Houding en gezichtsuitdrukking onthullen ware gevoelens

Lichaamstaal van kinderen

Heb je wel eens met je kind gelachen? Heb je je kind getroost toen het verdriet had? Een geruststellende arm om je heen maakt meer indruk dan een geruststellende zin. Kinderen en volwassenen gebruiken lichaamstaal (non-verbale communicatie) om elkaar iets duidelijk te maken, om verlangens, behoeften over te brengen. Dr. Richard Woolfson, kinderpsycholoog, beschrijft de functie, de noodzaak en het effect van lichaamstaal.

Volgens dr. Woolfson maken we vaker gebruik van lichaamstaal dan we ons bewust zijn. Meer dan 90 procent van alle emoties wordt tot uiting gebracht door gebruikmaking van lichaamstaal. Lichaamstaal is dynamischer dan gesproken taal en onthult vaak ware gevoelens die verscholen gaan achter wat we in woorden uitdrukken.

Omdat lichaamstaal zeer complex en soms ondoorgrondelijk lijkt te zijn, start de auteur met het noemen van een aantal voor de hand liggende zaken, zoals oogcontact, houding, gezichtsuitdrukking. Vervolgens beschrijft hij de toepassing bij kinderen van 0-6 jaar. Hij zegt bijvoorbeeld over het belang van oogcontact het volgende: „Als je kind onrustig is of zich ergens schuldig over voelt, zal het niet in staat zijn je in de ogen kijken, maar in plaats daarvan naar alles om zich heen kijken behalve direct in jouw ogen.” (blz. 14)

Huilen
Naarmate het kind groeit, ontwikkelt zijn emotioneel repertoire. Elke emotie heeft z'n eigen manier van uiten. Baby's bijvoorbeeld kunnen op verschillende manieren huilen: ”ik wil gevoed worden-huilen”, ”mijn luier is vies-huilen”, ”iets doet me pijn-huilen”. Voor peuters is lichaamstaal nog steeds een belangrijk communicatiemiddel, ook al maken zij meer gebruik van het praten. De nieuwsgierigheid naar het nieuwe en de frustratie als iets niet lukt, zijn van het kind af te lezen.

Na de peuterperiode vinden grote veranderingen plaats (emotioneel, lichamelijk, sociaal), de effecten worden ook in de lichaamstaal zichtbaar. Voorbeelden zijn de angst voor scheiding wanneer het kind naar de speelzaal of school wordt gebracht, de rol van nieuwe vriendjes, het moeten scoren. Kinderen laten in hun lichaamstaal veel zien van hun drang naar groter worden en zelf doen. Het boek biedt ouders inzicht in wat hun kind laat zien en hoe ze kunnen reageren. En als er dingen misgaan? Niet ontmoedigd raken. In het laatste hoofdstuk wordt duidelijk dat niemand de enige is bij wie het soms mislukt. Zaken als liegen, pesten en ontkennen worden besproken.

Hechter
”De lichaamstaal van je kind” is een boek dat de moeite waard is om te bestuderen, het geeft veel informatie. De auteur concludeert: Wanneer je je als ouder op de lichaamstaal van je kind (en jezelf) gaat instellen, krijgt het opvoeden meer inhoud. Je gaat elkaar beter verstaan waardoor er een hechtere relatie ontstaat. Ik kan deze conclusie van harte onderschrijven.