”Eerste bulletin”
getuigt van durf

De oorlog houdt nooit op. Dat geldt zeker voor de boekenmarkt, waar het ene standaardwerk over de Tweede Wereldoorlog na de andere bundel verschijnt. Een nieuwe reeks van uitgeverij Aspekt wil onderbelichte thema's uit de oorlogsgeschiedenis voor het voetlicht halen. Het ”Eerste bulletin van de Tweede Wereldoorlog” biedt in ieder geval een waaier aan onderwerpen.

Durf kan uitgever Perry Pierik niet ontzegd worden. Om meer greep te krijgen op de uitgave van zijn eigen werk startte hij in 1995 de uitgeverij Aspekt. Inmiddels heeft Pierik een fonds met boeken als ”Hitlers Lebensraum”, ”Alles moet anders” van Marcel Reijmerink en Martin van den Heuvels beschrijving van de Russische republiek Kalmukkie. In het algemeen werken waar de grote uitgevers geen brood in zien.

Met zijn ”Eerste bulletin van de Tweede Wereldoorlog” waagt uitgeverij Aspekt zich aan het opzetten van een reeks over de oorlog die elk jaar met twee nieuwe delen moet worden uitgebreid. De serie lijkt te concurreren met het Jaarboek oorlogsdocumentatie '40-'45 dat het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) uitgeeft. In zekere zin is de opzet vergelijkbaar. In korte opstellen worden gebeurtenissen en achtergronden van de oorlog belicht die in het de grote standaardwerken niet zo aan de orde komen. Het verschil is dat het Jaarboek van het NIOD vooral aandacht wil geven aan de voortgang van wetenschappelijk onderzoek, terwijl het ”Eerste bulletin” er niet voor terugdeinst oude thema's op te pakken en die aan de hand van bestaande literatuur nog eens te bespreken.

Duidelijk voorbeeld van dat laatste is het opstel van Pieriks mederedacteur van de serie, Martin Ros, over het drama van Oradour sur Glane – het Franse dorp dat een gebeurtenis beleefde die enigszins vergelijkbaar is met die in Putten. De roemruchte boekencommentator beschrijft de ten hemel schreiende gebeurtenissen in juni 1944 vooral op basis van de gruwelverhalen die tien jaar na de oorlog de ronde deden. Veel van die verhalen zijn later weerlegd. Van een man die zegt van boeken te zijn bezeten, zou toch verwacht mogen worden dat hij meer aandacht besteedt aan recenter onderzoek.

In het eerste nummer van de nieuwe reeks vinden we verder opstellen over rijksminister Speer, de fascistische aanhang van Colijn, de visie van de historicus Marc Bloch op de nederlaag van Frankrijk in 1940. De bekende Oost-Europakenner Dick Verkaik haalt persoonlijke herinneringen op aan de sinterklaasrazzia in Haarlem in december 1944.

De bundel sluit af met een elftal uitgebreide recensies over recent verschenen literatuur over de Tweede Wereldoorlog.

Voor geïnteresseerden in de grootste oorlog van de twintigste eeuw biedt het ”Eerste bulletin” een zinvolle aanvulling op bestaande lectuur. De kwaliteit van de bijdragen is verschillend maar zij die de details van dit drama willen kennen, vinden hier veel van hun gading. Wel blijft het de vraag of het ”Eerste bulletin” het lang volhoudt aan de zijde van het Jaarboek van het NIOD.