„Een Vlaming is Pietje precies”

Nog voor hij de officiële uitslag hoort, durft de Vlaming Joost Verheyen al beweren dat hij slechts twee missers in zijn dictee heeft gemaakt. Gisteravond liet de Nederlandse Programma Stichting het dictee “Een winteravondvertelling” op televisie zien.

Schikgodinnen, daar heeft de 27-jarige Belg nooit van gehoord. Schrikgodinnen maakt hij ervan. „De Nederlanders slikken de r na een sch soms in”. De tweede fout van zijn hand is een veelgemaakte. Guichelheil had de presentator moeten zeggen. En dat zei hij volgens de jury ook. Veel deelnemers verstonden echter gagelheil. Verheyen kwam in verwarring door de uitspraak van de ch en schreef guigelheil op.

Verheyen hoorde vorige week dinsdag dat hij mocht meedoen aan het Groot Dictee in de vergaderzaal van de Eerste Kamer aan het Binnenhof. De selectie verliep in België via dagblad De Standaard, in Nederland via de Volkskrant. Voor de Belgische advocaat is het niet de eerste keer dat hij zich aan een dictee waagt. België kent tal van dicteewedstrijden en meer fanatiekelingen dan Nederland. „De winnaar van dit dictee is niet de knapste, maar heeft het meeste geluk”, meent Verheyen.

Niet veel deelnemers zullen hem overtreffen qua voorbereidingstijd. „In 2 à 3 uur neem ik honderd woorden door”. Verheyen heeft ondertussen geen verzameling cassettebandjes met daarop het complete Groene Boekje. Zodra hij de woorden op een bandje van een uur heeft ingesproken en doorgenomen, spoelt hij de volgende serie eroverheen.

Prominenten
Minister Borst van volksgezondheid heeft er beduidend minder tijd in gestoken. Zij is uitgenodigd om in de bankjes van de prominenten plaats te nemen. Ze komt als de beste prominent uit de bus met negentien fouten. Het gemiddelde lag in 1996 op 27, in 1997 op 29. En, hoe kan het anders, dit jaar op 31.

De afgelopen jaren ging mevrouw Borst tussen de twintig en dertig keer de mist in. „Bij het doornemen van teksten heb ik het Groene Boekje vaker geraadpleegd. Ik vond het een pittig dictee. Vooral omdat ik me moeilijk iets kon voorstellen bij de inhoud. Maar ja, het gaat hier puur om de spellingsvalkuilen. Persoonlijk vind ik de stijl belangrijker dan de vorm”.

Terwijl de jury met de rode pen het werk van de dertig 'gewone' krantenlezers en de 28 prominenten doorloopt, kijkt de minister over iemands schouder mee in het Groene Boekje. „Ten enenmale. Weer eentje goed. Ik had het eerst aan elkaar geschreven. Op het laatst heb ik dat nog veranderd, want ik vond het vreemd staan”. De regels van de nieuwe spelling gaan haar goed af. „Het meest houd ik moeite met de spelling van woorden met een Griekse of Latijnse achtergrond”.

Spaans benauwd
Dat de Vlamingen traditiegetrouw winnen, verbaast winnaar Verheyen niet. De eerste Nederlanders stonden op de vierde en vijfde plaats: Mieke Berends en Tjeerd Gunning, die beiden acht fouten maakten. „Vlamingen zijn Pietje precies. We hebben geen beter taalgevoel of -opleiding. Een aantal woorden uit het dictee ken ik niet. Spaans benauwd bijvoorbeeld. Die uitdrukking gebruiken wij nooit. Gelieven is ook zo'n woord. Ik dacht dat hij geliefden zij. Toen de presentator het nog een keer uitsprak, zag ik naar zijn lippen en zag gelieven. De d sprak hij niet uit. Dat heb ik dus goed gedaan”, zegt Verheyen.

De jury van deze jaarlijkse happening staat onder voorzitterschap van oud-commissaris van de Koningin Vonhoff, die hiermee Hella Haasse opvolgde, en bestaat verder uit prof. Van Sterkenburg, mevrouw Tanghe en prof. Janssen.