Krantenverkoop op stations ingezakt

AMSTERDAM – De verkoop van losse kranten is sinds de komst van de gratis ochtendkranten Metro en Sp!ts fors gedaald. De Nederlandse adverteerders verkiezen Metro vooralsnog boven Sp!ts. Plaats voor twee gratis kranten is er niet, denken ze. Binnen drie maanden tot een jaar zal een van de kranten verdwijnen, is hun voorspelling.

Bij de Bruna-kiosk op het Centraal Station van Rotterdam kelderde de losse verkoop van ongeveer 1000 naar 600 kranten per dag. Gingen er op 14 juni nog 45 Volkskranten en 82 AD's retour, begin deze week waren dat er respectievelijk 118 en 199, rekent de verkoopster voor.

De Bruna-kiosk op Den Haag CS meldt een verkoopdaling van ongeveer een kwart bij alle ochtendkranten. De verkoop van middagkranten is gelijk gebleven. Het verkooppunt bestelt nu 225 Telegraafs, waar dat er vroeger 300 waren. „En dan blijven er nog zeker dertig liggen.”

„Wij zijn hier absoluut niet blij mee”, klaagt verkoopster Jolanda van der Wouden van de Bruna-kiosk op het station in Dordrecht. „Het is 's morgens hartstikke druk in de winkel met mensen die niks kopen. Het is graaien in die bak en weer weg. Normaal hield ik 's avonds misschien vijf kranten over, nu gaan er dagelijks tussen de veertig en zestig retour.”

AKO-vestigingen op de stations Amsterdam-WTC en Amersfoort bevestigen dit beeld, hoewel daar vooral de Volkskrant en het AD de dupe zijn.

Een woordvoerster van de landelijke kioskenketen AKO erkent dat er sprake is van een „negatief effect, maar niet verontrustend.” Volgens een zegsvrouw van de Bruna-organisatie is de losse verkoop landelijk met gemiddeld 5 procent afgenomen. „Dat effect is het sterkst in de Randstad en heeft vooral negatieve gevolgen voor De Telegraaf. Opvallend is overigens wel dat de tijdschriftenverkoop met 11 procent is gestegen.”

Telegraaf-directeur T. Boerma vindt het wat vroeg voor gevolgtrekkingen. „Het is allemaal net begonnen. De consument vertoont in het begin altijd een andere reactie. Wij verwachten dat het wel rechttrekt.” Volgens hem is dat ook gebeurd bij de introductie van gratis kranten in andere landen.

Beste
De grote reclameadviesbureaus lijken allemaal in te zetten op de ochtendkrant Metro. Zo vindt W. Wermuth, research-director bij Media Direction, Metro in vrijwel alle opzichten de beste krant. In Sp!ts staan volgens haar te veel advertenties die het lezen onderbreken. „Bovendien kan de adverteerder dan denken: Val ik nog wel genoeg op?” Andere specialisten onderschrijven dat.

Ook over de inhoud van beide kranten zijn de media-adviesbureaus opvallend gelijkgestemd. „Metro is serieuzer, dat geeft advertenties meer autoriteit.” „De mediapagina's van Metro zijn goed en ook op cultureel gebied doet de krant het veel beter dan Sp!ts.”

Directeur B. Kamp van het mediabureau OMD, dat jaarlijks 300 miljoen gulden heeft te besteden, prefereert Metro. „Die krant heeft een stukje emotionele voorsprong. Die krant ziet er strak uit en is een veel journalistieker product. Sp!ts lijkt meer op De Telegraaf en mikt veel meer op de koppensneller.

Los daarvan is het een groot nadeel dat die krant –nog– niet op de stations wordt verspreid, terwijl je bij Metro goed weet wat je doelgroep is: scholieren, studenten en werkende mensen. Hoogopgeleid en met een goedgevulde portemonnee. Veel jonge mannen ook, die we langs andere wegen moeilijk bereiken. Kortom: een heel interessant doelpubliek voor bijvoorbeeld personeelsadvertenties en financiële producten.”

Kamp laat Sp!ts niet links liggen. „Maar we zijn met hen wel wat huiveriger. Ik beschouw die krant als een defensief initiatief: even Metro uit de markt drukken en dan zelf ook weer verdwijnen, ten gunste van de losse verkoop van De Telegraaf.”

De OMD-directeur verwacht dat het advertentievolume in de gratis kranten na de zomer snel zal groeien. Veel adverteerders hebben de bladen inmiddels in hun middellange-termijnplanning opgenomen.

Niet verdwijnen
Sp!ts-uitgever Frank Volmer vindt het onzin dat er maar plaats zou zijn voor één gratis krant. „Ze kunnen heel goed naast elkaar bestaan. Zo'n gratis krant is gewoon een heel goed idee, met of zonder Metro.” Hij geeft toe dat het een nadeel is dat zijn krant niet op de stations zelf mag worden verspreid. „Maar ik bestrijd dat we niet dezelfde doelgroep als Metro bereiken. Het kost alleen wat meer moeite. Waar we nu vijf uitdelers rond het station hebben lopen, heeft Metro genoeg aan bakken op één centraal punt. Ik sluit niet uit dat we op een gegeven moment naar de rechter stappen.”

Hoofdredacteur J. Leenes van Metro is tevreden. Hij vindt dat zijn krant op „een heel aanvaardbaar niveau zit.” Maar er is ruimte voor verbetering, zo stelt hij. Eigen onderzoek naar de krant wijst volgens hem uit dat Metro goed wordt ontvangen door de lezers. „Het gaat boven verwachting.”

De komende weken wil Sp!ts fors gaan uitbreiden. Buiten de Randstad moeten ook mensen in Leeuwarden, Groningen, Zwolle, Enschede, Hengelo en Apeldoorn de krant krijgen. Nog tijdens de zomer moet de oplage (nu nog 150.000 exemplaren) op 200.000 komen te liggen, om daarna nog eens verhoogd te worden. Metro doet het vooralsnog iets rustiger aan. Pas als blijkt dat de krant goed loopt, wordt overwogen buiten de Randstad te verspreiden.