Boekrecensie

Titel: Voor geen geld te koop
Auteur: J. J. Frinsel

Uitgeverij: Den Hertog
Houten, 2000
ISBN 90 331 1427 5
Pagina's: 278
Prijs: ƒ 28,90

Recensie door Anneke Tukker-Versluijs - 30 augustus 2000

Voor geen geld te koop

Wie Frinsel zegt, zegt verteller. Van zijn hand verscheen een opmerkelijk boek: ”Voor geen geld te koop”. Het speelt zich af in de tijd dat de Hervorming doorzette. Terwijl de kerk Luther als een ketter beschouwde, was het gevaar groot dat de protestanten een heilige van hem maakten.

Twee zwervers, de lange, magere Pier en de korte, gezette Ot, leven in een roerige tijd. Ze lijden honger en kou, zoals vele anderen. Om aan de kost te komen verzinnen ze allerlei plannen, tot het verkopen van aflaten en relikwieën toe.

Als ze in een herberg een 'aflaat' proberen te verkopen, doen ze dat door middel van een list. Ot moet net doen of hij Pier niet kent, en heel veel voor de aflaat bieden, in de hoop dat een ander nog meer biedt. Als Ot doet alsof hij begerig is naar de aflaat, gebeurt er iets wonderlijks. Het lijkt op dat moment net of het echt menens is bij hem, hij wil dat het wáár is dat die aflaat hem van al zijn zonden verlost. Ot gaat, zonder het zelf eerst te merken, naar genade verlangen, als hij ziet hoe ellendig zijn leven is.

Luther
Langs allerlei wegen komen de vagebonden in contact met mensen die van genade leerden leven: Jeroen, Arnoud, de smid die zichzelf Latijn aanleert om de Bijbel te kunnen bestuderen, en Erica. Ze horen van Luther, van beeldenstormen en bezoeken een geheime bijeenkomst. Maar ze komen ook in aanraking met pastoor Vincentius, die bepaald niet gediend is van 'ketterse' zaken. Op een tragische manier raakt Pier in levensgevaar. Op zijn sterfbed is hij doodsbenauwd dat hij die ene gast aan het bruiloftsmaal is die geen feestkleed heeft. Toch mag ook voor hem het ”door genade alleen” werkelijkheid zijn.

Op boeiende en hier en daar humoristische wijze vertelt de auteur over het leven in een tijd van geestelijke duisternis, waarin het licht van de Reformatie doorbrak. De middelen die de duivel toen gebruikte (het volk angst aanjagen en dom houden) gebruikt hij ook nu nog om mensen weg te houden bij het ”door het geloof alleen”. Gods genade is echter krachtiger. Al speelt het boek vijfhonderd jaar geleden, het geeft stof genoeg tot nadenken over het geestelijk leven in het heden. Het waarschuwt tegen het 'heilig verklaren' van geestelijke leiders en spoort aan tot nauwgezette bijbelstudie door alle gemeenteleden.