Aan de haal met Russische erfenis

Het was ooit de trots van de Sovjetvliegtuigindustrie. De Tupolev Tu-144 moest aan het einde van de jaren '60 laten zien dat de communisten niet achterbleven bij het Westen, maar juist ver vooruitliepen op de makers van vliegtuigen als de Concorde. Voordat de westerse tegenhanger in dienst kwam bij een luchtvaartmaatschappij vlogen de Russen met de 'Concordski' al geregelde diensten vanuit Moskou. De prestigieuze Tu-144 reisde met een snelheid van meer dan 2000 kilometer per uur van Moskou naar de andere kant van het Sovjetimperium.

Het supersonische avontuur van de Russen duurde echter maar kort. Tijdens de Parijse luchtvaartsalon van 1973 verongelukte een Tu-144 tijdens een demonstratievlucht. De bemanning kwam om het leven. Hoewel de oorzaak van de ramp vermoedelijk een menselijke fout was, lag de Tupolev direct zwaar onder vuur in de media. Het toestel zou onveilig zijn en er mankeerde van alles aan, zo werd beweerd. Na verschillende modificaties werd het vliegtuig ingezet voor postvluchten tussen Alma Ata en Moskou. Een tweede ongeluk op een passagiersvlucht in 1977 maakte een definitief einde aan het project. De laatste commerciële vlucht vond een jaar later plaats.

Koude winter
Verschillende Tu-144's werden in de daaropvolgende jaren gedoneerd aan museums in de Sovjet-Unie. Ten minste vier vliegtuigen bleven achter op het Moskouse testvliegveld Zhukovsky. Voor een van de vier brak in 1995 een tweede leven aan, toen de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie het toestel ging gebruiken als vliegend laboratorium. Volgestouwd met apparatuur gebruikt de NASA sindsdien het toestel in samenwerking met de Russen als onderzoeksvliegtuig voor experimenten bij hoge snelheden.

Na jarenlange onderhandelingen slaagde het Duitse Auto und Technikmuseum er begin oktober in om een van de overgebleven Tupolevs te kopen. Vrijwel direct na het tekenen van de koopakte begon het uit elkaar halen van het vliegtuig. De machine werd in Moskou op pontons geladen en vervolgens overgevaren naar Sint-Petersburg. Van daaruit vond het toestel zijn weg in een groter schip, via de Oostzee, Noordzee en Rotterdam naar Duitsland. Haast was hierbij geboden, omdat het vliegtuig voor de winter weg moest zijn uit Rusland. De koude winter zou het onmogelijk maken om het vliegtuig uit elkaar te halen, omdat alle onderdelen aan elkaar vast vriezen. De demontage werd dan ook onderweg nog voortgezet.

Behoudens een flinke storm op de Noordzee verliep de reis voorspoedig. Punt van zorg voor de bemanning van het transportschip ”Roma” was de waterstand in de Duitse rivieren. Bij een te lage waterstand zou de Tupolev in Rotterdam overgeladen moeten worden op een binnenvaartschip. Op 3 november was de waterstand echter voldoende hoog en kapitein Viktor Kozlow besloot te gaan varen.

Na de lange reis kwam de Concordski maandagnacht aan in Heilbronn, aan de rivier de Neckar. 's Ochtends vroeg werd begonnen met de werkzaamheden om het vliegtuig op een vrachtwagen te laden. Een relatief eenvoudige klus, omdat de afmetingen van de Tupolev niet buitensporig zijn. De romp is 67 meter lang en de spanwijdte van de vleugels is niet groter dan 30 meter. Leeggewicht van het vliegtuig is 80 ton. In gedemonteerde toestand is dat echter aanzienlijk lager.

Sponsors
Woensdagnacht werd de op een vrachtwagen geladen Tupolev onder politiebegeleiding over de snelweg naar Sinsheim gebracht. De Autobahn werd hiervoor afgesloten. Grote takels zorgden voor de overbrenging van de Russische paradevogel van de trailer naar het museumterrein.

Voor de begeleiding van het transport en het opnieuw opbouwen van het vliegtuig is een speciaal team uit Moskou meegekomen. Het team heeft tot begin volgend jaar de tijd, want dan moet het vliegtuig gereed zijn voor de expositie in Sinsheim. In totaal heeft de aankoop en het transport van de Rus ruim 1,5 miljoen D-mark gekost. De museumdirectie zoekt nog naar sponsors die mee willen helpen om het bedrag op te brengen.