de Westelijke Jordaanoever en de hele strook van Gaza. Daartegenover moeten zij afzien van terugkeer van de 3,7 miljoen vluchtelingen en ermee instemmen dat 20 procent van de Israëlische koloniën op de Westelijke Jordaanoever en Gaza blijft bestaan.

Maar de Palestijnse minister van Voorlichting, Jasser Abed Rabbo, had al voor de aankomst van Arafat in Washington verklaard: „Wij kunnen geen voorstel accepteren dat niet de vestiging van een levensvatbare Palestijnse staat garandeert noch het recht op terugkeer (...).”

Barak had gisterochtend al gezegd niet te geloven dat er voor het vertrek op 20 januari van president Clinton nog een vredesregeling wordt bereikt. Volgens Barak heeft het ook weinig zin de onderhandelingen met de Palestijnen voort te zetten zolang er bomaanslagen in Israël worden gepleegd.

Ook de Israëlische president, Katzav, riep op de onderhandelingen met de Palestijnen op te schorten zolang er aanslagen op Israëlische burgers en militairen worden gepleegd. Katzav sprak naar aanleiding van onder andere de aanslag in de Israëlische badplaats Netanya, waarbij maandag zeker veertig mensen gewond raakten. De Palestijnse groepering ”Brigades van Saladin” heeft de aanslag gisteren opgeëist.

In Israël groeit intussen de angst dat het vastlopen van het vredesoverleg uitmondt in een regionaal conflict. Het dagblad Maariv kopte gisteren dat Barak de Israëlische legerleiding had gezegd zich voor te bereiden op oorlog. De kop werd in een latere editie weggelaten en Barak sprak tegen dat hij in gesprekken met zijn generaals „iets nieuws” zou hebben gezegd, maar de stemming was al omgeslagen van hoop op vrede naar vrees voor oorlog. In een later vraaggesprek zei Barak dat „het risico van een oorlog groter is dan de afgelopen drie jaar”, maar hij benadrukte dat het om een „strategische hypothese” gaat.

Verscheidene politieke waarnemers spreken overigens tegen dat er oorlog met de buurlanden ophanden is, maar denken wel dat er een periode van „geen vrede, geen oorlog” komt.

Het Israëlische leger nam gisteren al maatregelen om Palestijnse gebieden strikter van Israël af te grendelen. Vooral naar de Gazastrook zijn versterkingen gezonden die rond de steden in het gebied worden gestationeerd.

Nieuwe slachtoffers
Palestijnse bronnen meldden dat het leger gisterochtend een Palestijnse „landarbeider” heeft gedood „die aan het werk was” op het land bij de Joodse nederzetting Dugit. Volgens het leger ontplofte bij deze nederzetting een bom, waarop militairen het vuur openden.

Gisteren raakte een Israëlische militair gewond toen er bij de Joodse nederzetting Kfar Drom in Gaza een bom ontplofte. Een radicale Palestijnse groep, Omar al-Mukhtar, stelde zich gisteren verantwoordelijk voor deze aanslag. Overigens stelden ook de ”Brigades van Saladin” zich verantwoordelijk voor deze bom.

Twee andere militairen raakten gewond toen de auto waarin zij zaten op de Westelijke Jordaanoever beschoten werd door Palestijnse schutters. Bij twee andere schietincidenten raakten nog enkele militairen lichtgewond. Bij de stad Hebron raakten een Palestijnse vrouw en haar kind lichtgewond toen hun auto werd geraakt bij een schotenwisseling.

De Palestijnse politie meldde ook dat een Joodse kolonist een Palestijnse arbeider heeft neergeschoten. De man raakte gewond.