Clinton geeft niet op

Clinton laat zich niet afschrikken door de hevige golf van geweld, die eind september tussen Israël en de Palestijnen uitbrak. Integendeel, voor hem is het des te meer een teken dat vrede dringend geboden is. De Amerikaanse president wil tijdens de gesprekken ontdekken welke concessies Israël en de Palestijnen willen doen. Vervolgens zal hij met eigen voorstellen komen, die dienen om de partijen dichter bij elkaar te brengen.

In de Israëlische pers is ook gespeculeerd over een nieuwe topconferentie tussen Clinton, Barak en Arafat, in de loop van deze maand. Deze zou dan zijn bedoeld om de laatste geschillen uit de weg te ruimen en een kaderakkoord te sluiten over een vredesregeling.

De belangrijkste geschilpunten tijdens de onderhandelingen in Camp David in juli dit jaar waren het recht van terugkeer van Palestijnse vluchtelingen naar Israël en de toekomstige status van de stad Jeruzalem. Zowel Israël als de Palestijnse Autoriteit wil soevereiniteit in Oost-Jeruzalem, waar plaatsen liggen die heilig zijn voor jodendom, christendom en islam.

Einde aan geweld
In de afgelopen weken heeft Barak steeds gezegd, dat de vredesbesprekingen pas kunnen worden hervat als Yasser Arafat een einde maakt aan de golf van geweld. De Palestijnen worden echter in de officiële media aangemoedigd mee te doen aan het geweld en bovendien heeft Arafat in het openbaar niet opgeroepen tot een staakt-het-vuren. De Israëlische regering is nu tevreden met een relatieve vermindering van geweld, waartoe Arafat opdracht heeft gegeven nadat hij vorige week een ontmoeting had met de Israëlische politicus Shimon Peres.

De Palestijnse onderhandelaar Abu Ala heeft gisteren op de Palestijnse radio gezegd dat de Palestijnen twee nieuwe eisen hebben voor het hervatten van de vredesonderhandelingen met Israël. Ten eerste moet de internationale gemeenschap erop toezien dat de gesloten akkoorden tussen Israël en de Palestijnen worden uitgevoerd. Ten tweede moet Israël de uitbreiding van de Joodse nederzettingen staken.

De Palestijnen willen ook dat de Verenigde Naties een lichtbewapende legermacht naar de Palestijnse gebieden zenden. De 2000 waarnemers zullen de Palestijnen bescherming moeten geven. De Veiligheidsraad zal morgen over deze eis spreken. Barak heeft het idee inmiddels verworpen. Hij zei dat Arafat eerst het staakt-het-vurenakkoord van Sharm el-Sheik van vorige maand uit moet voeren en dat er geen reden is om geweld te belonen. „Elke internationale aanwezigheid zal uiteindelijk een beloning zijn voor het geweld”, aldus Barak.

Israëliërs vinden ook dat de Verenigde Naties te anti-Israël is. Bovendien vindt Israël dat een andere legermacht van de Verenigde Naties, Unifil in Zuid-Libanon, weinig doeltreffend opereert. Clinton heeft gezegd dat als Israël op de komst van een legermacht van de Verenigde Naties tegen is, die niet door kan gaan.

Kwetsbaar
Ook Israël heeft nieuwe eisen in de besprekingen met de Palestijnen. Tijdens het afgelopen conflict is gebleken hoe kwetsbaar wijken van Jeruzalem zijn die grenzen aan gebieden waar de Palestijnse Autoriteit regeert. De Palestijnse politie stond toe dat de Palestijnse Tanzim-militie de afgelopen weken geregeld op de Joodse wijk Gilo in Zuid-Jeruzalem schoot vanuit Beit Jala in Palestijns gebied. Als de Palestijnse Autoriteit soevereiniteit krijgt over andere Arabische wijken rondom of in Jeruzalem, zal dat potentieel ernstige veiligheidsproblemen met zich meebrengen voor de bewoners van Israëls hoofdstad.

De kansen dat de rust terugkeert tussen Israël en de Palestijnen zijn echter niet groot. De Israëlische inlichtingendiensten houden rekening met een lange periode van geweld, die alleen onderbroken zal worden als er vredesbesprekingen plaatshebben.

De Palestijnen vinden dat Israël zich terug moet trekken tot de grenzen van vóór 1967. Israël kan en wil deze eis evenwel niet inwilligen vanwege politieke, religieuze en strategische redenen. Barak heeft bovendien geen steun van een meerderheid van het parlement voor het doen van nog meer concessies aan de Palestijnen.