Recensie door G. A. Vroegindeweij - 9 december 1998

Achtergronden van
PvdA-onderwijspolitiek

In de afgelopen jaren is er langzamerhand een vertrouwensbreuk gegroeid tussen degenen die onderwijsbeleid maken en degenen die onderwijs geven. Herstel van een goede relatie is dringend nodig en daarom moet 'Zoetermeer' luisteren naar 'het veld'.

Het negentiende jaarboek van het democratisch socialisme is dit jaar gewijd aan de kwaliteit van het Nederlandse onderwijsbeleid. Het wetenschappelijk bureau van de PvdA, de Wiardi Beckmanstichting, heeft een aantal deskundigen gevraagd diverse thema's uit de onderwijspolitiek van de afgelopen dertig jaar te belichten. De hiervoor geschetste vertrouwensbreuk, waar het jaarboek melding van maakt, baart de PvdA zorgen.

In de inleiding schetst de redactie enkele praktische dilemma's waarin de scholen zich bevinden. Zo moeten ze leerlingen met achterstanden binnen de school houden en tegelijkertijd de gemiddelde schoolresultaten opkrikken. In het studiehuis moeten de leraren jongeren met een achterstand er bovenop helpen en tegelijkertijd de jongeren meer verantwoordelijkheid geven om zelf te leren leren.

Sociaal-democraten hebben iets met onderwijs. De PvdA kent aan onderwijs een ideologische taak toe. Het is een middel om sociale achterstand te bestrijden en de arbeidersklasse de mogelijkheid tot emancipatie te bieden, zo luidden de doelstellingen in het verleden. Nu is het onderwijs een middel om achterstanden te bestrijden, de sociale cohesie te bevorderen en de multiculturele samenleving vorm te geven.

Balans
Het jaarboek maakt de balans op van dertig jaar onderwijsvernieuwing en schetst de opgaven voor de toekomst. Thema's daarbij zijn, naast de al genoemde verstoorde verhouding tussen politiek en onderwijsveld en de spanning tussen achterstandsbeleid en de nieuwe kennissamenleving: de autonomie en de verantwoordelijkheid van de school; het pedagogisch klimaat in de onderwijsinstellingen en de toekomst van de zelfstandige wetenschapsbeoefening.

De redactie heeft mensen uit journalistiek, onderwijs en wetenschap gevraagd over deze thema's een beschouwing te schrijven. Het boek is dus geen doorlopend geheel. Voor mensen die kennis willen nemen van de achtergronden van de PvdA-onderwijspolitiek een nuttig geschrift.