Cappadocië vanuit de luchtballon

Dat beweren althans de Zweed Lars Möre (52) en zijn Engelse collega Kaili Kidner. Sinds 1996 werken ze jaarlijks van begin april tot en met eind november vanuit het schilderachtige dorpje Göreme met twee heteluchtballonnen om luxe toeristen te bedienen. „Het is een onvergetelijke ervaring... de uitzichten zijn gewoon adembenemend”, vertelt een bekende reisgids. De prijs voor een vlucht van gemiddeld anderhalf uur, met de traditionele champagne na afloop, is voor de gewone toerist trouwens ook adembenemend. Het avontuur kost maar liefst 500 gulden per persoon.

Maar inderdaad, een vlucht met zo'n heteluchtballon boven Turkije is een spectaculaire belevenis. 's Morgens voor zonsopgang moet ik al uit de veren zijn en ga ik met een handjevol andere reisgenoten per jeep naar de plek waar men de heteluchtballon lanceert. Binnen een kwartier is een compact opgerold pak linnen uitgegroeid tot een 7500 kubieke meter groot gevaarte. Enorme vlammenwerpers, die de lucht heet moeten maken, loeien in de gapende muil van de ballon.

Op de loer
Al gauw kunnen we in de mand klauteren. En voor ik het weet kijk ik omlaag naar het sprookjesachtige landschap van Cappadocië: rotsen in de vorm van puntmutsen, diep uitgesleten valleien vol met vruchtbomen en wijngaarden, eeuwenoude kerken en kloosters en verlaten grotwoningen. De wereld hoog in de luchtballon is stil. Die stilte wordt plotseling verstoord door een luid blaffende hond, die dat grote gevaarte hoog in de lucht maar eng vindt.

Cappadocië ligt ongeveer 300 kilometer ten zuidoosten van Ankara. Twee grote vulkanen hebben eeuwenlang as en lava uitgestoten. Het resultaat van de vulkaanuitbarstingen en de daaropvolgende erosie van de roze, poreuze tufsteen is een uniek maanlandschap. Vanaf de zevende eeuw na Christus bouwden Byzantijnse christenen duizenden woningen, honderden kerken en kloosters in de zachte rotsen, evenals onderaardse steden om zich schuil te houden tegen binnenvallende Arabieren.

Tegenwoordig zijn veel van deze kerken vervallen en moeilijk bereikbaar. Maar met een heteluchtballon varen we er op een armlengte afstand langs en kunnen we zelfs perziken en abrikozen plukken van de vruchtbomen. Möre en Kidner blijken al bijna twintig jaar ervaring te hebben in het vliegen met deze kolossale gevaarten. Ze verzekeren ons als passagiers dat het rakelings vliegen langs rotswanden en boomgaarden ongevaarlijk is.

Waarom hebben ze Turkije gekozen als vestigingsplaats voor hun werk? Kidner: „Begin 1990 ontdekten we Cappadocië. Ik kan geen gebied in de wereld bedenken dat zo geschikt is voor ballonvaart. Tegelijkertijd komen hier jaarlijks (normaal gesproken) honderdduizenden toeristen.” Cappadocië telt talloze hotels en pensions, met een capaciteit van ruim 17.000 bedden. Afgelopen jaar was echter een crisisjaar, vanwege onder meer de arrestatie van Abdullah Öcalan, leider van de Koerdische arbeiderspartij PKK. „Gemiddeld was amper 10 procent van de bedcapaciteit bezet en vele pensions moesten sluiten”, aldus Kidner.

„Voor het komende seizoen is men hier in Cappadocië echter een stuk optimistischer”, vervolgt hij. Wat de ballonvaarders nog meer de wind uit de zeilen neemt, is de praktijk van het betalen van provisie. „Wij betalen maar liefst 25 procent provisie aan hotels en reisbureaus die klanten naar ons toe brengen”, vertelt Kidner. Het betalen van provisie dreigt in Turkije geheel uit de hand te lopen. Mensen die toeristen lokken naar tapijt-, antiek- en souvenirswinkels, pensions en dergelijke vragen soms wel 30 tot 35 procent provisie. „Wij hebben wel meegemaakt dat iemand met een verrekijker op de loer lag en met de mobiele telefoon een vriend waarschuwde wanneer klanten naar onze winkel kwamen. Zo konden ze dan provisie beuren”, aldus Möre.

Verzieken
”Kapadokya Balloons”, zoals Möre en Kidner zichzelf noemen, trekt jaarlijks zo'n 1300 klanten uit heel de wereld. Men kan per seizoen maximaal 3000 klanten bedienen en timmert dan ook hard aan de weg om meer klandizie te krijgen. Dat valt echter niet mee, want de concurrent ligt op de loer. „De Stichting Turkse Luchtvaart (THK) vliegt ook dit jaar met een luchtballon zonder de benodigde vergunningen”, aldus de verontwaardigde Kidner. „Ze vliegen illegaal en betalen niet eens belasting, terwijl wij ons blauw betalen. Bovendien gebruiken ze een verschrikkelijk slechte ballon, die elk moment naar beneden kan storten.”

Kidner en More gaan er prat op dat ze nog nooit een ongeluk hebben gehad met hun luchtballonnen. Een ramp met een ballon van de concurrent kan echter de hele markt verzieken. Vorig jaar ging het twee keer bijna mis, weten Kidner en Möre. Genoeg redenen voor de Kapadokya Ballooners om binnenkort op hoog niveau te praten met de gouverneur over deze concurrentievervalsing. De in 1924 door Atatürk opgerichte THK mag officieel geen commerciële vluchten ondernemen.