Brieven van de Brontës

Mysterieus als het leven en werk van de Brontës is de verschijning van ”De gezusters Brontë. Verwoeste levens. Een selectie uit brieven”. Het boek laat zich in één adem uitlezen, dat wel. Maar: wie slechts een van de vele biografieën over de familie las, vindt er nauwelijks iets nieuws in.

Vooropgesteld: de Brontës blijven boeien. In haar inleiding stelt samenstelster Ria Loohuizen dat er afgezien van Shakespeare misschien wel het meest is geschreven over deze auteurs van romans als ”Jane Eyre” en ”Woeste hoogten”. Hun wonen in het 'barre' Noord-Engeland, hun denken en hun schrijven is ronduit fascinerend.

Zoals gewoonlijk in werk over deze familie zijn vooral de epistels van Charlotte vertegenwoordigd. Zij schreef het meest en leefde het langst, al werd ze niet ouder dan 39 jaar. Ook correspondentie van haar vader, broer Branwell en zussen Emily en Anne is opgenomen, evenals die van enkele bekenden en haar echtgenoot ds. Arthur Bell Nichols.

Toelichting
Ik las (opnieuw) met rode oren, maar constateerde tegelijk: Dit héb ik allemaal al eens gelezen. Je hoeft alleen maar Elizabeth Gaskells bekende biografie over Charlotte en Juliet Barkers omvangrijke portret van de hele familie op de plank te hebben staan, om op de hoogte te zijn van alles wat dit boekje biedt.

Toegegeven: een goede biograaf weet te selecteren en dus werd de inhoud van de brieven tot op heden wellicht niet eerder van a tot z gepubliceerd. Alle relevante informatie eruit is echter wel bekend. Tientallen mensen hebben er in de afgelopen anderhalve eeuw onderzoek naar gedaan en eruit geciteerd. Alleen voor wie letterlijk élke zin wil zien, voegt dit boek misschien iets toe – zij het dan alleen in woorden en beslist niet in feiten.

Wie nooit eerder iets over de zussen las, kan beter enkele tientjes meer neertellen en de prachtige biografie ”De Brontë's” van Juliet Barker (Amsterdam, 1997, gebonden, 97,50 gulden) aanschaffen. Hij begrijpt dan meer van de inhoud van de brieven. De toelichting van de samenstelster van het stevig geprijsde ”Verwoeste levens” is namelijk zeer summier.

Titel
Al met al heeft de publicatie van deze brieven veel weg van een verkoopstunt. Alleen de naam van de schrijfsters en de titel garanderen waarschijnlijk al succes. Of die titel op z'n plaats is, blijft overigens nog maar de vraag. Voor de Engelse literatuurgeschiedenis zijn de korte en tragische levens van Charlotte, Emily en Anne immers van grote betekenis geweest. Bovendien keken zij tot over de grenzen van dít leven heen, getuige onder meer een van Annes laatste uitspraken: „Jullie kunnen me geen verlichting bieden, maar weldra zal alles goed zijn door de verdiensten van onze Verlosser.”