Het abc van SoW

De leden van de drie SoW-kerken nemen nog steeds hun eigen gedachtegoed, hun eigen woordenschat en ook hun eigen denkpatroon mee naar SoW-gesprekken. Dat blijkt volgens drs. L. C. Drimmelen tenminste in de kerkelijke praktijk.

Om het overleg tussen de SoW-partners te vergemakkelijken schreef de gereformeerde kerkrechtdeskundige ”Het abc van SoW”. Hierin geeft hij de betekenis van ongeveer 750 woorden, uitdrukkingen en begrippen die te maken hebben met Samen op Weg of een van de SoW-kerken. Het is de auteur erom begonnen de betekenis te geven die de woorden en begrippen in de kerkelijke context hebben.

Aan bod komen begrippen uit de afzonderlijke kerkorden van de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk, uit de kerkorde van de toekomstige verenigde kerk en uit de tussenorde, waarin de samenwerking tussen de drie kerkgemeenschappen tot het moment van vereniging is geregeld.

Het is, aldus ds. Van Drimmelen in zijn verantwoording, van belang dat mensen die met elkaar om één tafel zitten van elkaar goed weten waarover ze het hebben. „Wat betekent een bepaald woord precies? En heeft dat woord in een hervormde, een gereformeerde of een evangelisch-lutherse mond dezelfde betekenis?”

Bij veel ingangen geeft drs. Van Drimmelen, docent kerkelijk recht aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam, een verwijzing naar een plaats in een of meer van de vijf kerkordes. Men kan het woord zo in een verband zien staan en het dient om het begrip te verhelderen, niet om een volledige opsomming te geven. Daarnaast verwijst hij ook met pijltjes naar andere of gerelateerde lemmata.

Om het begrip tussen de leden van de drie kerken onderling te bevorderen had drs. Van Drimmelen ervoor kunnen kiezen vooral dit laatste meer te benutten. Het boek had zeker aan kracht gewonnen wanneer hij niet alleen bij 'oude' termen naar de 'nieuwe' had verwezen, maar ook omgekeerd. Mensen die wel goed bekend zijn met kerkeigen aanduidingen kunnen zich dan bij nieuwe termen sneller een goede voorstelling van zaken maken of eventuele verschillen opmerken. Een voorbeeld, direct op de eerste pagina. Aanhangsel bij de beroepsbrief is, aldus drs. Van Drimmelen, „bij een beroepsbrief behorende schriftelijke opgave aan de beroepen predikant van de toegezegde inkomsten en andere rechten.” Bij hervormden is dit bekend als de ligger. Bij de ligger van inkomsten en rechten verwijst de auteur inderdaad naar ”aanhangsel”, maar dus niet omgekeerd. Wellicht zit daarachter dat de auteur vooral vooruitdenkt naar de toekomstige situatie.

Niet iedere verwijzing is naar mijn idee even zinvol. Bij de uitleg van inzegening verwijst de auteur naar zegenen. Maar daar staat geen enkele uitleg van dat begrip, alleen een verwijzing naar inzegenen. En dat is op zijn beurt helemaal geen lemma in dit boekje.

Overigens blijkt er wel uit dat er voor drs. Van Drimmelen geen onderscheid bestaat tussen zegenen en inzegenen. En dat is op zijn minst verhelderend bij de discussie die ongetwijfeld in het najaar bij de behandeling van de ordinanties van de nieuwe kerkorde in tweede lezing opnieuw zal worden gevoerd over de inzegening van het huwelijk en de zegening van andere levensverbintenissen, een aangelegenheid die kerkbreed gevoelig ligt.

En dat avondmaal en avondmaalscatechese voorafgaan aan Augsburgse Confessie en autorisatie klopt natuurlijk niet. Maar doordat de lemmata zo dicht bij elkaar staan, zie je ze toch niet over het hoofd en is dit afwijken van de alfabetische volgorde niet meer dan een schoonheidsfoutje.

Voor iedereen die met de kerkorden van (een van) de SoW-kerken te maken heeft, is ”Het abc van SoW” hoe dan ook een handig naslagwerkje, dat in zakelijke bewoordingen veel kerkrechtelijke en termen kort en krachtig uitlegt. Overigens pretendeert de auteur niet het laatste woord te hebben. Hij staat open voor suggesties voor verbetering, zodat daarmee bij een volgende druk rekening kan worden gehouden.