Kok leerde van Lubbers'
mislukte lobby op Corfu

DEN HAAG – Het was zomer 1994 toen vice-premier Kok mocht aanschuiven bij het diner van regeringsleiders op het Griekse eiland Corfu. Premier Lubbers liet er verstek gaan, evenals zijn Belgische rivaal Jean-Luc Dehaene. Beiden aasden op de Europese topfunctie van voorzitter van de Europese Commissie. Voor België prikte minister Willy Claes van Buitenlandse Zaken een vorkje mee.

Dergelijke belangrijke benoemingen worden in Europa op een informele wijze geregeld, dus bij voorkeur tijdens diner of lunch. Kok kreeg een kijkje in de Europese keuken en zag hoe Lubbers' lobby mislukte.

Al vóór de eurotop op Corfu bleek de kandidatuur van Lubbers weinig kansrijk. De as Bonn-Parijs had openlijk een voorkeur uitgesproken voor de Belgische premier. Vooral de christen-democraat Kohl had een afkeer van zijn Nederlandse geestverwant. Lubbers had zich kritisch uitgelaten over de Duitse hereniging. Kohl kon dat niet waarderen. Bovendien was Lubbers wel erg Angelsaksisch georiënteerd.

De top op Corfu eindigde in een totaal fiasco. De steun voor Lubbers' kandidatuur brokkelde tijdens de top verder af, waarop de voormalige premier zich terugtrok. Zijn Britse Conservatieve vriend John Major sprak echter een veto uit over de benoeming van Dehaene, die hij te pro-Europees vond.

Europa had 10 jaar onder leiding gestaan van de Franse socialist Jacques Delors, maar kon het niet eens worden over een opvolger. Er was een extra topconferentie in Brussel voor nodig om een compromis-kandidaat uit de hoge hoed te toveren: de deze week 'gesneuvelde' Jacques Santer uit Luxemburg.

Het geleur met inmiddels oud-premier Lubbers was daarmee nog niet ten einde. De eerdergenoemde Willy Claes was ondertussen secretaris-generaal van de NAVO geworden, maar zijn positie werd als gevolg van een Belgische smeergeldaffaire onhoudbaar.

Nieuwe actie
Premier Kok en minister Van Mierlo van Buitenlandse Zaken namen in 1995 de lobby voor Lubbers ter hand voor de topfunctie bij de NAVO. Wijzer door het echec van Corfu, bewandelden zij nu de weg van de stille diplomatie. De steun van de drie grote Europese landen werd zorgvuldig verworven. Nu liep het mis met Lubbers, omdat hij bij de Amerikanen niet overtuigend overkwam. De baan ging uiteindelijk naar de Spanjaard Solana.

Het bewijs dat Kok het lobbyen onder de knie had gekregen werd vorig jaar geleverd met de benoeming van de Nederlandse sociaal-democraat Duisenberg tot eerste president van de Europese Centrale Bank. Als er op Corfu één les was geleerd, dan was het wel een kandidatuur zo lang onder de pet te houden tot de steun van de grote landen zeker is.