Titel: ”Zakjesmensen
Auteur: Maretha Maartens
Vertaling: Marjolein Busstra
Uitgeverij: Callenbach
Kampen, 2000
ISBN 90 266 1012 2
Pagina's: 112
Prijs: ƒ 23,50

Titel: Het gewei van Caesar
Auteur: Brooks Hansen
Vertaling: Marc Schaeffer
Uitgeverij: Callenbach
Kampen, 1999
ISBN 90 266 1008 4
Pagina's: 159
Prijs: ƒ 24,90

Callenbach-boeken behandelen liefde en trouw mens en dier

Vriendschap ondanks verschillen

Bij uitgeverij Callenbach verscheen het derde deel van Lurlene Mc Daniels in Amerika spelende serie over Lea en haar Amishvriend Ethan. Aan dit deel –”Voor eeuwig in mijn hart”– gingen vooraf ”Een engel aan mijn bed” en ”Afscheid vol beloften”. Zoals al direct aan de omslagen van de boeken valt te zien, richt de schrijfster zich tot de 'rijpere' jeugd, vanaf ongeveer 15 jaar, die weet wat verliefdheid is maar vooral ook liefde en trouw.

Liefde en trouw vormen opnieuw het voornaamste thema in dit derde deel, naast onder andere het geloof. Wat dat laatste betreft, is er een wereld van verschil tussen de levensstijl van de beide jongelui. Lea is een 'gewoon' christenmeisje, dat een leven leidt zoals de meeste Amerikanen, met radio, tv, auto, leuke kleding, enzovoort. Maar in de Amish-wereld van Ethan vindt men dit alles (letterlijk) uit den boze: soberheid op het primitieve af is daar het parool.

„Ze was Ethans ordelijke wereld binnengekomen en had alles op zijn kop gezet. Ze was Engels, en de Amish vonden bijna alles verwerpelijk. En nu lokte ze Ethan bij zijn familie vandaan, weg van de manier van leven die hij gewoon was.”

Dat is het wat Lea nu doet. Ze vraagt Ethan tijdelijk bij haar en haar moeder en stiefvader te komen wonen. Ethan laat zich overhalen, en al stuit dit aanvankelijk op verzet bij de beide ouders, hij weet zich zó verdienstelijk te maken dat hij in het gezinnetje wordt geaccepteerd. Maar er komen nieuwe moeilijkheden. Stiefvader Neil, die van kanker leek genezen, krijgt de ziekte in alle hevigheid terug en sterft. Tot grote ontsteltenis van Lea, die zelf door een wonder van die ziekte is hersteld.

Pijnlijk conflict
Bovendien kan Ethan niet anders dan zijn eigen wat passieve manier van leven handhaven, en dat brengt hem pijnlijk in conflict met jongelui uit Lea's kennissenkring. „Lea wist het allang, maar nu kwamen de verschillen tussen haar wereld en die van Ethan in een veel grimmiger daglicht te staan. Dit lag ingewikkelder dan elektriciteit of modern comfort. En Ethan ging gewoon verder met zijn leven alsof er niets gebeurd was.”

Er is geen oplossing: hun levens laten zich niet samenvoegen. Lea brengt Ethan terug naar zijn huis, haar hart vol verdriet. „Ze keek hoe hij over het hek langs de weg sprong. Ze keek hoe hij snel naar het huis liep, naar zijn familie, en voorgoed uit haar leven verdween.”

De schrijfster laat het hele boek door op overtuigende wijze voelen dat deze trieste afloop onontkoombaar is. Bepaalde tegenstellingen zijn nu eenmaal niet te overbruggen. De stijl van het verhaal is aantrekkelijk; er zit voor mijn gevoel meer vaart in dan in de vorige delen. ”Voor eeuwig in mijn hart” is trouwens heel goed te lezen zonder de vorige delen of de voorgeschiedenis te kennen.

Zakjesmensen
Het boek ”Zakjesmensen” van Maretha Maartens –ook bij uitgeverij Callenbach verschenen– gaat over twee meisjes van een jaar of veertien. Voor jongens en meisjes van die leeftijd is het werk ook bedoeld. Een stukje Zuid-Afrika in hartje zomer (december dus) vormt het decor voor het verhaal over de arme zwarte Miriam en de rijke, blanke Thea. Miriam groeit op in een verpauperde buurt van hutten en andere primitieve onderkomens. Haar vader is werkloos en loopt weg. Moeder moet in het onderhoud van haar gezin voorzien door fruit te verkopen onder een afdakje van plastic zakken dat tegen de brandende zon 'beschermt'. De verkoop loopt niet altijd even goed en daarom moet Miriam van school af en geld gaan verdienen.

Miriam komt terecht in de weelderige omgeving waarin Thea is opgegroeid. Maar echt fijn heeft de laatste het toch niet. Ze is nierpatiëntje, heeft een nier van haar moeder gekregen, maar door haar eigen schuld –ze weigert medicijnen te slikken, omdat die haar dik maken– wordt die nier afgestoten. Nu moet ze –duidelijk zichtbaar voor iedereen– met een zak op haar buik lopen om een ramp te voorkomen. Zo is ook Thea een ”zakjesmens”, zij het op een andere manier dan Miriam, maar toch net zo uitzichtloos.

Allebei de meisjes hebben gelogen tegen Thea's moeder, Miriam over haar leeftijd en haar ervaring, Thea over de oorzaak van de nierafstoting. Die leugens brengen de twee zo verschillende meisjes tot elkaar. Er ontstaat een warme vriendschap, ze helpen elkaar, en daardoor gaat er voor allebei toch nog een mooie toekomst open.

Niet ten onrechte is dit boek in Zuid-Afrika onderscheiden met de Sanlamprys vir jeuglektuur (in 1985) en de Credo-prys (in 1986). Maar zo veel jaar na dato doet het boek door de warme menselijkheid nog even actueel aan als toen.

Dierenverhaal
Een derde Callenbach-boek, ”Het gewei van Caesar” door Brooks Hansen, is een heel ander soort roman. Je zou het een –origineel en goed geschreven– dierenverhaal kunnen noemen, maar ook 'gewone' mensen zoals het meisje Elsbeth spelen een voorname rol.

Het belangrijkste thema wordt gevormd door de zoektocht van mus Bette naar haar man Piorello, die door het zorgzame toedoen van Elsbeth spoorloos is verdwenen. Ze volbrengt die zoektocht door haar nestje met jongen over te planten in het gewei van het rendier Caesar, dat met een arrenslee op sjouw is voor zijn baas. Uiteraard vindt het mussenpaar elkaar terug.

”Het gewei van Caesar” is niet een echt christelijk boek zoals de twee andere, al zijn er een paar rooms-katholieke reminiscenties. Ook is er sprake van een soort beschermengel (Tibel), die nu eens helemaal onzichtbaar is, dan weer ten tonele verschijnt in bijvoorbeeld de gestalte van een uil.