Gijzelaars acht dagen in doodsangst

Een Indiase passagier die na zijn huwelijksreis op weg terug was naar huis werd al aan het begin van de kaping doodgestoken. Toen de kaping reeds was beëindigd wist zijn vrouw nog steeds niet dat haar man, van wie ze in het vliegtuig gescheiden was gehouden, dood was. De jonge Belg David Jansen, die door de kapers werd vastgebonden en mishandeld, wachtte dagenlang in doodsangst het moment af dat hij het volgende slachtoffer zou worden.

Passagier Ravi Kumar hield een dagboek bij van de beproeving, door aantekeningen te maken op zijn spijkerbroek, zijn instapkaart en losse stukjes papier. Het Indiase persbureau PTI publiceerde het verslag gisteren.

Uit zijn aantekeningen van 24 december, de dag dat het toestel uit de Nepalese hoofdstad Kathmandu opsteeg op weg naar New Delhi, India: „Uit de eerste klas duikt een lange en magere jongen voor me op, die misschien net geen tiener meer is en een bivakmuts draagt waardoor alleen zijn neus en ogen zichtbaar zijn. Hij had een pistool en een handgranaat in zijn handen”, schrijft Kumar.

Oefening
„Jaren geleden heb ik eens een Hollywood-film gezien waarin een luchtvaartmaatschappij een oefening hield om de reactie van passagiers op een kaping te peilen”, vervolgt hij. „Ik dacht dat Indian Airlines dat nu ook deed, maar begreep al snel dat ik me vergiste.”

De vijf kapers, die de vrijlating wilden afdwingen van Kashmierse militanten die in India gevangenzaten, waren gewapend met pistolen, granaten en messen en bedreigden alle passagiers vanaf het begin met de dood. Drie mannelijke passagiers, Jansen plus twee Spanjaarden, werden door de kapers meegenomen naar het voorste gedeelte van het vliegtuig, waar ze aan stoelen werden vastgebonden en geblinddoekt.

„De kapers waren buitengewoon wreed”, vertelt passagier Ashok Chawla, een Indiër. „Ze maakten ons voortdurend bang. Met name toen de onderhandelingen waren vastgelopen. Ze zeiden steeds: Jullie laten je regering koud. Jullie gaan eraan.”

Op de eerste chaotische dag van de kaping moesten de kapers een plek zien te vinden om te landen en vloog het toestel, een Airbus A300, kriskras door Zuid-Azië. Hoewel de brandstof bezig was op te raken, gaf Pakistan de kapers geen toestemming om in Lahore te landen, waarna het toestel doorvloog naar Amritsar in India. Na 40 minuten steeg het weer op zonder te hebben bijgetankt, waarna het een noodlanding maakte op de verduisterde luchthaven van Lahore.

Na ook nog te zijn geland in de Verenigde Arabische Emiraten kwam het toestel uiteindelijk terecht in Kandahar in Afghanistan. Het buiten de stad gelegen vliegveld bestaat uit één enkele landingsbaan en een vervallen aankomst- en vertrekhal.

Keel doorgesneden
„Ik bleef mezelf voorhouden dat we het zouden redden, hoewel we elke dag voor ons leven vreesden”, vertelt piloot Devi Sharan.

De 25-jarige Rippan Katyal, die op huwelijksreis was geweest, weigerde de blinddoek die alle passagiers moesten dragen om te houden en keek naar de kapers, wat ook niet mocht. Het duurde niet lang voor de kapers hem de keel doorsneden.

Katyals vrouw Rachna zat achter in het vliegtuig en wist niet dat haar man, wiens lichaam tijdens de korte stop in de VAE van boord werd gedragen, dood was. „Het kind weet nog steeds van niets”, zei Katyals oom, Kanwal Katyal, kort nadat de gijzelaars waren vrijgelaten tegen de krant Times of India. „We proberen haar geestelijk voor te bereiden voor we het haar vertellen.”

Jansen vreesde ondertussen dat hij het volgende slachtoffer zou worden. Hij werd geregeld geslagen en de kapers leken hem te hebben uitgekozen om gestraft te worden, aldus de Belgische diplomaten. Ook de twee Spanjaarden waren vastgebonden en geblinddoekt, maar zij werden niet geslagen.

Volgens veel passagiers waren 26 en 27 december, de derde en vierde dag van de kaping, de zwaarste dagen. De onderhandelingen wilden niet vlotten en de kapers dreigden aan de lopende band dat ze iedereen zouden vermoorden. Mensen werden ziek, de wc's waren vol en het stonk verschrikkelijk in het vliegtuig. Er was bijna niets meer te eten, waar nog bij kwam dat veel passagiers als hindoe vegetariër waren en weigerden het vlees te eten dat nog wel werd geserveerd. Sommige passagiers schreven afscheidsbrieven voor hun familie.

„Als we niet twee dokters aan boord hadden gehad, weet ik niet wat er gebeurd zou zijn”, vertelt passagier Ranjit Laturia huilend. „Iedereen bad aan één stuk door. Vooral op de 26e en de 27e was het erg, heel erg.”

Taliban geprezen
Ook de diplomaten buiten het vliegtuig kregen te horen dat iedereen aan boord vermoord zou worden als de eisen van de kapers niet werden ingewilligd. Pas toen India besloot onderhandelaars naar Kandahar te sturen, trokken de kapers dat dreigement in.

Erik de Mul, coördinator voor Afghanistan van de Verenigde Naties, heeft de rol van de Afghaanse machthebbers, de Taliban, geprezen. De Taliban gaven de kapers te verstaan dat ze het vliegtuig zouden aanvallen, als ook maar een van de passagiers een haar zou worden gekrenkt. „De kapers wisten dat dit menens zou kunnen zijn”, aldus De Mul.

De onderhandelingen –en het wachten– duurden voort. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Wakil Ahmed Muttawakil van de internationaal niet erkende Taliban-regering kwam de doorbraak donderdag, toen de Indiase regering toestemde in de vrijlating van drie Kashmierse militanten. Een dag later, nadat dagenlang niets erop had gewezen dat een oplossing naderbij kwam, was het drama plotseling afgelopen. De Indiërs vlogen de drie gevangenen naar Kandahar, waar ze werden overgedragen aan de kapers. Binnen de kortste keren stapten de kapers en de vrijgelaten gevangenen in enkele gereedstaande auto's en reden weg.

„Aan het begin van de middag, toen de kapers op het punt stonden om het vliegtuig te verlaten, zei hun tweede man: Sorry voor wat er is gebeurd, maar we konden er niets aan doen”, schrijft Kumar.

Vrijheid herwonnen
De passagiers in het vliegtuig, waar het een grote rommel was, waren vrij. Velen van hen trilden toen ze het vliegtuig uitkwamen. Voor de ouderen waren er rolstoelen. Jansen huilde onophoudelijk toen hij na acht dagen het vliegtuig werd uitgeleid.

Terwijl het nieuwe jaar naderde, vlogen de eerste gijzelaars terug naar huis. „Ik zag de blinkende landingsbaan van het vliegveld van New Delhi”, schrijft Kumar. „Eindelijk was mijn vlucht van Kathmandu naar New Delhi via Amritsar, Lahore, Dubai en Kandahar geland. Ik had mijn vrijheid herwonnen.”