Leah Rabin (72) overleden

Leah Rabin

Leah Rabin was al geruime tijd ziek en werd kortgeleden in het ziekenhuis opgenomen. Voor ze ziek werd reisde ze een aantal jaren de wereld rond om de vredesboodschap van haar in november 1995 vermoorde echtgenoot uit te dragen. Ze was persoonlijk bevriend met de Palestijnse leider Yasser Arafat en werd in het buitenland geprezen als pleitbezorgster van Israëlisch-Palestijnse coëxistentie. Arafat is eventueel ook welkom op de begrafenis van Leah Rabin. De Palestijnse leider is nog niet uitgenodigd, maar Israël zal hem niets in de weg leggen om naar de plechtigheid te komen, aldus een woordvoerder van de Israëlische regering.

In Israël zelf echter zagen sommigen Leah Rabin als iemand die tweedracht zaaide en als de arrogante vaandeldraagster van de elite van uit Europa afkomstige Joden. Velen zagen een incident in 1994, tijdens het premierschap van haar man, als teken van die arrogantie. Leah Rabin stuurde toen een heel bataljon soldaten de woestijn om een broche te zoeken die ze was kwijtgeraakt.

Haar tegenstanders binnen de Arbeiderspartij rekenden het haar aan dat haar man in 1977 moest aftreden als premier, in verband met een voor de Israëlische wet verboden bankrekening die zij in de VS had.

Shimon Peres, oud-premier en bondgenoot van Yitzhak Rabin, noemde Leah Rabin gisteren een leeuwin. „Toen ze hoorde dat ze ziek was gaf ze niet op en ging ze de strijd tegen haar ziekte aan met dezelfde moed als waarmee ze had gestreden om de nagedachtenis aan haar echtgenoot levend te houden”, aldus Peres.

Haar grootste vijanden waren de aanhangers van de rechtse leider Benjamin Netanyahu, die ze ervan beschuldigde de haat te hebben aangewakkerd die leidde tot de moord op haar man, door een ultranationalistische Jood tijdens een vredesdemonstratie in Tel Aviv.

Leah Rabin had een scherpe tong, en vriend noch vijand was veilig voor haar kritische commentaren. Zo veroordeelde ze ook soms het beleid van de huidige premier Ehud Barak, die een groot bewonderaar van Yitzhak Rabin is. „Yitzhak draait zich om in zijn graf”, zei ze kortgeleden. Barak, die onderweg was naar Washington, waar hij met de Amerikaanse president Bill Clinton gaat praten in een poging het vredesproces te redden, gaf een verklaring af waarin hij haar omschreef als een „moedige en toegewijde vrouw, die zich twee generaties lang samen met haar man heeft ingespannen om veiligheid en vrede voor Israël te bewerkstelligen.”

Clinton zei: „We hebben een goede vriendin verloren, en het Midden-Oosten heeft een vriendin van de vrede verloren.”

De Israëlische ambassadeur in Nederland, Yossi Gal, zei gisteren dat „we Leah Rabin ook zullen missen.” Gal was een naaste medewerker van Rabin voordat hij ambassadeur werd.

Gal herinnerde zich zijn laatste ontmoeting met Rabin, toen die op doorreis naar Washington een tussenstop op Schiphol maakte. Mevrouw Rabin had het vliegtuig verlaten om haar benen te strekken. Terwijl Rabin met Nederlandse politici overleg voerde, vroeg hij elke drie minuten: „Waar is Leah? Waar is Leah?” Hij kreeg de verzekering dat het vliegtuig niet zonder zijn vrouw zou vertrekken.

Leah Schlossberg, zoals haar meisjesnaam luidde, werd op 8 april 1928 als dochter van rijke ouders geboren in het Duitse Königsberg, dat na de Tweede Wereldoorlog bij Rusland ging horen en Kaliningrad ging heten.

Ze ontmoette Yitzhak Rabin toen ze na de oorlog in Tel Aviv op de middelbare school zat. Later brak ze haar opleiding tot onderwijzeres af om zich aan te sluiten bij de Palmach, het eliteonderdeel van de Hagana, de illegale militie van de Joden in Palestina, waarin Yitzhak Rabin officier was. Het stel trouwde in 1948 tijdens de Arabisch-Israëlische oorlog. Terwijl haar man de troepen aanvoerde die een eind maakten aan de Arabische omsingeling van Jeruzalem, werkte Leah Rabin in Tel Aviv voor de krant van de Palmach. Na de oorlog haalde ze alsnog haar onderwijsakte, maar ze stond slechts kort voor de klas.

Niet lang na de Zesdaagse Oorlog van 1967, toen hij stafchef van het leger was, werd Yitzhak Rabin ambassadeur voor Israël in de Verenigde Staten. In 1974 werd hij tot premier gekozen, maar drie jaar later dwong de illegale bankrekening van zijn vrouw hem tot aftreden. Rabin steunde zijn vrouw en trok zich een aantal jaren terug uit het openbare leven.

Veel later voelden Israëliërs met uiteenlopende politieke achtergronden zich ongemakkelijk toen Leah Rabin Yasser Arafat tijdens een openbare bijeenkomst hartelijk omhelsde. Yitzhak Rabin schudde Arafat in 1993 na de ondertekening van het Oslo-akkoord in Washington de hand, maar de tegenzin waarmee hij dat deed straalde van zijn gezicht af.

Het echtpaar Rabin had een dochter, Dalia, die na de moord op haar vader lid werd van het parlement, en een zoon, Yuval, die na de moord op zijn vader een vredesbeweging van jongeren oprichtte. De Rabins hadden drie kleinkinderen, onder wie Noa, die de verzamelde wereldleiders en hoogwaardigheidsbekleders tot tranen toe wist te roeren met haar toespraak bij de begrafenis van haar grootvader.

Leah Rabin wordt woensdag naast haar man in Jeruzalem begraven. De dagen daarvoor zal de kist met het stoffelijk overschot op het Rabinplein in Tel Aviv staan.