„Harde maatregelen zijn nodig”

„De Nederlandse Antillen en Nederland zullen met gebruikmaking van de hun ten dienste staande bevoegdheden en middelen al het mogelijke doen om te bewerkstelligen dat de fysieke, organisatorische en personele problemen van het gevangeniswezen van de Nederlandse Antillen, waaronder de gevangenis Koraal Specht, op de kortst mogelijke termijn tot een oplossing worden gebracht.”

Op 11 maart vorig jaar zette de toenmalig minister van Antilliaanse Zaken, Voorhoeve, zijn handtekening onder bovenstaande woorden. Het is artikel 1 van een convenant dat de Nederlandse regering sloot met de regering van de Nederlandse Antillen om de problemen in Koraal Specht aan te pakken. Ook minister-president Pourier zette daarom een krabbel tijdens de ceremonie in het regeringsbastion Fort Amsterdam aan de haven van een zonovergoten Willemstad.

Bijna een jaar later is er niets van de mooie woorden terechtgekomen. Koraal Specht is nog altijd een puinhoop.

Ingreep
Voorhoeve werd destijds min of meer gedwongen om voor de zoveelste keer de oceaan over te steken om in het exotische deel van het Koninkrijk orde op zaken te stellen. De Tweede Kamer kon de zwarte vlek in het Koninkrijk niet langer tolereren en riep steeds harder om een Algemene Maatregel van Rijksbestuur. Bij een dergelijke drastische ingreep zou Nederland het beheer van de gevangenis overnemen. Iets dergelijks overkwam het bounty-eiland St.-Maarten in 1992, omdat het diep in de rode cijfers zat.

Voorhoeve voelde bitter weinig voor een dergelijke maatregel, het neokolonialistische schrikbeeld in het achterhoofd. En op de 'oranje' eilandjes in de Atlantische Oceaan moeten ze al helemaal weinig hebben van de betweters uit Nederland. „Een dergelijke vorm van interventie is niet de oplossing. Nederland en de Antillen werken al samen aan de verbetering van de situatie”, zei de toenmalige leidster Römer van de Nationale Volks Partij. Inmiddels is mevrouw Römer premier van de Nederlandse Antillen.

Het convenant werd Voorhoeves laatste daad als minister ”Kokosnoot”. Op zijn aangeven werd in paars II de zorg voor de Antillen en Aruba ondergebracht bij een aparte staatssecretaris. Het werd de ex-europarlementariër G. de Vries, net als Voorhoeve VVD'er.

Kerstborrel
Koraal Specht staat weer op de (politieke) agenda, zo hij er ooit af is geweest. Het jaar 1999 –nota bene een jubileumjaar voor Curaçao, omdat het eiland 500 jaar geleden werd ontdekt– was nog maar een paar dagen oud of banken, stoelen en deuren binnen de gevangenismuren moesten het ontgelden. Een vergiftigde kerstborrel (twee doden) deed de gemoederen koken.

Volgende week reist de vaste kamercommissie voor Antilliaanse en Arubaanse zaken naar Curaçao. Voorzitter Rosenmöller (GroenLinks) eist van de regering op de Antillen dat de commissie Koraal Specht van binnen ziet en met de gevangenen kan spreken. Tot gisteren was het onduidelijk of dat verzoek wordt ingewilligd.

Intussen uiten de parlementariërs zich op een onparlementaire manier over Koraal Specht. „De enige plek in het Koninkrijk waar de mensenrechten worden geschonden”, sneert PvdA-kamerlid Van Oven over de omstreden gevangenis. „Harde maatregelen zijn nodig.” Misschien kan Van Oven volgende week op Curaçao een balletje opgooien bij minister De Grave van Defensie, die ook op het eiland is. Officieel opent hij komende woensdag het nieuwe hoofdkwartier van de marine op de basis Parera in de haven van Willemstad. 'Zijn' mariniers bewezen al eerder goede diensten in Koraal Specht.

Ratten
Intussen voelt de Antilliaanse advocaat Peppie Sulvaran zich als een roepende in de woestijn. Hij bezoekt drie keer per week cliënten in de gevangenis en heeft geen woorden over voor de mensonterende situatie aldaar. Moord, vergiftiging, opstand, drugsgebruik, ratten in de cel; alles komt voor. Latijns-Amerikaanse toestanden binnen de grenzen van het Koninkrijk der Nederlanden.

Sulvaran toont zich in de ”Amigoe”, een op Curaçao verschijnende Nederlandstalige krant, verontwaardigd over het gevangenisbeleid van de minister van justitie, Rutsel Martha, die de schuld voor alles wat mis gaat in en om Koraal Specht op anderen blijft afschuiven en rechterlijke uitspraken compleet negeert. „Als je gedetineerden blijft martelen, rechterlijke beslissingen negeert en ondertussen de gevangenis gewoon volstouwt met nog meer gevangenen, dan vraag je om problemen.”

Minister Martha zei eerder deze week bereid te zijn geweest om hardhandig in te grijpen tijdens de opstanden. De minister stelde verder dat de gedetineerden zich oppermachtig voelen doordat rechters de mishandelingen van 14 juli hebben veroordeeld. Sulvaran: „Dergelijke uitspraken kun je niet maken in een rechtsstaat. Het is rechtsstaatondermijnend als je van rechters verwacht dat ze martelpraktijken gaan goedkeuren.”

Sulvaran vindt het ongelooflijk hoe de overheid maar doorgaat de schuld te schuiven op de Europese Commissie, de Tweede Kamer, rechters of de gedetineerden, in plaats van een keer de hand in eigen boezem te steken. „Door deze houding zal er niets verbeteren en blijft de gevangenis levens eisen”, zo zegt de advocaat in Amigoe. „We moeten gewoon het geld dat Nederland beschikbaar heeft gesteld aannemen en een nieuwe gevangenis bouwen. Maar dat gebeurt hier niet, want de gevangenis heeft geen prioriteit. Iets doen aan de gevangenis is politiek niet attractief en iets doen voor gedetineerden leidt tot verlies van stemmen, dus gebeurt er niets. Maar ondertussen draait de belastingbetaler op voor de schade die wordt aangericht.”