A. Jorritsma-Lebbink, VVD,
vice-premier, Economische Zaken

Ze is gewild bij haar ambtenaren, populair bij de pers en geliefd bij het publiek. Mevrouw A. Jorritsma-Lebbink heeft een goede reputatie als minister van verkeer en waterstaat van het kabinet paars I. In paars II mag ze het gaan proberen als minister van economische zaken en ziet ze zichzelf gepromoveerd tot vice-premier.

Haar reputatie heeft Jorritsma niet in de eerste plaats te danken aan de effectiviteit waarmee ze haar ministerschap uitoefent. Al is er wel een aantal belangrijke wapenfeiten op haar conto te schrijven. Zo oogste Jorritsma waardering voor het krachtdadig ter hand nemen van de dijkverzwaringen na overstromingen en hoogwaterperiodes en kan ze besluiten over de Betuwelijn, het vliegveld Beek en de Westerschelde-oeververbinding op haar rekening schrijven. Het leverde haar de bijnaam op van “minister van asfalt en beton”.

Tegenover het succes staat echter een aantal missers. Vermeldenswaard is hier het uitblijven van een besluit over groei van de luchtvaart in Nederland en de hele behandeling van de Schiphol-problematiek. Jorritsma raakte pas echt in opspraak toen ze zich beklaagde over de kwaliteit van haar dienstauto, een Ford Scorpio 2.9i. Die was, zei de bewindsvrouw, „een minister onwaardig”.

Haar populariteit heeft ze in de eerste plaats te danken aan haar toegankelijkheid. Jorritsma is vaak te ontmoeten in perscentrum Nieuwspoort, waar ze zich ontspannen en jolig onderhoudt met de pers. Ze kan zich goed presenteren. Daarom geniet ze ook een ongekende populariteit in haar eigen partij, de VVD. Veel liberalen herinneren zich nog goed de recente partijbijeenkomst, waar Jorritsma optrad als zangeres.

Suggesties om de geboren molenaarsdochter uit het Friese Bolsward te promoveren, bleven dan ook niet uit. Het voorzitterschap van de VVD-kamerfractie als opvolgster van Bolkestein is genoemd. Daar moest Jorritsma uiteindelijk haar partijgenoot Dijkstal voor laten gaan. De meest lovende suggestie was het premierschap: Jorritsma als eerste vrouwelijke premier van Nederland. De stembusuitslag maakte het idee, helaas voor mevrouw Jorritsma, onmogelijk.

Het werd uiteindelijk een vice-premierschap. Dat moet zij in paars II delen met minister Borst van volksgezondheid. Jorritsma wordt minister van economische zaken. Zij mocht van haar politiek leider Bolkestein niet op Verkeer en Waterstaat blijven, omdat Bolkestein het goed vindt wanneer ministers zich van tijd tot tijd met iets anders gaan bezighouden.

Goede bestuurders moeten dat probleemloos aankunnen, menen liberalen als Bolkestein. Zij tonen daarmee veel vertrouwen in hun partijgenote, die zich niet eerder specialiseerde in economische zaken. Gedurende haar kamerlidmaatschap (1982-1994) was zij de eerste woordvoerder van de VVD op het terrein van verkeer en waterstaat. Verder hield zij zich bezig met emancipatie, defensie en onderwijs.

Jorritsma (48) staat te boek als religieus. De kerkgang is haar lief en af en toe bidt de bewindsvrouw. Al houdt ze er over de waarheid wel haar eigen ideeën op na. „God zit in ons allemaal, ik geloof niet in een God die ergens in de hemel is”.

Na haar gesprek met formateur Kok verklaarde de nieuwe vice-premier dat zij zichzelf de komende kabinetsperiode vooral ziet als een „bruggenbouwster” tussen de VVD en de PvdA.