F-16-toestellen terug uit Villafranca

Mogelijk verkenners
en Orion naar Kosovo

DEN HAAG – Nederland is bereid een Orion-verkenningsvliegtuig en enkele tientallen OVSE-waarnemers naar Kosovo te sturen om toe te zien of de strijdende partijen meewerken aan een oplossing voor de crisis in de opstandige Servische provincie.

De ministers Van Aartsen van buitenlandse zaken en De Grave van defensie zullen aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) eerst nog vragen hoeveel Nederlandse waarnemers de Europese veiligheidsorganisatie nodig heeft en wat voor opdracht ze krijgen. Van Aartsen denkt dat er waarschijnlijk dertig tot vijftig Nederlandse waarnemers naar Kosovo gaan.

Ook staat het kabinet positief tegenover deelneming aan de NAVO-beschermingsmacht die in noodgevallen de waarnemers uit Kosovo moet weghalen. Voor een definitief „ja” wil Den Haag nog nader overleg met de NAVO, die woensdag definitief de knoop wil doorhakken. Bij deelname denkt minister De Grave aan zo'n 150 militairen, waarschijnlijk mariniers. Pas na een nieuw kabinetsbesluit kunnen de Nederlanders daadwerkelijk naar de Balkan.

De discussie in het kabinet was moeilijk, erkende Van Aartsen. „Maar dat geldt voor elke beslissing over Kosovo”. De minister gaf aan dat de ervaringen van Srebrenica „continu in ons achterhoofd” meespeelden. Volgens De Grave is nu „al het mogelijke gedaan” om de gevaren te beperken, maar blijft de deelname „risicovol”.

Frankrijk en Groot-Brittannië doen in ieder geval mee aan de 1500 militairen tellende evacuatiemacht langs de Kosovo-grens in Macedonië. De Amerikanen leveren alleen materieel en zorgen voor transport, communicatie en inlichtingen.

Voor de waarnemers kan Buitenlandse Zaken putten uit een bestand waarin zo'n dertig personen zitten met ervaring. Vijftien van hen zijn direct oproepbaar. De Amerikaanse generaal Walker gaat de OVSE-missie leiden. Walker heeft een belangrijke rol gespeeld in de vredesregeling voor Oost-Slavonië (Kroatië).

De Orion van de Koninklijke Marine gaat luchtverkenningen uitvoeren boven Kosovo. Zulke vluchten moeten duidelijk maken of de Serviërs en het Kosovaarse rebellenleger UCK geen versterkingen aanvoeren. Van Aartsen beklemtoont dat ook het UCK zijn wapens moet neerleggen. Hij zal dat woensdag duidelijk maken tijdens overleg in Den Haag met UCK-leider Demaci en de vertegenwoordiger van het ongewapende Albanese verzet in Kosovo, Agani. Nederland blijft tegen een onafhankelijk Kosovo, herhaalde Van Aartsen.

Vliegtuigen
Nederland haalt de acht F-16's terug uit het Italiaanse Villafranca die daar klaarstonden voor mogelijke luchtaanvallen op Servië. De toestellen zijn niet meer direct nodig na het akkoord tussen de Amerikaanse onderhandelaar Holbrooke en de Servische leider Milosevic.

Begin volgende week melden de F-16's zich weer op hun thuisbasis Leeuwarden. De vliegtuigen blijven wel paraat. Als Milosevic zich niet aan de afspraken houdt, kunnen ze direct naar Italië vliegen. Op Villafranca blijven acht F-16's achter. Die toestellen controleren het vliegverbod boven Bosnië.