Europa herdenkt
slachtoffers nazi's

BERLIJN – Duitsland beleefde gisteren de Dag van Herdenking van de Slachtoffers van het Nationaal-Socialisme. Vier jaar geleden riep president Roman Herzog deze dodenherdenking in het leven.

Hij koos de dag van de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau, 27 januari 1945. Het Duitse Derde Rijk (1933-1945) heeft circa 6 miljoen joden vermoord of laten vermoorden door handlangers. In Auschwitz herdacht onder anderen de Poolse president Kwasniewski de holocaust.

Joodse leiders en politici, onder wie de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder, onthulden in Berlijn een plakkaat op de plaats waar in 2001 een monument voor de slachtoffers moet verrijzen. Het ontwerp, maar ook de bouw ervan, zijn nog omstreden. Schröder is de eerste naoorlogse bondskanselier die geen persoonlijke herinneringen heeft aan de oorlog, waarin zijn vader sneuvelde.

Nobelprijswinnaar en overlevende van Auschwitz, Elie Wiesel, heeft gisteren in de Rijksdag gesproken. Hij zei dat in de twintigste eeuw de geschiedenis gek is geworden en de eeuw gedeeltelijk in een nachtmerrie veranderde. Wiesel beklemtoonde dat geen volk een collectieve schuld op zich hoeft te laden voor wat in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. „Niemand van u heeft zonde. De kinderen van moordenaars zijn niet zelf moordenaars”, aldus Wiesel.

Geld
Maar de kinderen zijn wel erfgenamen. Tal van groeperingen willen zoveel mogelijk geld uit het nieuwe Duitsland slepen. Het Amerikaanse Joodse Comité (AJC) heeft gisteren weer een lijst gepresenteerd waarop 150 ondernemingen staan die 55 jaar terug betrokken zouden zijn geweest bij de slavenarbeid die het regime in Duitsland liet verrichten.

Een aantal ondernemingen heeft alleen maar een naam die lijkt op een van bijna zestig jaar terug en tal van bedrijven hebben geen enkele juridische band met vermeende voorgangers uit de nazi-tijd. Het AJC had eerder al een lijst van 250 bedrijven opgesteld. Het AJC wil dat bedrijven en de Duitse staat zeker 10 miljard mark in een fonds stoppen om schade-uitkeringen aan slachtoffers te doen. Er zijn naar schatting nog 1,25 miljoen slaven en dwangarbeiders die vergoedingen willen.

In beginsel zijn de Duitse partijen en de Amerikaanse lobbyisten het erover eens geworden dat er 10 miljard komt. Berlijn stort de helft, de rest verzamelen Duitse bedrijven. Maar praktisch is dit enkel een voornemen. Er is nog geen wet die het fonds en de uitkeringen werkelijkheid maakt. De Duitse parlementsvoorzitter Wolfgang Thierse heeft gisteren in de Bondsdag een dringend beroep gedaan meer bij te dragen.