RIOD akkoord met
onderzoek Kamer

Het RIOD ziet het gisteren genomen besluit van de Tweede Kamer om zelf via hoorzittingen tot een analyse van de politieke besluitvorming rond Srebrenica te komen, als een herbevestiging van de politieke steun voor het RIOD-onderzoek. Het rijksinstituut zegt erop te vertrouwen dat de Kamer woord houdt en zijn onderzoek niet zal frustreren.

Het instituut wacht met interesse de formulering van de opdracht en de vormgeving van de hoorzittingen af. „Pas aan de hand daarvan kunnen wij beoordelen of zich problemen van praktische of inhoudelijke aard kunnen voordoen”. Directeur J. Blom wilde niet vooruitlopen op de mogelijkheid dat getuigen in een openbare zitting om de waarheid heen draaien. „Het is aan de Tweede Kamer om het onderzoek vorm te geven. Daarna kan pas blijken of het een goede methode is”.

Politieke druk
Blom maakte zich afgelopen najaar nog druk over een dreigend Srebrenica-onderzoek van de Tweede Kamer. Hij waarschuwde toen dat zo'n studie zijn medewerkers zou hinderen in hun pogingen een totaalbeeld te krijgen van de val van Srebrenica. De beslissing om nu slechts de politieke besluitvorming onder de loep te nemen en niet de gehele affaire, wil Blom echter geen compromis noemen. „In die termen wil ik mij niet uitdrukken”. Hij ontkent dat het RIOD politieke druk heeft uitgeoefend om dit te bereiken.

In de Tweede Kamer zelf is over het algemeen genomen positief gereageerd op het voorstel van de werkgroep-Blaauw om hoorzittingen te gaan houden. Maar over de taakopdracht van de nog te benoemen commissie lopen de meningen nu al uiteen. Zo wil de PvdA dat de commissie zich alleen richt op onderzoek dat de toekomstige besluitvormingsstructuur kan verbeteren. Van de liberalen mag de commissie echter ook kritisch naar het verleden kijken.

Alle fracties waren het er verder over eens dat het houden van een parlementaire enquête, het zwaarste middel van de Kamer, waarbij zij getuigen onder ede kan horen, nadrukkelijk in beeld moet blijven. „De Kamer mag zich niet achter het RIOD verschuilen”, stelde CDA-woordvoerder Verhagen. Voor D66-fractievoorzitter De Graaf is het van essentieel belang dat er via een enquête een publieke afronding van het Srebrenica-drama plaatsvindt.

Slecht geheugen
Ook voor de fractievoorzitters van de PvdA en de VVD –Melkert en Dijkstal– komt een eventuele parlementaire enquête pas in zicht na het onderzoek van het RIOD, dat op zijn vroegst in september 2000 zal zijn afgerond. Zij erkennen overigens wel dat ook de in te stellen commissie alsnog tot een enquête kan besluiten wanneer mocht blijken dat getuigen tijdens de verhoren last hebben van een slecht werkend geheugen, weigeren te antwoorden of elkaar tegenspreken.

Het meest kritisch was het GPV. Woordvoerder Van Middelkoop zei dat de werkgroep-Blaauw slechts met „verlegenheidsconclusies” was gekomen. Dat kon ook moeilijk anders, want de werkgroep was naar zijn mening met een onmogelijke opdracht opgezadeld. Nederland moet beseffen dat „wat men verder parlementair ook doet, de conclusie is en blijft dat de internationale gemeenschap tekort is geschoten en dat Nederland meer dan andere landen daarvan de belichaming is geworden. Die last moet gewoon gedragen worden”.