De laatste woorden
van Cassie

Je zou het al bijna zijn vergeten. Vorig jaar schoten twee jongens op de Columbine High School in het Amerikaanse Littleton dertien medeleerlingen dood. Het drama is voor de achterblijvers nog lang geen verleden tijd. Misty Barnall, de moeder van een van de doodgeschoten scholieren, heeft haar herinneringen aan dochter Cassie opgeschreven. Het boek ”Cassie zei ja” zet je stil bij de tragedie die achter een nieuwsbericht kan schuilgaan.

Toen er op de bewuste dinsdag schoten klonken op de middelbare school van haar zoon en dochter raakte Misty Barnall niet in paniek. „Ergens was ik ervan overtuigd dat ze allebei veilig waren.” Zelfs toen zoon Chris al veilig thuis zat, maar Cassie nog spoorloos was, dacht ze nog niet dat haar dochter iets ergs was overkomen. „Ik dacht dat je wel iets zou merken, iets zou voelen als er iets gebeurde met iemand van wie je zoveel houdt. Ik voelde niets.”

Toen na enkele dagen de volle waarheid tot haar doordrong, raakte ze die niet meer kwijt. „De afstand tussen 20 april en nu wordt elke dag een beetje groter, maar de herinneringen verbleken niet. Soms zie ik de beelden zo levendig voor me dat het lijkt of het gisteren gebeurd is.”

Even verder schrijft ze: „Ik word voortdurend geplaagd door de gedachte aan Cassies laatste momenten, aan de kille paniek die ze gevoeld moet hebben toen er een geweer tegen haar hoofd gezet werd. Hoe onlogisch het ook lijkt, ik worstel met een gevoel van schuld dat ik er niet was voor haar. Ik heb het gevoel dat ik haar als moeder in de steek gelaten heb op het moment dat ze me het hardst nodig had.”

Laatste moment
Hoewel de moeder van Cassie het laatste moment van het leven van haar dochter niet heeft meegemaakt, heeft zij een beeld van hoe het eraan toe moet zijn gegaan. Crystel, een goede vriendin, was samen met Cassie in de bibliotheek, waar het drama zich afspeelde en vertelt in het boek hoe zij de gebeurtenis ervaren heeft. „We waren misschien vijf minuten in de bibliotheek toen er een leraar naar binnenstormde, die riep dat er jongens met geweren in de gang waren.” De meisjes dachten aan een grap, maar toen er een jongen met een bebloede schouder aan kwam hollen, kropen ze heel snel onder de tafel.

Terwijl de daders, Eric en Dylon, de bibliotheek binnenkwamen en begonnen te schieten, riepen ze: „Dit hebben we ons hele leven al willen doen.” Ze juichten na ieder schot.

Crystel wist te vluchten. Daarbij verloor ze Cassie uit het oog. Eén leerling herinnert zich dat ze met gevouwen handen onder een tafel zat, maar een ander zegt dat ze op haar stoel bleef zitten. Josh, een jongen uit de bovenbouw, met wie mevrouw Bernall een paar weken na het gebeurde gepraat heeft, zegt Cassie niet te hebben gezien, maar wel te hebben gehoord. „Een van de jongens die op haar afliep, vroeg haar of ze in God geloofde. Ze was even stil, alsof ze niet wist wat ze moest antwoorden, en toen zei ze ”Ja”. Ze moet heel bang geweest zijn, maar haar stem trilde niet.” Ze gaven Cassie niet de kans te antwoorden op de vraag waarom. „Ze schoten haar gewoon overhoop”, vertelt Josh.

Martelares
In de Verenigde Staten –maar ook ver daarbuiten– werd Cassie vanwege haar antwoord door de media afgeschilderd als moderne martelares. Haar ouders spreken dit beeld tegen door te zeggen dat Cassie een normale tiener was, die zich zorgen maakte over haar gewicht, haar werk en haar kansen om een vriendje te vinden.

In het boek komt echter ook een andere kant van Cassie naar voren. Enkele jaren voor haar overlijden vonden haar ouders op haar kamer brieven waarin ze schrijft dat ze samen met een vriendin haar ouders wil vermoorden. In tekeningen wordt precies duidelijk gemaakt op welke manier dat zou moeten gebeuren. Ook blijkt uit de brieven dat ze zich met occulte zaken en het roken van drugs bezighield.

De ouders van Cassie sloegen groot alarm. Ze namen verregaande maatregen om hun dochter voor deze zaken te beschermen. Cassie moest naar een andere school en haar ouders verboden iedere omgang met haar oude vriendengroep. Ze zochten tassen na, en tapten telefoongesprekken af. Hoewel het er eerst op leek dat Cassie alleen maar verder van haar ouders verwijderd raakte, kwam ze uiteindelijk –uit later gevonden brieven blijkt met veel moeite– verder van haar verleden af te staan.

Verandering
Wanneer Cassie door een nieuwe vriendin wordt uitgenodigd voor een jeugdkamp van de kerk, verandert haar leven voorgoed. Hoewel ze later weinig over het kamp vertelt, alleen dat ze veranderd is, merkt haar omgeving dat haar ogen helderder beginnen te staan en dat haar karakter zich ten goede wijzigt. Een jeugdleider vertelt later dat Cassie een keer in tranen naar hem toe kwam. Ze vroeg vergeving omdat ze over hem had geroddeld.

Thuis gaat het ondanks haar verandering –wij hebben gelukkig niet te oordelen over het karakter daarvan– nog niet altijd van een leien dakje. Haar moeder schrijft: „Het zou te gemakkelijk zijn om Cassie af te schilderen als een heilige, vooral nu ze er niet meer is om fouten te maken. De mensen praten over haar glimlach, haar vermogen om te luisteren, haar onzelfzuchtigheid en haar zorgende karakter. Ze had al die eigenschappen. Maar het is belangrijk om daaraan toe te voegen dat de dochter die ik ken ook egoïstisch en koppig kon zijn en dat ze zich soms gedroeg als een verwend kind van twee jaar oud.”

Verwerking
Misty Bernall schreef ”Cassie zei ja” duidelijk als onderdeel van de verwerking van het verlies van haar dochter. Er staan niet alleen veel feiten, maar ook veel gedachten in. Wellicht daarom komt het boek soms wat warrig over. Zo moet je even doorhebben dat de gedeeltes die smaller zijn afgedrukt, geschreven zijn door allerlei mensen die Cassie goed hebben gekend.

Ik vraag me af of het haar moeder gelukt is het beeld van Cassie als martelares wat te nuanceren. Juist door de opmerkingen dat ze heel gewoon was, komt ze weliswaar heel menselijk en daardoor dichtbij over. Maar vooral bij jongeren zal zij door de combinatie van bijzonder en gewoon heel goed als idool kunnen worden gezien. Cassie was een meisje zoals zij wellicht willen zijn. Misschien is het voor die jongeren goed om ook eens na te denken over hoe Cassie daadwerkelijk op haar omgeving overkwam. Een clubleider vertelde dat ze altijd een beetje een buitenbeentje was, niet erg grappig of spontaan –zoals veel jongeren zouden willen zijn– en meer een luisteraar dan een spreker. Daarom is het goed de vraag te stellen: Zou je, als ze bij jou in de klas had gezeten, vriendin met haar geworden zijn? Of zou je haar links hebben laten liggen omdat ze zo populair was en er een beetje buiten viel?