Politiek einde van Barak lijkt nabij

Barak is van plan opnieuw naar het premierschap te dingen. Of dat lukt is de vraag, want in zijn eigen Arbeiderspartij bestaat nu ontevredenheid over zijn leiderschap. Politieke waarnemers geloven dat Knesset-voorzitter Avraham Burg zal proberen Barak van de troon van de Arbeiderspartij te stoten bij de verkiezingen om de aanvoering van de grootste partij in Israël.

De leider van de Arbeiderspartij gaat het opnemen tegen de leider van de Likud bij de landelijke verkiezingen voor het premierschap. Momenteel is Ariel Sharon de Likud-leider, maar waarnemers denken dat de vorige premier, Benyamin Netanyahu, een comeback gaat maken bij de verkiezingen binnen die partij.

De Arbeiderspartij en de Likud moeten nu een datum vinden voor de verkiezingen. Vanmorgen werd er in de Israëlische media gesproken over 1 of 8 mei 2001.

Akkoord
Barak hoopt dat hij in de resterende zes maanden alsnog een akkoord kan bereiken met de Palestijnse leider Yasser Arafat. De verkiezingen in mei zullen dan tevens verkiezingen zijn over het akkoord dat hij met de hoogste baas van de Palestijnse Autoriteit sluit.

In de Likud bestaat aanzienlijke angst dat de premier alsnog concessies zal doen die onomkeerbaar zijn, waardoor de veiligheidssituatie van het land zal verslechteren. De Likud wil een wet door het parlement loodsen die zal bepalen dat de premier de steun van een meerderheid van de Knesset nodig heeft om een akkoord te sluiten. Barak is reeds de steun van de meerderheid van de volksvertegenwoordiging kwijtgeraakt.

Barak ging akkoord met vervroegde verkiezingen om zichzelf de vernedering te besparen van het door de Knesset naar huis gezonden te worden. Hij deed dat nadat hij tot de conclusie was gekomen dat het onmogelijk was een kabinet van nationale eenheid te vormen. Een kabinet van nationale eenheid werd in dit verband ook een noodkabinet genoemd, dat speciaal zou worden opgericht om oplossingen te vinden voor het geweld dat eind september tussen het Israëlische leger en de Palestijnen uitbrak. Barak weigerde Sharon het recht van veto te geven in een dergelijk kabinet. Dat zou volgens hem inhouden dat de Likud-leider buitenproportionele macht zou krijgen.

Barak zag gisteren de basis voor steun in de Knesset afbrokkelen. Knesset-leden van wie hij steun had verwacht liepen weg. De ultraorthodoxe Shas had vorige week al laten weten dat het 'vangnet' dat zij Barak had geboden niet langer van kracht was. De antireligieuze Shinui-partij van Tommy Lapid drong sterk aan op een kabinet van nationale eenheid en steunde de vijf moties voor vervroegde verkiezingen eveneens.

Ook de steun van de tien parlementariërs van Arabische partijen viel weg. Zij waren ernstig teleurgesteld over het harde politieoptreden tegen Arabische demonstranten in Israël tijdens de onlusten van vorige maand. Dertien Israëlische Arabieren verloren daarbij het leven. Ook waren de Israëlische Arabieren erover ontstemd dat Barak gedurende de eerste achttien maanden van zijn regering weigerde te spreken met het Hoger Toezicht Comité voor Arabisch-Israëlische zaken. Pas nadat de rellen uitbraken stemde Barak toe in een ontmoeting.

Geen kans
Opiniepeilingen laten zien dat Barak geen kans maakt als hij het nu op zou nemen tegen de Likud, of deze nu wordt aangevoerd door de huidige Likud-leider Ariel Sharon of door de vroegere premier Netanyahu. Bijna acht van de tien Israëliërs zijn ontevreden over de wijze waarop Barak op de huidige golf van onlusten reageert, aldus een recente peiling van het Gallup-bureau voor het dagblad Ma'ariv.

Netanyahu, die door Barak ruimschoots werd verslagen in mei 1999, zou nu echter op 48 procent van de stemmen kunnen rekenen, en Barak slechts op 27 procent. Een andere opiniepeiling van hetzelfde bureau van een maand geleden liet zien dat Sharon ook voorligt op Barak. Zijn voorsprong is ongeveer 10 procent.

De huidige golf van geweld levert dus politieke winst op voor de Likud. Het is dan ook heel goed mogelijk dat volgend jaar zal blijken dat Yasser Arafat, die niet serieus heeft gepoogd de huidige golf van geweld te stoppen, de Likud opnieuw in het zadel helpt.

Dat gebeurde ook in 1996, toen Netanyahu de toenmalige premier Shimon Peres van de Arbeiderspartij versloeg. De verkiezingen kwamen toen na een golf van zware terreuraanslagen op stadsbussen, nadat Arafat de islamitische verzetsbeweging Hamas daartoe vrijheid had gegeven. De Likud zal minder concessies aan de Palestijnen willen doen dan Barak. Arafat heeft er zelf dan ook voor gezorgd dat de kansen om een levensvatbare Palestijnse staat te creëren zijn verminderd.