Premiers boos over
lakse houding Israël

Kok zei dat het hem „allerminst lekker” zit dat het in „het normale verkeer tussen staten” niet mogelijk is gebleken deze informatie boven water te krijgen. „Men is het in Israël pas serieus gaan nemen toen bleek dat het bloedserieus was.”

Bloedserieus werd het toen in Nederland de parlementaire enquête werd ingesteld. De commissie slaagde er ineens wél in de ontbrekende informatie over 20 ton vracht boven tafel te krijgen. Volgens de commissie beschikte de Israëlische regering al geruime tijd over de vrachtdocumenten.

Het hoofd van de Israëlische burgerluchtvaart, A. Yarkoni, sprak dit gisteravond tegen. „Ik weet zeker dat ik de documenten pas 10 minuten in handen had voor ik ze op 18 februari aan de commissie overhandigde”, aldus Yarkoni. „Dat weet de commissie drommels goed.”

Kok en Lubbers bestreden het verwijt dat zij als premiers te weinig hebben gedaan om het optreden van de rijksoverheid te coördineren. Volgens Kok was het aan de afzonderlijke bewindslieden om interdepartementaal overleg te plegen. Dat is volgens hem ook veelvuldig gebeurd. Bij problemen hadden ze bij de premier aan de bel moeten trekken. In de ministerraad is er in 6 jaar tijd niet vaker dan vijf keer over de ramp gesproken.

Kok wees erop dat van de fractievoorzitters en kamerleden nooit het bericht is gekomen dat er sprake was van een onhoudbare situatie. Uit eerdere verhoren is gebleken dat de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Volksgezondheid nauwelijks hebben gecommuniceerd over een mogelijk verband tussen de ramp en gezondheidsklachten.

Drie rampen
Het verhoor van oud-minister van Verkeer en Waterstaat Maij-Weggen werd gisteren korte tijd gestaakt, omdat emoties haar te veel werden. Mevrouw Maij memoreerde op dat moment de in totaal drie rampen die zich gedurende haar ambtstermijn voltrokken: de crash van de El Al-Boeing in de Bijlmermeer (4 oktober 1992), het treinongeluk bij Hoofddorp (30 november 1992) en het neerstorten van een Martinair-vliegtuig in het Portugese Faro (21 december 1992). „Het is een verschrikkelijke tijd geweest”, aldus de oud-minister. Vervolgens sprongen haar de tranen in de ogen.

Maij-Weggen meldde na een korte schorsing dat zij, zoals zo velen, niet op de hoogte was van de aanwezigheid van verarmd uranium in de ramp-Boeing. Vooronderzoeker H. Wolleswinkel van haar ministerie had die wetenschap wel. „Hij hield geen rekening met de politiek; ging alleen uit van technische kennis”, getuigde Maij-Weggen. Uit haar verhoor bleek dat ze zich niet of nauwelijks heeft bemoeid met het onderzoek. „Daartoe was ik niet bevoegd”, zei de CDA-politica, doelend op het voornemen om de onderzoekers hun werk zo onafhankelijk mogelijk te laten verrichten.

Ook voormalig minister Alders van Milieu verklaarde gisteren niet van het verarmd uranium te hebben geweten, in tegenstelling tot zijn ambtenaren. „Een grove inschattingsfout”, zo noemde hij het feit dat de ambtenaren de informatie voor zich hebben gehouden. „Het ging uiteindelijk weliswaar om verwaarloosbaar risico, maar maatschappelijk zou dat niet meteen zo worden geïnterpreteerd. En dat hadden de betrokken ambtenaren kunnen weten.”

Weck
Mevrouw Maij-Weggen zei zeker te weten dat voormalig directeur J. Weck van de Rijksluchtvaartdienst (RLD) niet op de hoogte is gebracht van het omstreden „onder de pet gehouden” telefoontje. „Weck liegt niet”, meent Maij. Voorlichter G. Knook zei eerder dat hij Weck op de hoogte had gesteld van de aanwezigheid van brandbare giftige stoffen en explosieven, waarop Weck dat resoluut ontkende. „Knook heeft zich vergist”, aldus Maij-Weggen. Later bleek de informatie, afkomstig van El Al, niet te kloppen.