Recensie door Helma Rebel-Struijk - 12 december 1998

Debat over klonen
in Nederland

Minister Borst van volksgezondheid heeft het Rathenau Instituut (RI) verzocht om een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk debat over kloneren in Nederland. Dat startte op 26 maart: vijf 'hoorders' met een politieke of wetenschappelijke achtergrond ondervroegen negen deskundigen en belanghebbenden, om alle onderwerpen voor het debat op een rijtje te krijgen.

Deze week verscheen een –verhelderend en aantrekkelijk gepresenteerd– tussenrapport in de vorm van het boekje “Allemaal klonen. Feiten, meningen en vragen over kloneren”. Na deze eerste fase verschuift het debat in de richting van mogelijke toepassingen, vooral van het therapeutisch kloneren. Door het kloneren van lichaamseigen cellijnen zouden bijvoorbeeld Parkinson-patiënten geholpen kunnen worden.

Daarnaast heeft Borst de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) gevraagd om een wetenschappelijk debat. Dit resulteerde eind juli in het aanbieden van een advies waarin het kloneren van mensen wordt afgewezen. Dit eventuele verbod mag echter niet leiden tot „onnodige belemmeringen voor het beschikbaar stellen van zogenaamde pre-implantatie-embryo's (tot 14 dagen oud)”, aldus het advies.

Deze notitie sluit aan bij het standpunt dat de regering innam over het Europese protocol dat het kloneren van mensen verbiedt. De Kamer wil dat alleen ondertekenen met toevoeging van een “interpretatieve verklaring”, waarin het kloneren van menselijke embryo's tot 14 dagen oud is toegestaan als dat voor de ontwikkeling van medicijnen noodzakelijk is.

Het RI is van plan om in die laatste fase het brede publiek bij het debat te betrekken. RPF-Tweede-Kamerlid Stellingwerf wil landbouw-, consumenten- en milieuorganisaties en de kerken laten meepraten. Het instituut wil verder de politiek meer betrekken bij de maatschappelijke discussie. Daarbij denkt het RI aan een soort marktdag met verschillende (deel)debatten. Ook zou er een kamerdebat moeten komen in januari of februari.

Het maatschappelijk debat zal komende zomer worden afgerond. Met een puntkomma, want de discussie over het gebruik van biotechnologische ontwikkelingen in de medische wetenschap zal voortduren, verwacht het Rathenau Instituut.