Binnenland22 maart 1999

Opvolging zou geen probleem zijn

PvdA'ers: Kok mag
naar Europa gaan

Van onze redactie politiek
AMSTERDAM – Minister-president Kok mag van zijn PvdA-partijgenoten het premierschap inruilen voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Diverse prominenten zeggen dat in het PvdA-Vlugschrift van afgelopen zaterdag. Niet iedereen is die mening toegedaan. Oud-minister en oud-VARA-voorzitter Van Dam vindt dat Kok premier moet blijven.

Na het opstappen van de voltallige Europese Commissie is de naam van Kok als opvolger van de Luxemburger Santer vaak genoemd. De politieke leiders van Duitsland, Engeland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Oostenrijk, Zweden en Luxemburg zien in de Nederlandse premier de ideale voorzitter.

Kok zelf verklaarde vorige week niet beschikbaar te zijn. Hij ziet meer in de Italiaanse christen-democraat Prodi. Die heeft zich ondertussen reeds kandidaat gesteld. Oud-minister Van Mierlo van Buitenlandse Zaken vindt ook dat een kandidaat uit een zuidelijke lidstaat de voorkeur verdient, zei hij gisteren voor de televisie. Hij maakt zich zorgen over de dreigende tweedeling in Europa tussen de noordelijke en zuidelijke lidstaten.

De Nederlandse premier vindt dat hij het kabinet niet de rug kan toekeren nu het net „uit de startblokken” is. PvdA-partijvoorzitter mevrouw Van Hees vindt dat een juiste keus: „Kok voelt de morele verplichting jegens de kiezers om als premier aan te blijven.”

Oud-minister en oud-VARA-voorzitter Van Dam is ook tegen een vertrek van de premier. „Iedereen weet dat het opstappen van Kok onmogelijk is. Staatsrechtelijk kan het wel, maar wanneer je de partij hebt geleid in de verkiezingsstrijd en daarmee een grote overwinning hebt geboekt, is het een schending van je democratische plicht wanneer je opstapt. Als Kok toch opstapt, verdient de PvdA bij de volgende verkiezingen een afstraffing”, aldus Van Dam.

Redder
Alle overige PvdA'ers die in het Vlugschrift aan het woord komen vinden dat Kok mag gaan, maar niemand wil hem dwingen. PvdA-kamerlid Crone, lijsttrekker bij de Europese verkiezingen Van den Berg, minister Peper van Binnenlandse Zaken en de burgemeester van Kerkrade, oud-PvdA-fractievoorzitter Wöltgens, willen Kok geen keus opdringen.

Wöltgens ziet in Kok overigens wel een echte Europeaan: „Kok is vaak beter thuis in Europa dan in eigen land. Hij heeft veel krediet in het buitenland en kan de Europese Commissie ontdoen van de geur van corruptie die eromheen hangt. Als de crisis in Europa groot is en er voldoende draagvlak is voor zijn kandidatuur, moet hij het doen. Tactisch gezien is het nu het beste om zo lang mogelijk vast te houden aan Nederland. Pas wanneer hij wordt gevraagd als „redder” van Europa, moet hij op het verzoek ingaan.”

De opvolging van Kok is niet onoverkomelijk, aldus Wöltgens. Minister De Vries van Sociale Zaken zou kunnen doorschuiven. Het zoeken van een nieuwe partijleider zou meer tijd kunnen kosten. Ook Peper vindt dat de problemen na een eventueel vertrek van Kok wel op te vangen zijn.

Van Aartsen
Minister Van Aartsen van buitenlandse zaken, die lid is van de VVD, vindt dat de discussie over Kok moet stoppen nu hij zich niet beschikbaar heeft gesteld. „Ik vind dat Kok zijn werk in Nederland af moet maken. Dat is voor de stabiliteit van de coalitie noodzakelijk. Dat is ook de hoofdreden dat hij heeft gezegd: Ik ben geen kandidaat. Dat moeten we zo nemen”, aldus de bewindsman.