Problemen groeien bewindsvrouw boven het hoofd

Minister Borst onder vuur

Ze lijkt niet in staat om de problemen waar de sector volksgezondheid mee worstelt op te lossen. Nu zijn de belangen die daar spelen erg groot. De lobby is intensief, de gevoeligheden groot en uiteindelijk gaat het ook over inkomens van mensen. Als leidinggevenden daaraan gaan knutselen, is Nederland vaak te klein. Terugloop van inkomen is niet te accepteren. De gang naar de rechter ligt voor de hand.

Zo staat het er bijvoorbeeld voor met de apothekers. Minister Borst heeft zich ten doel gesteld de kosten voor de geneesmiddelen aan banden te leggen. Dat blijkt echter niet mee te vallen. De bewindsvrouw leeft momenteel op voet van oorlog met de apothekers en de rechter zal zich uiteindelijk moeten uitspreken over de rechtmatigheid van de maatregelen. Vandaag velt de Tweede Kamer haar oordeel over de gang van zaken.

Wat is er allemaal gebeurd in de achterliggende maanden? In november vorig jaar presenteerde Borst haar plannen om de medicijnprijzen naar beneden te krijgen. Drie maatregelen kondigde ze aan. In de eerste plaats moeten de apothekers een deel van hun bonussen en kortingen die ze krijgen van de farmaceutische industrie inleveren. In de tweede plaats wil ze dat huisartsen zuiniger gaan voorschrijven en tot slot moet de inkoop van medicijnen niet meer door de apotheekhoudenden maar door de zorgverzekeraars geschieden. Die hebben belang bij goedkope inkoop.

De Tweede Kamer betwijfelde eind vorig jaar reeds of dit pakket voldoende zou zijn. De zorgverzekeraars staan namelijk niet te trappelen om de inkoop van de apothekers over te nemen. Het zuiniger en zinniger voorschrijven van geneesmiddelen door huisartsen is een probleem. Ook in het verleden heeft de bewindsvrouw een vergelijkbaar plan gepresenteerd, maar het blijkt heel moeilijk te zijn daar een vinger achter te krijgen.

De plannen om de bonussen en kortingen voor apothekers te verminderen, dreigen helemaal te verzanden. Na veel gehakketak gaat de sector akkoord met een onderzoek naar de hoogte van de kortingen. Er komen twee cijfers. Volgens de Belastingdienst gaat het om een totaal van 580 miljoen. Het onderzoeksbureau PriceWaterhouseCoopers komt tot 360 miljoen.

Woede
Minister Borst trekt al snel haar conclusies. Ze vindt dat de apothekers alvast 255 miljoen gulden moeten inleveren. Ze wil dat bereiken door de zogenaamde receptregelvergoeding te verlagen. Dat is het bedrag dat de apothekers van een zorgverzekeraar krijgen als ze een recept aan een patiënt leveren. Deze vergoeding vormt het basisinkomen van de apotheker. De vergoeding bedraagt momenteel ruim 11 gulden per recept.

Laatstgenoemden zijn woedend over de aangekondigde verlaging. Ze zijn van mening dat Borst woordbreuk pleegt. Ze zou eerst een rapport af moeten wachten waarin wordt onderzocht of de hoogte van de receptregelvergoeding nog voldoende is voor de apothekers om ervan te kunnen bestaan. Dit onderzoek is echter niet voor september klaar. De apothekersorganisatie KNMP stapt daarom naar de rechter. Het kort geding dient volgende week donderdag.

Maar er is nog meer tegenslag voor de minister. Het COTG, dat adviseert over de tarieven in de gezondheidszorg, vindt het plan van de bewindsvrouw om reeds per 1 september de receptregelvergoeding te verlagen, onjuist. Eerder deze week besloot Borst daarom de maatregel uit te stellen tot 1 januari. Dat levert de bewindsvrouw in ieder geval een tegenvaller op van 75 miljoen gulden. Het uitstellen van de maatregel weerhoudt de KNMP er overigens niet van om af te zien van het kort geding.

De scheefgroei van de medicijnenprijzen is in 1991 ontstaan. Toen was de hoogte van de receptregelvergoeding onvoldoende voor een normaal geacht inkomen voor de apothekers. De politiek legde zich toen neer bij de praktijk dat apothekers bonussen en kortingen kregen en aan de patiënt de normale verkoopprijs berekenden.

Vergoedingen
Behalve over de kwestie van bonussen en kortingen spreekt de Kamer ook over de modernisering van het zogenaamde geneesmiddelenvergoedingssysteem. Dat is een lijst waarop staat welk geneesmiddel voor vergoeding in aanmerking komt. De bewindsvrouw wil zichzelf daarin veel bevoegdheden toe-eigenen, zonder dat ze daarin de Kamer hoeft te kennen. Vanuit de farmaceutische industrie is daarop veel kritiek.