Binnenland31 mei 1999

Motie van wantrouwen om twijfel bij aanhang weg te nemen

Bouterse strooit zand in Surinaamse ogen

Van onze correspondent
PARAMARIBO – De aankondiging van de Surinaamse ex-dictator Desi Bouterse dat zijn Nationale Democratische Partij (NDP) morgen in het parlement een motie van wantrouwen zal indienen tegen partijgenoot en president Jules Wijdenbosch, leek in eerste instantie een verrassing. In werkelijkheid probeert hij de tienduizenden demonstranten zand in de ogen te strooien. Want het staatshoofd mag na het aannemen van de motie, weliswaar met een demissionaire status, doorregeren tot er nieuwe verkiezingen worden gehouden. Het merendeel van de bevolking eist echter het directe vertrek van Wijdenbosch.

Bouterse heeft de afgelopen dagen weer bewezen dat hij het politieke spel uiterst geslepen kan spelen. Met de mededeling dat de NDP in het parlement morgen een motie van wantrouwen zal indienen tegen partijgenoot Wijdenbosch en vice-president Pretaap Radhakishun, nam hij bij zijn duizenden aanhangers iedere twijfel weg. Zij zien hem als de redder van het volk. Maar het riekt naar hypocrisie, want wat hij doet is niets anders dan pronken met de veren van oppositie, vakbonden en tienduizenden demonstranten die al weken in actie zijn om Wijdenbosch naar huis te sturen.

Bovendien zit er bij de NDP-motie een venijnig addertje onder het gras. Wijdenbosch en Radhakishun kunnen rustig blijven zitten tot de nieuwe parlementsverkiezingen, terwijl de oppositie de installatie van een crisisregering eist. Bouterse neemt daarmee een groot risico, omdat hij zich ervan bewust is dat de steeds groter wordende groep betogers het aanblijven van het staatshoofd niet zal accepteren.

Openlijk afvallen
Bouterse had in ieder geval geen andere keuze dan Wijdenbosch, met wie hij ooit een koningskoppel vormde, openlijk af te vallen om zijn eigen politieke toekomst te redden. De bevolking is het wanbeleid van de regering meer dan zat. Dus de president blijven steunen zou de definitieve ondergang van de NDP en Bouterse hebben betekend. De oud-bevelhebber heeft dat op het laatste moment ingezien. Of misschien wel te laat, want de oppositie heeft al weken een motie van wantrouwen liggen en kan rekenen op de steun van de meerderheid in het parlement.

Dat nu ook de NDP morgen met een soortgelijke motie van wantrouwen het parlementsgebouw binnenstapt is dus eigenlijk een lachertje. Maar het bewijst tegelijkertijd de kracht van de demagoog Bouterse, die zijn achterban wil doen geloven dat hij het is die de gewraakte president naar huis zal krijgen. Telkens als iedereen verwacht dat zijn rol is uitgespeeld, komt hij even verrassend als krachtig terug. Zelfs nu zijn partij hoofdschuldige is van de malaise in het land, ziet hij kans de triomfator uit te hangen. Al moest hij daarvoor deze keer wel zijn voormalige protégé de strop om de nek leggen.

Niemand verwacht dat Wijdenbosch de eer aan zichzelf zal houden en voor de parlementsvergadering van morgen het bijltje erbij neergooit. Terwijl vrijwel de totale Surinaamse samenleving op de achterste benen staat en het vertrouwen in het regeringsbeleid totaal heeft verloren, ontkent de pragmaticus dat er sprake is van een crisis in het land en borduurt onverstoord verder aan de samenstelling van een nieuw kabinet en een beleidsplan dat volgens eigen zeggen het land uit het economische dal zal halen. Bovendien interpreteert hij de wet zodanig dat hij van mening is dat het parlement hem niet tot aftreden kan dwingen.

Noodtoestand
Velen zijn bang dat als het toch zover komt, Wijdenbosch zal grijpen naar het enige middel dat hem voorlopig kan redden: het uitroepen van de noodtoestand. Weliswaar heeft hij daar formeel de toestemming van het parlement voor nodig, maar het zal niemand verbazen als hij een gaatje vindt in de wet waarmee hij zichzelf een vrijbrief geeft om de volksvertegenwoordiging te passeren. Verstandig zal zo'n besluit niet zijn, omdat dat vrijwel zeker zal leiden tot anarchie.

Bouterse wacht ondertussen zijn kans af en hoopt dat zijn openlijke steunbetuiging aan het adres van de tienduizenden ontevredenen in het land beloond zal worden met een gunstige verkiezingsuitslag. Gezien de nog altijd forse aanhang in Paramaribo en het feit dat de NDP als enige partij stevig in het Surinaamse binnenland aan de weg timmert, is dat ondanks het fiasco van de regering-Wijdenbosch niet eens zo onwaarschijnlijk.

Als Bouterse vervolgens in staat is wederom een meerderheidscoalitie bijeen te rapen, dan rijst de grote vraag wie hij als presidentskandidaat naar voren zal schuiven. Gezien de verdenking van betrokkenheid bij de drugshandel is de kans klein dat hij zelf voor de hoogste post van het land gaat. Een tweede fout zoals met Wijdenbosch, de marionet die zijn touwtjes doorknipte maar nooit goed leerde lopen, zal hij echter niet willen maken.

Want daarvoor hunkert de man die twee staatsgrepen pleegde zelf te veel naar macht. Macht die hij gezien zijn geschonden internationale imago alleen van achter de schermen kan laten gelden. Maar waar hij wel presidenten mee aan het wankelen krijgt.