Binnenland11 september 1999

Bijbelgetrouwen zoeken een alternatief

”Christelijke Koers CDA”
danig in problemen

Door A. de Jong
DEN HAAG – Hoe christelijk is het CDA? Het is een vraag die niet alleen bij RPF, SGP en GPV leeft. Ook binnen het CDA zijn verontrusten die zich afvragen of de christelijke uitgangspunten van de partij wel voldoende doorklinken in de huidige politieke stellingnames. Momenteel is er voor hen eigenlijk maar één platform, maar daarmee gaat het snel bergafwaarts. Een alternatief is in de maak.

Op 11 oktober 1980 werd het CDA opgericht: de confessionele partijen KVP, ARP en CHU gingen samen in het Christen Democratisch Appèl. De partij had „de aanvaarding van de Heilige Schrift als uitgangspunt voor het politieke handelen.” Hierop is elk partijlid en elke partijvertegenwoordiger nog altijd aanspreekbaar, zo luidt de theorie.

Hindoes
Niet iedereen is ervan overtuigd dat het ook in de praktijk zo werkt. Vanaf begin 1992 is binnen het CDA, zij het zonder enige officiële band met de partijorganisatie, de ”Beweging Christelijke Koers CDA” actief. De beweging staat een „herkenbaar politiek beleid voor waarin een christelijke visie gestalte krijgt”, zo meldt een informatiefolder. De folder geeft samen met het augustusnummer van ”CDA-Koers” een beeld van de speerpunten van de beweging: het CDA moet zich sterker verzetten tegen de uit de hand gelopen abortus- en euthanasiepraktijk; de partij dient krachtig stelling te nemen tegen het gedogen van drugshandel en tegen gokverslaving; hindoes en moslims die hun eigen religie serieus nemen kunnen het CDA eigenlijk niet vertegenwoordigen in raden, staten en kamers.

Heeft de ”Beweging Christelijke Koers CDA” altijd een wat kwakkelend bestaan geleid –vergaderingen werden matig bezocht, het vinden van sprekers was soms moeilijk–, deze zomer raakte de organisatie pas echt in de problemen. Bestuurssecretaris drs. J. G. Van der Land uit Barneveld pleitte er op eigen initiatief voor voormalig europarlementariër P. Pex van de CDA-kandidatenlijst te halen.

Homoseksueel
Pex kwam enkele maanden geleden in een interview in de Gay-krant openlijk uit voor zijn homoseksuele leefwijze. Bij de euroverkiezingen in mei stond Pex op de negende plaats. Door een voorkeursactie voor Maria Martens viel Pex net buiten de boot. Van der Land was er blij mee, maar genoeg is het voor hem niet. „Als er iemand uitvalt, kan hij er alsnog in komen. Dat zou ik ontzettend betreuren. Zijn levenswandel is in strijd met de Bijbel.” Woedend was Van der Land bovendien over het feit dat Pex de argumenten van bijbelgetrouwe christenen tegen een homoseksuele levenswijze „belachelijk” noemde. „Dat duld ik niet in mijn partij”, aldus de bestuurssecretaris deze zomer in het Nederlands Dagblad.

Niet zozeer de vísie van de Nederlands gereformeerde Van der Land, maar wel zijn eigengereide actie en de door hem gebruikte bewoordingen zorgden voor opschudding in de ”Beweging Christelijke Koers CDA”. Twee bestuursleden, te weten Van Diest en Bilder, ruimden door de ontstane commotie het veld.

Afgezegd
Maar het muisje had voor de beweging nog een staartje, een gevolg dat misschien nog wel vervelender is dan het vertrek van twee bestuursleden. Vanmorgen zouden op een bijeenkomst van de beweging in Nijkerk twee kamerleden spreken die met de beweging sympathiseerden, te weten dr. A. Mosterd en drs. Th. Rietkerk. Beiden hebben afgezegd.

Van der Land is zwaar teleurgesteld en verwijt de volksvertegenwoordigers „woordbreuk.” Volgens hem heeft het partijbestuur Mosterd en Rietkerk onder druk gezet om zich af te melden voor de bijeenkomst. „In Mosterd zie ik inmiddels geen geestverwant meer”, aldus Van der Land.

De bewuste kamerleden kijken een tikje anders tegen de gebeurtenissen aan. Rietkerk, Nederlands gereformeerd en zoon van een RPF-burgemeester: „Ik had mijn toezegging gedaan aan de toenmalige voorzitter Eddy Bilder, maar die is uit het bestuur gezet. Toch is dat nog niet de reden van mijn afzeggen. Het voornaamste is dat ik moeite heb met de bewoordingen waarin Van der Land zijn visie op homoseksualiteit uiteen heeft gezet en de provocerende wijze waarop hij naar buiten is getreden. Ook vind ik dat de beweging eerst intern orde op zaken moet stellen. Zolang dat niet voor elkaar is, treed ik er liever niet op. Dat is een beslissing die ik geheel zelfstandig heb genomen. Niemand heeft mij onder druk gezet.”

Onverstandig
De gereformeerdebonder Mosterd heeft vergelijkbare motieven. „De doelstelling van de beweging, een werkelijk christelijke politiek, onderschrijf ik van harte. Maar de manier waarop men daarmee onlangs naar buiten trad, is onverstandig. Daar dien je niemand mee.”

Zijn eigen opvatting over het actief zijn van homo's binnen het CDA –ook zijn directe collega kamerlid J. Wijn komt openlijk voor zijn homoseksuele levenswijze uit– wil Mosterd niet geven. „Als ik nu zomaar iets zou zeggen, zou ik in dezelfde valkuil stappen als Van der Land. Wel ben ik ervan overtuigd dat een discussie binnen onze partij over dit thema mogelijk geweest was, als zij maar via de officiële partijkanalen en op een gepaste manier was aangezwengeld. Daar was best ruimte voor geweest.”

Juist omdat Mosterd de uitgangspunten van de ”Beweging Christelijke Koers CDA” onderschrijft, betreurt hij het dat het bij de beweging zo'n aflopend zaakje lijkt te zijn. „Ik hoor steeds meer mensen die tegen mij zeggen: Wij stoppen daarmee.” Volgens het kamerlid uit Putten is niet uitgesloten „dat er spoedig een alternatief zal ontstaan.”

Verbondenheid
Waar Mosterd op doelt, wordt duidelijk in het gesprek met ing. E. J. Bilder, CDA-wethouder in Ermelo en tot voor kort voorzitter van de ”Beweging Christelijke Koers CDA”. Bilder: „Er komt inderdaad iets anders. Samen met enkele anderen ben ik in gesprek met het CDA-bestuur om, in positieve verbondenheid met de partij, een platform op te richten. Daarin kunnen CDA'ers die zich onvoorwaardelijk aan de Schrift gebonden weten elkaar vinden en samen proberen het christelijk gehalte van het CDA te bewaren en te versterken. Het CDA-bestuur is daar heel positief over. Aan zoiets hebben wij behoefte, heeft men ons verzekerd.”

Volgens Bilder zal in de komende weken meer duidelijkheid komen over de opzet van het platform. „Initiatiefnemers zijn tot nu toe vooral mensen van de Veluwe. Naast Mosterd en ik is daar bijvoorbeeld de Edese wethouder W. J. Dekker bij betrokken. Maar ik kan me goed voorstellen dat er straks ook mensen uit Zeeland bijkomen, want ook daar zijn CDA-afdelingen die op onze lijn zitten. Tot nu toe komen de sympathisanten uitsluitend uit protestantse kring, maar rooms-katholieken zullen wat mij betreft ook welkom zijn.”

Steun
Bilder is ervan overtuigd dat er heel wat CDA-leden zijn die net als hij vinden dat de partij meer moet doen met haar christelijke uitgangspunten. „De ”Beweging Christelijke Koers CDA” heeft in het verleden oproepen gedaan tot een streng euthanasiebeleid. Zo'n veertig CDA-afdelingen steunden ons. Dat lijkt op een totaal van 500 afdelingen misschien niet veel, maar er zaten afdelingen bij van meer dan duizend leden. Dat wijst erop dat we in de partij meer steun hebben dan sommigen denken.”


De heer Van der Land heeft, na plaatsing van dit artikel, laten weten dat het zijn inziens onjuist is dat hij op eigen initiatief pleitte voor het verwijderen van de heer Pex van de CDA-kandidatenlijst. Volgens hem is dit een besluit geweest dat op een bestuursvergadering van de Beweging door alle toen aanwezige bestuursleden is genomen.