Binnenland 7 juni 1999

Zweven op kosten van
de belastingbetaler

Door J. van Klinken
Ambtenaren die onder hoge beukenbomen dansen rond aardewerken potten die aarde, water, lucht en vuur symboliseren. Dat moet een verlate carnavalsbijeenkomst zijn of een avondje van de personeelsvereniging, zou je denken. Maar nee, het was onderdeel van een overheidscongres over de betekenis van de natuur voor gezondheid en welzijn van mensen.

De bijeenkomst, twee weken geleden op het antroposofische landgoed De Reehorst in Driebergen, was georganiseerd door de ministeries van Landbouw, VWS en VROM. „Operatie Boomhut”, heette het congres. De dans onder de beukenbomen was bedoeld om de deelnemers hun chakra en hun bekkenbodemspieren te laten voelen. Van zweverige types met paardenstaarten kregen de ambtenaren te horen dat het erop aankomt het bewustzijn te laten zakken van het hoofd naar het hart. Dat heeft een miraculeuze uitwerking want het bevrijdt de omgeving van slechte plekken en slechte mensen.

„Zweven op kosten van de belastingbetaler” zou een passend motto voor het congres zijn geweest. Dat het bedrijfsleven zich op sleeptouw laat nemen door de New Age-rage is tot hier aan toe, maar dat de overheid ook al driftig meedoet is absurd. Maar ja, sinds het ministerie van VROM een spiritueel centrum heeft en andere ministeries deskundigen inhuren die contact met bomen kunnen leggen, is kennelijk alles mogelijk. Zo viert het onbenul hoogtij.

Intussen wrijft de commercie zich in de handen. „New Age: u zweeft, wij vangen”, luidt een spreuk van de bekende actiegroep Loesje.

Haptonoom
Het zweefvirus is nu ook al binnengedrongen in het politieapparaat. Volgens een publicatie in de Rotterdamse Korpskrant heeft het bureau Capelle van het disctrict Oost onlangs het genoegen mogen smaken een heuse haptonoom in zijn midden te hebben. Hij heet Roy Noorthoek en was door de sterke arm uitgenodigd voor het houden van een lezing.

Haptonomie is een vrij jonge stroming in de alternatieve gezondheidszorg die de stelling huldigt dat veel mensen zich niet happy voelen omdat hun verstand hun gevoel domineert. Hun emoties raken daardoor in de verdrukking.

Tot daartoe is het goed te volgen maar minder begrijpelijk is de aanpak voor dit probleem. Door aanraking zou het gevoelsleven weer in ere worden hersteld. Haptotherapeuten zijn eigenlijk strijkers in een eigentijds jasje. Een van de bekendste is Ted Troost. Nogal wat topsporters laten hun ziel regelmatig door hem kneden.

Maar ook in de alternatieve hoek heeft iedere ketter zo zijn letter en wemelt het van de eigen dogma's. Roy Noorthoek, de man die de Capelse agenten mocht toespreken, heeft volgens de Korpskrant bedacht dat de oorzaak van alle ellende gelegen is in de vergiftiging van ons zenuwstelsel. We zitten vol afvalstoffen en daardoor ontstaat agressie. Weg dus met dat gif in onze zenuwbanen.

Erg ingewikkeld is dat gelukkig niet. Het is een kwestie van ontspannen en de buitenlucht opzoeken. Ook een vette hap is taboe. Kroketten en nasiballen heeft Noorthoek radicaal in de ban geslingerd. De Rotterdamse agenten kregen de wijze raad meer aan sport te doen en dan niet in een fitnesscentrum maar in de buitenlucht. Zo komt alles weer goed.

Onschuldig
Ir. Jan Willem Nienhuys van de stichting Skepsis noemt haptonomie een tamelijk onschuldige vorm van kwakzalverij. „Het is een bepaalde subcultuur die niet erg gevaarlijk lijkt.” Hij is geen medicus maar dat Roy Noorthoek baarlijke nonsens verkoopt, lijdt weinig twijfel. „Het ontgiften van het zenuwstelsel slaat natuurlijk helemaal nergens op”, luidt Nienhuys' commentaar.

Een riskante bijkomstigheid is dat haptonomen, van wie er zo'n 300 zijn in ons land, niet onder toezicht van een onafhankelijke instantie staan. Dat brengt het gevaar van ontsporingen met zich mee, vooral vanwege de aanraking als onderdeel van de therapie. Raadpleging van het archief levert dan ook een relatief groot aantal treffers op als het gaat om seksueel misbruik door haptonomen. Wellicht zou het toch zo gek nog niet zijn als hun verstand het wat vaker won van hun gevoel.

Nienhuys weet er nog aan toe te voegen dat therapeuten volgens een publicatie elkaar tijdens de opleiding in het kruis moeten grijpen „om tot de bodem te gaan.” Zo zakt het bewustzijn inderdaad vanzelf van het hoofd naar beneden.

„Voor het overige”, zegt Nienhuys, „is de schade beperkt. Maar publieke gelden eraan besteden zoals in Rotterdam, vind ik kwalijk. Laat de overheid zich beperken tot zaken waarvan het nut bewezen is.”