Buitenland 9 september 2000

Boycotten Oostenrijk werkt averechts

'Wijzen' adviseren
einde aan sancties

Van onze buitenlandredactie
PARIJS – De drie 'wijze mannen' hebben de veertien andere EU-landen gisteren geadviseerd hun bilaterale sancties tegen Oostenrijk op te heffen. Dit omdat verder diplomatieke isoleren van Oostenrijk een „averechtse” uitwerking kan hebben.


De drie, de Finse ex-president Ahtisaari, de Duitse jurist Jochen Frowein en de Spaanse ex-minister van Buitenlandse Zaken Oreja, voerden hun onderzoek naar de politieke situatie in Oostenrijk uit in opdracht van de Europese Unie. De landen hebben de sancties begin dit jaar getroffen omdat de extreem rechtse Vrijheidspartij (FPÖ) van de regering in Wenen deel ging uitmaken.

De wijzen overhandigden hun rapport gisteravond in Parijs aan Frankrijk, de huidige voorzitter van de EU. Parijs zei dat de tekst naar „alle andere dertien EU-landen is gestuurd die op 31 januari samen met Frankrijk tot de bilaterale maatregelen besloten.” „Zij is ook naar de regering in Wenen gestuurd en Parijs zal zich nu met de dertien andere landen beraden op verdere stappen”, zei de woordvoerster van de Franse president Chirac.

De rapporteurs vinden dat Oostenrijk voldoende respect toont voor de rechten van de mens. „Het respect van de regering van Oostenrijk voor de rechten van minderheden, vluchtelingen en immigranten is evengoed zo niet beter dan in andere EU-landen.” Ook zet Wenen zich volgens hen in voor „bestrijding van racisme, antisemitisme, discriminatie en vreemdelingenhaat.”

Wel zijn de drie rapporteurs „bezorgd” over de vijandige opstelling van de Vrijheidspartij tegenover buitenlanders. De partij wordt omschreven als een „rechts-populistische partij met radicale elementen.” Uitingen van sommige individuele partijleiders kunnen volgens de wijzen worden gezien als vijandig tegenover vreemdelingen en zelfs als racistisch. De FPÖ heeft leden met zulke uitlatingen nooit terechtgewezen.

De Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken, Ferrero-Waldner, zei dat de EU de sancties nu snel moet opheffen en nog wel vóór de Europese Raad van 13 en 14 oktober in het Franse Biarritz.

Eerder gisteren drong de Oostenrijkse minister van Financiën, Grasser, er vlak voor het begin van een vergadering met zijn EU-collega's op aan dat er met onmiddellijke ingang een einde zou komen aan de sancties tegen zijn land. Eerder op de dag was al uitgelekt via Spaanse en Oostenrijkse media uit dat de drie 'wijzen' die in opdracht van de EU de politieke situatie in Oostenrijk moesten doorlichten, zouden adviseren de sancties op te heffen.

De sterke man van de FPÖ, Jörg Haider, sprak van een „ongelooflijke behandeling” van Oostenrijk door de andere EU-lidstaten. „Voor ons is deze affaire rond de sancties ten einde. De actie van verguizing heeft niet geloond. Onze tegenstanders zullen teleurgesteld zijn”, zegt hij in de zaterdageditie van de krant Kronen Zeitung.

Van Velzen
De veertien lidstaten moeten zo snel mogelijk de sancties tegen Oostenrijk opheffen. Daarnaast moet Oostenrijk afzien van de volksraadpleging, aldus CDA-europarlementariër Van Velzen, vice-voorzitter van de Europese christen-democraten in het Europees Parlement. Hij zei dit eerder in een reactie op het uitgelekte rapport van de commissie van wijzen die in opdracht van de regeringsleiders de Oostenrijkse situatie hebben onderzocht.

Wat betreft de FPÖ van Jörg Haider vindt Van Velzen dat de politieke ontwikkeling van deze partij nauwlettend in de gaten moet worden gehouden. Daarnaast moet de Europese Unie een methode ontwikkelen om in de toekomst dit soort problemen doeltreffender aan te pakken.

Van Velzen: „De sancties van de veertien landen werden naar mijn idee zeer impulsief uitgevaardigd. Je kreeg de vreemde situatie dat de Europese Unie geen sancties had opgelegd, maar veertien individuele lidstaten wel. Ik pleit daarom voor een mechanisme waarmee lidstaten beoordeeld worden op hun daden en verder moet artikel 7 van het Verdrag van Amsterdam worden aangepast. Op die manier kan in de toekomst –wanneer eenzelfde situatie ontstaat– een dreigende verlamming van de EU worden vermeden.”

Kok
In Nederland weigerde premier Kok gisteren na het kabinetsberaad in te gaan op de vraag of Nederland bereid is de sancties tegen Oostenrijk op te heffen.

VVD en CDA zeiden gisteren wel dat het kabinet nu zo snel mogelijk een einde moet maken aan de sancties tegen Wenen. CDA-woordvoerder Verhagen: „Als Wenen de fout in gaat, kunnen er op basis van het Verdrag van Amsterdam maatregelen worden getroffen.” D66-kamerlid Hoekema was minder juichend. Hij vindt „het witwasrapport” wel erg optimistisch. „Alsof Oostenrijk ineens het braafste jongetje van de klas is.”