Europa in de reisgidsenwedloop

Het reisgidsenaanbod doet de consument duizelen. Zo telt de befaamde Dominicus-reeks al ruim honderd titels en nog is het eind niet in zicht. ANWB, Elmar en Lannoo zijn even productief. National Geographic en Virgin hebben zich inmiddels ook op de markt gestort.

BELGIE
– Trottergidsen bulken van de reistips; het deel over België, een van de 46 titels uit de reeks, vormt daarop geen uitzondering. Een steekproef leert dat op het kenmerk ”betrouwbare informatie” wat valt af te dingen. In Nederland huist het bureau Toerisme Vlaanderen-Brussel niet in Haarlem, maar al sinds september 1999 in Den Haag. Het nieuws dat het kasteel bij de Tuinen van Annevoie inmiddels voor bezoekers is gesloten, is zo vers dat de redacteuren dat niet konden weten.

N.a.v. ”Trotter België”; uitg. Lannoo, Tielt; ISBN 90 209 3774 X; 483 blz.; ƒ 34,50.

– Als bestemming dicht bij huis lenen de Belgische Ardennen zich goed voor korte trips. Ignace Fermont doet in zijn wandelgids een aantal vakantiesuggesties: negen trektochten van twee tot vier dagen, alsmede wandelingen die als dagtrip kunnen worden gemaakt. Begin- en eindpunt zijn goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Hij somt bij elke route overnachtingsmogelijkheden op.

N.a.v. ”Wandelgids Belgische Ardennen”, door Ignace Fermont; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0978 0; 236 blz.; ƒ 32,50.

CYPRUS
– Eén eiland, twee werelden. Zo valt het verdeelde Cyprus het beste te omschrijven. De Elmar Actief-reisgids schenkt ook aandacht aan het door de Turken geannexeerde noorden, een derde deel van het totale eiland. De informatie biedt de toerist voldoende houvast om vooral het vrije deel te verkennen.

N.a.v. ”Cyprus”, door Felix Färber; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0874 1; 240 blz.; ƒ 24,50.

DENEMARKEN
– Het kost Peter en Vie Steinmetz weinig moeite om in hun reishandboek aan te tonen dat Denemarken meer te bieden heeft dan Legoland en Odense, de stad van de sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Het dunbevolkte land, slechts enkele vierkante kilometers groter dan Nederland, telt ruim 700 eilanden en is daardoor een eldorado voor vissers. Liefhebbers van wandelen en fietsen zullen er ook aan hun trekken komen. Aan het lijstje steden waar het parkeren niet meer gratis is, mogen de auteurs Svendborg toevoegen. Vreemd genoeg rept het tweetal met geen woord over de nieuwe brug-tunnelverbinding met Zweden, die ongeveer ter hoogte van de steden Kopenhagen en Malmö ligt. Een handig lijstje met veerverbindingen ontbreekt eveneens. Wel worden enkele woorden gewijd aan Groenland, een voormalige kolonie van Denemarken.

N.a.v. ”Reishandboek Denemarken”, door Peter en Vie Steinmetz; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0590 4; 290 blz.; ƒ 39,50.

DUITSLAND

– Dat je kinderen actief én inhoudelijk bij een vakantie kunt betrekken, bewijst de serie ”Reisgidsen voor de jeugd”. Het deel over Duitsland vertelt jongelui vanaf negen jaar kort iets over de achtergronden van het land, de taal en wat ze onderweg kunnen tegenkomen. De informatie is niet diepgravend, maar juist voldoende voor de doelgroep. Het boekje bevat geen foto's, wel stijve tekeningen van Bernard Chabrol. Gelukkig in kleur.

N.a.v. ”Reisgids voor de jeugd Duitsland”, door Patrick Démerin; uitg. ANWB/Lannoo, Den Haag; ISBN 90 180 0809 5; 127 blz.; ƒ 19,95.

– De Berlijn-gids in de Elmar Actief-reeks maakt een gedegen indruk. De indeling is overzichtelijk. De gedetailleerde kaarten en stadsplattegronden op groot formaat sluiten aan bij de tekst. Feestnummers zullen er veel van hun gading in vinden, kerkgangers zoeken tevergeefs naar een aankondiging van (zondagse) kerkdiensten. Kerkhoven worden wel genoemd.

N.a.v. ”Berlijn”, door Manuela Blissen en Uwe Lehmann; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0871 7; 240 blz.; ƒ 24,50.

FRANKRIJK
– De Automobile Association, de Britse zusterorganisatie van de ANWB, bundelde precies honderd toeristische hoogtepunten in ”Het mooiste van Frankrijk”. Het boek –te groot voor binnenzak of dashboardkastje– neemt de lezer mee naar alle uithoeken van het land en maakt zelfs een uitstapje naar Corsica. Zowel bekende trekpleisters als verborgen juweeltjes worden beschreven. Bij iedere bezienswaardigheid staat een autoroute, fietstocht of wandeling.

N.a.v. ”Het mooiste van Frankrijk”; uitg. Lannoo, Tielt; ISBN 90 209 3915 7; 208 blz.; ƒ 84,50.

– Best even wennen, zo'n nieuwe Dominicus in kleur. De reisgids oogt plotsklaps een stuk minder stoffig. De inhoud is echter nog net zo gedegen als vroeger. Hans Pijnenburg spitte de Jura grondig uit, zowel aan Franse als aan Zwitserse zijde. Zijn belangstelling ligt duidelijk bij geschiedenis en cultuur. Flora en fauna komen er maar bekaaid af. De kaartjes zijn heerlijk helder.

N.a.v. ”Dominicus Franse & Zwitserse Jura”, door Hans Pijnenburg; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3142 2; 205 blz.; ƒ 32,90.

– Bourgondisch staat volgens Van Dale voor „genietend van de goede dingen des levens”. Op culinair gebied kun je je in Bourgondië inderdaad behoorlijk laten verwennen. Waarschijnlijk om die reden plaatste Karin Evers het hoofdstuk over eten en drinken vóór een uiteenzetting van de geschiedenis. In de tweede druk van haar Dominicus-reisgids nieuwe stijl brengt ze de lezer ook op plekken waarvan hij het bestaan mogelijk nooit had vermoed.

N.a.v. ”Dominicus Bourgondië”, door Karin Evers; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3098 1; 285 blz.; ƒ 42,90.

– Ronnie Rokebrand wijdt in zijn gids over het Franse Alpen een speciaal hoofdstuk aan de Zwitserse stad Genève, die als een soort schiereiland in Frans grondgebied ligt. Dat het boek in de (nieuwe) Dominicus Reeks uitvoeriger ingaat op gletsjers, alpenweiden en eeuwige sneeuw dan op kunst en cultuur laat zich goed verklaren.

N.a.v. ”Dominicus Franse Alpen”, door Ronnie Rokebrand; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3143 0; 205 blz.; ƒ 32,90.

– In de reeks ”Frankrijk in Geuren en Kleuren” past uiteraard een gids over de Provence. In juli wordt daar de lavendel geoogst, terwijl de parfums uit Grasse in de hele wereld worden verkocht. Het boek, dat ruim 600 toeristische tips over de Côte d'Azur biedt, bevat zestien thematische kaarten. Liefhebbers van bijvoorbeeld architectuur of industrie en wetenschap zien daarop in één oogopslag waar ze moeten zijn. Na elke kaart volgt uitleg.

N.a.v. ”Provence”; uitg. Touring/Lannoo en ANWB, Tielt/Den Haag; ISBN 90 583 7001 1; 316 blz.; ƒ 34,95.

GRIEKENLAND
– „Sigá, sigá (langzaam, langzaam)”, is een van de meest gehoorde aanwijzingen van Kretenzers aan buitenlandse bezoekers. Het ANWB Extra-gidsje wijst er ook op dat toeristen in de bergdorpjes vaak worden uitgenodigd een kopje koffie te komen drinken. Een van de vijf routes attendeert op de mogelijkheid te overnachten in zo'n dorpje. Achter in het boekje zit een duidelijke kaart van het op vier na grootste eiland in de Middellandse Zee, waarop Paulus een christelijke gemeente stichtte.

N.a.v. ”ANWB Extra Kreta”, door Nikos Varelas; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1041 3; 96 blz.; ƒ 12,95.

GROOT-BRITTANNIEł
– Je vraagt je af waarom het toonaangevende magazine National Geographic niet eerder op het idee kwam: reisgidsen maken. De aankondiging ”Een eeuw aan reiservaring in elke gids” op de cover maakt nieuwsgierig. De stadsgids over Londen –een vertaling van een Engelse versie– stelt in dat opzicht teleur. De informatie is betrouwbaar, maar oppervlakkig. De kaartjes en tekeningen zijn klasse, de kleurenfoto's eveneens. Alleen liet de uitgever op dat punt in deze gids enkele steken vallen. Enkele opnamen zijn onscherp afgedrukt.

N.a.v. ”National Geographic Traveler Londen”, door Louise Nicholson; uitg. Kosmos, Utrecht; ISBN 90 215 8657 6; 271 blz.; ƒ 39,90.

– Trendy. De Virgin-reisgids, geschreven door auteurs die in Londen wonen, laat zich zo het beste karakteriseren. Dat zit 'm niet alleen in de opsomming van opvallende winkels, maar ook bijvoorbeeld in de plattegrond van de Britse hoofdstad. Het is een zogenaamde dag- en nachtkaart, waarbij in het laatste geval het accent ligt op pubs, podia en nachtclubs. Waarmee niet gezegd is dat deze compacte pocket geen waardevolle wegwijzer is.

N.a.v. ”Virgin Guide Londen”; uitg. Kosmos, Utrecht; ISBN 90 215 8644 4; 176 blz.; ƒ 39,90.

– Een goedkope gids om snel wegwijs te raken in Londen. De pocket beschrijft ook vijf uitstapjes, opgehangen aan een thema. Handig is de uitneembare grote plattegrond.

N.a.v. ”ANWB Extra Londen”, door Peter Sahla en Barbara Weber; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1071 5; 96 blz.; ƒ 12,95.

– Wil je de Engelse zuidkust in 96 pagina's proppen, dan beperk je je tot de hoogtepunten. De gids bevat korte plaatsbeschrijvingen, stipt de belangrijkste attracties aan en houdt zich aan de formule van de ANWB Extra-reeks om ook vijf routes en een streekkaart aan te bieden.

N.a.v. ”ANWB Extra Engelse zuidkust”, door Matthias Eickhoff; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1052 9; 96 blz.; ƒ 12,95.

– Het monster van Loch Ness en whisky komen in deze minigids wel aan de orde, de mogelijkheden tot kerkbezoek niet. Met het advies rundvlees niet te nuttigen, zullen de boeren niet blij zijn. De gekkekoeienziekte woedt echter nog steeds, aldus Susanne Tschirner.

N.a.v. ”ANWB Extra Schotland”, door Susanne Tschirner; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1171 1; 96 blz.; ƒ 12,95.

– Simon Jenkins, die tweemaal per week een column in The Times vult, trok heel Engeland door om de duizend mooiste kerken te kunnen selecteren. Hij legde het accent op architectuur en kunst en waardeerde de gebouwen volgens een vijfsterrensysteem. Daardoor belandden de categorie-4 en -5-kerken op de top-100-lijst. Voor alle duidelijkheid: dit boek bundelt uitsluitend zogenaamde ”parish churches”; grote kathedralen, bijvoorbeeld die van Durham, ontbreken.

N.a.v. ”England's Thousand Best Churches”, door Simon Jenkins; uitg. Penguin Books, Londen; ISBN 0 7139 9281 6; 822 blz.; £ 25 (ca. ƒ 87,50).

HONGARIJE
– Goedkoop en best goed is deze zogenaamde Vitamine V Reisgids, het tastbare resultaat van een vrijage tussen Kosmos-Z&K en de touroperator Holland International. De pocket noemt de belangrijkste plaatsen om te bezoeken, de toptien van bezienswaardigheden en tien tips om het land op een authenieke manier te beleven. Binnen een jaar zullen er ruim zestig deeltjes verschijnen, waarin vakantiebestemmingen in en buiten Europa in woord en beeld van A tot Z worden beschreven.

N.a.v. ”Hongarije”, door Michael Ivory; uitg. Kosmos-Z&K, Utrecht; ISBN 90 215 8685 1; 126 blz.; ƒ 10,-.

IERLAND
– „1999. Ondanks het vredesverdrag gaan de gewelddadigheden in Noord-Ierland door”. Zo besluit Petra Dubilski haar historische overzicht, daarbij aangevend dat kerk en godsdienst zo ongeveer de heetste hangijzers van het groene eiland zijn. Veel meer informatie over dit onderwerp biedt de ANWB Extra-gids niet, wat je van dit boekje ook niet mag verwachten. De opzet is om het land in een notendop te schetsen. Op de uitneembare landkaart staan vijf extra routes ingetekend.

N.a.v. ”ANWB Extra Ierland”, door Petra Dubilski; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1021 9; 96 blz.; ƒ 12,95.

ITALIE
– Het lijkt wel of de auteurs van de Trottergids Noord-Italië zelf in elk restaurant hebben gegeten en in elk hotel hebben geslapen. De gids „voor de wereldreiziger” is op dat gebied uitvoerig, maar een apart hoofdstuk over de magnifieke natuur (met de laatste alpenberen!) zit er niet in. Bewust liet de uitgeverij de Dolomieten, Toscane en Umbrië buiten beschouwing. Over de twee laatstgenoemde gebieden heeft zij een aparte Trotter in petto.

N.a.v. ”Trotter Noord-Italië”; uitg. Lannoo, Tielt; ISBN 90 209 3698 0; 330 blz.; ƒ 29,50.

– Waar ligt Campanië? Niet iedereen zal direct deze regio tussen de Tyrrheense Zee en de Apennijnen kunnen aanwijzen. Schaper schreef er een gids over en liet wijselijk in grotere letters ”Italië” op de omslag zetten. Behalve aan de hoofdstad Napels (waar volgens de overlevering de pizza is uitgevonden) schenkt hij ook aandacht aan Pompeji, de vulkaan Vesuvius en de eilanden Capri, Ischia en Procida.

N.a.v. ”Reishandboek Italië-Campanië”, door dr. Arnold Schaper; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0816 4; 154 blz.; ƒ 29,50.

– Rome verwacht in het ”Heilig Jaar 2000” ruim 7 miljoen toeristen en pelgrims. Dit ANWB Extra-gidsje biedt in ieder geval een route ”Op bezoek bij de paus”. Extra is ook de uitneembare plattegrond van de Italiaanse hoofdstad (en omgeving), met daarop een metrokaart en straatnamenregister.

N.a.v. ”Rome”, door Werner Raith; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1151 7; 96 blz.; ƒ 12,95.

– Wim Zaal zet de schijnwerper op de grafcultuur van Rome. De twaalf wandelingen in de gids omspannen ruim 25 eeuwen en voeren de lezer langs dodenakkers, grafkerken, catacomben, mausolea en „andere plaatsen van eeuwige rust.” Wie op zoek is naar het graf van keizer Augustus, de apostel Paulus, John Keats of de olifant Annone (geportretteerd door Rafaël) kan met dit boek uit de voeten.

N.a.v. ”Rust in Rome”, door Wim Zaal; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0913 6; 192 blz.; ƒ 34,50.

– In Venetië is een reisgids een onmisbaar gegeven. Wie op de bonnefooi gaat wandelen, verdwaalt onherroepelijk in de honderden smalle steegjes die uitkomen in op elkaar lijkende pleintjes. Christine Hamel gaat ordelijk te werk. Ze beschrijft een aantal hoogtepunten uit zowel de geschiedenis als het tegenwoordige Venetië. Daarna belicht ze systematisch alles wat een toerist weten wil. Hotels, restaurants, winkels, belangrijke monumenten, musea en kunstschatten. Leuk is dat zij de aandacht ook vestigt op de ecologische misstanden van de lagune, de eilandjes rondom Venetië of de minder bekende gedeelten van de stad. Het leven is daar aanzienlijk goedkoper en de straatjes zijn niet minder schilderachtig dan rondom het overbevolkte San Marcoplein. In kleine kadertjes worden pikante details over het „fata morgana dat uit het water opstijgt” vermeld.

N.a.v. ”Venetië”, door Christine Hamel; uitg. Elmar, Rijswijk; ISBN 90 389 0872 5; 240 blz.; ƒ 24,50.

– De maffia is en blijft thema nummer één zodra Sicilië ter sprake komt. Het Italiaanse eiland is echter voor de cultuurtoerist een bestemming van de eerste orde. Neem het Dal van de Tempels in Agrigento. Het gidsje uit de ANWB Extra-serie rijgt deze attractie dan ook aan een van de vijf routes.

N.a.v. ”ANWB Extra Sicilië”, door Heinz Tomek; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1181 9; 96 blz.; ƒ 12,95.

NOORWEGEN
– De misvatting dat het in het land van Eric de Noorman koud is en altijd regent, wil het Dominicus-reishandboek ontzenuwen. Juni, juli en augustus zijn vaak prachtig zomers. Achter Jan H. Gever verschuilt zich een auteurscollectief. Aan de zeventiende, flink geactualiseerde druk werkten onder anderen mee de archeoloog Jan Best en de germanist-scandinavist Aad Quak. Publiciste Karin Evers nam de kaderteksten –onder andere over de Greenpeace-acties tegen de Noorse walvisvaart– voor haar rekening.

N.a.v. ”Dominicus Noorwegen”, door Jan H. Gever; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3101 5; 269 blz.; ƒ 34,90.

PORTUGAL
– Tien centrale pleisterplaatsen, met daguitstapjes in de omgeving, en drie rondritten met telkens twee tot vijf overnachtingen maken het mogelijk een reis door Portugal naar eigen wens samen te stellen. De Tobiassen bieden bovendien de mogelijkheid een bezoek aan het eiland Madeira in te lassen. In de achterflap van de gids zit een uitneembare kaart waarop de volledige reisroute ingetekend werd.

N.a.v. ”Portugal”, door Gisela en Werner Tobias; uitg. Lannoo, Tielt; ISBN 90 209 3570 4; 320 blz.; ƒ 59,50.

– Ook het deeltje ”Lissabon” in de nieuwe compacte reisgidsenserie ANWB Extra bevat vijf routes. Daarmee kan de omgeving van de hoofdstad verkend worden. Daarnaast zit achter in het pocketgidsje een handige uitneembare kaart. Uitaard ontbreekt informatie over bezienswaardigheden, hotels, de lokale keuken en winkelen niet.

N.a.v. ”ANWB Extra Lissabon”, door Gerd Hammer; uitg. ANWB, Den Haag; ISBN 90 180 1061 8; 96 blz.; ƒ 12,95.

SLOVENIEł
– Het onafhankelijke Slovenië ligt dichter bij Nederland dan Spanje, Portugal en het grootste deel van Italië. Derksen verwacht dat het land over niet al te lange tijd in één adem genoemd zal worden met Oostenrijk en Zwitserland. Behalve het Kroatische schiereiland Istrië etaleert hij de jonge natie in de Dominicus-reisgids in al haar schoonheid. „Steeds meer toeristen ontdekken dat er aan de zuidkant van de Alpen een bijzonder groen, mooi en goedkoop vakantieland ligt.” De toeristensector steunt op vier pijlers: bergen, kust, kuuroorden en cultuur (oude steden).

N.a.v. ”Dominicus Slovenië/Istrië (Kroatië)”, door Guido Derksen; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3092 2; 336 blz.; ƒ 47,90.

SPANJE
– Noordwest-Spanje bestaat uit zes regio's: Navarra, La Rioja, Baskenland, Cantabrië, Asturië en Galicië. Door dit uitgestrekte gebied loopt als een rode draad de pelgrimsweg naar Santiago de Compostella. Niet verwonderlijk dat de Dominicus-gids –een derde herziene, geactualiseerde druk– daar uitvoerig bij stilstaat. Van Beeks blikken richten zich echter ook verder dan de route.

N.a.v. ”Dominicus Noordwest-Spanje”, door Dirk van Beek; uitg. Gottmer, Bloemendaal; ISBN 90 257 3213 5; 299 blz.; ƒ 42,90.