Australië is in tweeën gedeeld

SYDNEY – Toeristen zie je er niet, taxi's weigeren je mee te nemen. Op amper een kilometer van het bruisende hart van de stad Sydney ligt de verpauperde zwarte wijk Redfern. De enkele blanke die zich over straat durft te begeven, wordt aangestaard door alcoholisten en drugsverslaafden. Dealers komen kijken wat voor (wit) vlees ze in de kuip hebben, een politieagente waarschuwt voor zakkenrollers.

Nergens komt de tweedeling in Australië zo treffend tot uiting als in Redfern, de zwartste wijk van Sydney, ingeklemd tussen het centraal station en het vliegveld. Redfern is het zichtbare bewijs van tientallen jaren mislukt minderhedenbeleid van opeenvolgende nationale regeringen.

In het weekeinde staat Australië in het teken van bezinning over wat de huidige afstammelingen van Europese emigranten de oorspronkelijke bewoners van het land, de aborigines, hebben aangedaan. Corroboree 2000, bestaande uit een nationale verzoeningsceremonie op zaterdag en een massale wandeltocht op zondag, moet beide bevolkingsgroepen dichter bij elkaar brengen.

Als opwarmertje herdenkt het progressieve deel van Australië morgen de behandeling in het parlement van het zogeheten ”Bringing them Home”-rapport, precies drie jaar geleden. De dag staat bekend als National Sorry Day, waarop spijt wordt betuigd voor de praktijk van vroegere regeringen om halfbloed aboriginalkinderen gedwongen bij hun families weg te halen. Tussen 1880 en 1980 groeiden tienduizenden van deze kinderen op in blanke gezinnen of in tehuizen. Veel leden van de ”stolen generation” leerden hun echte ouders nooit kennen.

Het is niet het enige onrecht dat het blanke deel van de Australische bevolking hun zwarte medeburgers heeft aangedaan, vindt de negen jaar geleden door de regering ingestelde Raad voor Aboriginalverzoening.

Gezeur
Ondanks de gelijkberechtiging die in 1967 per referendum tot stand kwam, is de gemiddelde levensverwachting van aborigines nog altijd twintig jaar lager dan die van blanken. Aborigines hebben twaalf keer meer kans dan gemiddeld om in de gevangenis te belanden. Een op de drie aborigines heeft geen werk, in een land waar het gemiddelde werkloosheidspercentage slechts rond 7 procent bedraagt.

Zaterdag krijgen de liberale Australische premier Howard en de verschillende deelstaatpremiers in een plechtige ceremonie in het Sydney Opera House een nationaal verzoeningsdocument van de raad aangeboden. De tekst moet de volgende dag door de Australische bevolking worden onderstreept door een wandeltocht over de Sydney Harbour Bridge. De organisatie verwacht meer dan 100.000 deelnemers.

Howard heeft al gezegd afstand te nemen van het belangrijkste deel van de tekst, waarin nationale excuses worden gemaakt voor de moord op honderdduizenden aborigines sinds 1788. Hij vindt dat de huidige generatie Australiërs daar niet verantwoordelijk voor is te stellen. Zijn regering is ook tegen het in de verklaring opgenomen zelfbeschikkingsrecht voor aborigines en het respecteren van oorspronkelijke landrechten. De praktische uitwerking van die onderdelen zou leiden tot een administratieve en juridische chaos.

Volgens opiniepeilingen van het bureau Irving Saulwick & Associates heeft het grootste (conservatieve) deel van de bevolking van Australië genoeg van het „gezeur” van de aborigines.

De raad acht zijn eindrapport niet het einde, maar het begin van de lange weg naar verzoening. De weigering van de Australische regering om de tekst van het document integraal te aanvaarden, mag niet de reden zijn dat het verzoeningsproces stokt, aldus Gustav Nossal, vice-voorzitter van de raad.