Binnenland
Bijdragen: P. van de Breevaart,
G. A. Vroegindeweij, A. de Jong

Jatwerk

De PvdA en D66 hebben in de verkiezingscampagne herhaaldelijk ideeën van GroenLinks „gejat om het eigen geschonden progressieve smoel op te kalefateren”. Dat zei lijsttrekker Rosenmöller van GroenLinks gisteren in Utrecht op de laatste verkiezingsbijeenkomst van zijn partij voor de Tweede-Kamerverkiezingen.

Rosenmöller noemde als voorbeelden onder meer Koks voorstellen over het groene poldermodel, de PvdA-blokkade voor verdere privatisering van de Nederlandse Spoorwegen, de D66-voorstellen voor de studiefinanciering en voor het promoten van zonnecollectoren op woonhuizen.

Volgens Rosenmöller blijkt uit dat „gemakkelijke jatwerk” vooral dat PvdA en D66 na vier jaar paarse samenwerking met de VVD „geen eigen moderne progressieve agenda” meer hebben.

„Beide partijen zullen zich daardoor ook in een tweede paarse kabinet weer bijna moeiteloos vastklinken aan de neoliberale agenda van de VVD”, aldus Rosenmöller.

Nieuwe kiezersgroep

Met de SP is de RPF de enige politieke partij die de laatste jaren gestage ledenwinst heeft geboekt. Dat is volgens lijsttrekker Van Dijke een aanwijzing dat ook de kiezer de RPF aan extra zetels zal helpen.

Van Dijke zei dat zaterdag in Ede, waar zijn partij de campagne afsloot. De RPF, met drie zetels in de Tweede Kamer vertegenwoordigd, mikt op vier, ja zelfs vijf plaatsen. Naar de mening van Van Dijke gaat die winst niet ten koste van de andere kleine christelijke partijen (GPV en SGP) of het CDA dat, volgens RPF nauwelijks meer christelijk kan worden genoemd.

De RPF (ledental 12.300) heeft de evangelische christenen ontdekt, een groep die voorheen de stembus heeft gemeden. „Dat zijn 120.000 mensen ofwel twee zetels”, becijferde Van Dijke. „Tot mijn verrassing heb ik die tot in Zuid-Limburg aangetroffen. Daar bestaat de RPF dus ook”.

Over twee jaar moet de „verloving” tussen RPF en GPV worden omgezet in een vaste relatie, er wordt zelfs al van een huwelijk gesproken. „Bij de volgende Tweede-Kamerverkiezingen komen we met één lijst”, weet kamerlid Stelligwerf. „De verschillen tussen RPF en GPV zitten vooral in de historie. In de dagelijkse politiek zijn die minimaal”.

Grondwet

Het recht om kind te zijn en het recht op veiligheid zouden best in de grondwet kunnen worden opgenomen. „Waarom dat níét en wél het recht op gezondheid en op onderwijs?”, vroeg minister Dijkstal zich zaterdag af in het radioprogramma Spijkers met Koppen. Dit jaar wordt het 150-jarig jubileum van de Nederlandse grondwet gevierd. Als minister van binnenlandse zaken is Dijkstal daar als eerste verantwoordelijk voor.

Dijkstal betoogde verder dat een kabinet van alleen VVD en PvdA allerminst onmogelijk is. Zijn voorkeur gaat uit naar een coalitie met D66, maar als de democraten niet mee willen doen, is er volgens hem geen man overboord. „Er is tussen VVD en PvdA wederzijds veel vertrouwen gegroeid”, zei Dijkstal. De twee partijen beschikken in de peilingen over een meerderheid (79 zetels).

Strenger asielbeleid

Een op de drie kiezers vindt dat de politiek duidelijker regels moet stellen bij het toelaten van vreemdelingen. Van de kiezers onderschrijft 57 procent de stelling: „Ik heb niets tegen buitenlanders, maar nu er zo veel in Nederland komen wonen voel ik me daar toch niet prettig bij”.

Van de VVD-stemmers is 72 procent het met de stelling eens, van de PvdA-aanhang 57 procent. Dat blijkt uit een onderzoek van NIPO en de Universiteit van Amsterdam dat zaterdag in de Volkskrant werd gepubliceerd. Bij een NIPO-peiling in september was nog maar 19 procent voor duidelijker asielregels.

Criminaliteit en gezondheidszorg zijn volgens de kiezers de belangrijkste zaken waar de politiek iets aan moet doen. Daarna komt het asielbeleid. Een halfjaar geleden werd het asielbeleid nog nauwelijks genoemd. VVD-lijsttrekker Bolkestein zette de asielkwestie onlangs, tijdens de verkiezingscampagne, weer op de agenda.
PvdB

Dualisme (I)

VVD-leider Bolkestein wil in een nieuwe regeerperiode meer dualisme en minder overleg tussen de fractievoorzitters van de coalitie en de minister-president. Volgens de liberale voorman moet het torentjesoverleg beperkt zijn tot zaken die het regeerakkoord aangaan. De rest moet in alle openbaarheid in de Tweede Kamer worden besproken.

Bolkestein zei dat gisteren tijdens een verkiezingsmanifestatie van de liberale jongerenorganisatie JOVD in Delft. Samen met andere liberale kopstukken was de liberale leider naar de prinsenstad gereisd om jongeren te motiveren overmorgen VVD te stemmen.

Wat de jongeren wellicht niet wisten, is dat Bolkestein dit standpunt enkele jaren geleden ook reeds uitdroeg. In het begin van de huidige kabinetsperiode is daar nog wel iets van terechtgekomen. Maar naarmate de jaren vorderden, naar die mate is ook het overleg tussen de coalitiepartijen geïntensiveerd. Enkele maanden geleden heeft de VVD-voorman dat ook toegegeven. „Ook al zou je het willen; je kunt er niet omheen”.

Dualisme (II)

Bolkestein krijgt waarschijnlijk in de komende vier jaar alle gelegenheid om zijn fout te herstellen. Alles wijst erop dat VVD en PvdA, wellicht aangevuld met D66, de nieuwe coalitie zullen vormen. Omdat de premierbonus aan de neus van de VVD'er voorbijgaat, kiest Bolkestein er hoogstwaarschijnlijk voor fractievoorzitter te blijven. Dat heeft hij dezer dagen een- en andermaal herhaald.

Als hij toch het ministerschap aanvaardt, dan gaat zijn voorkeur uit naar Buitenlandse Zaken of Economische Zaken. In dat geval zal hij niet meer functioneren als politiek leider van zijn partij. De huidige VVD-voorman heeft immers steeds gezegd dat een leider van een politieke partij in de Tweede Kamer thuishoort. De opvolger van Bolkestein is dan de nummer twee van de lijst, minister Dijkstal.

Toen de eerste berichten over de opvolging van Bolkestein door Dijkstal ruim een jaar geleden in de kranten verschenen, ontkende de VVD overigens in alle toonaarden dat ze bezig was met het regelen van de opvolging.
GAV

Drijfzand

Gewoonlijk worden 1-meiredes door vakbondsmensen of politici uit de kring van PvdA of GroenLinks gehouden. Maar waarom zouden zij er eigenlijk het patent op hebben om op die dag over het thema arbeid te spreken? CDA-leider De Hoop Scheffer hield vorige week de eerste 1-meirede van zijn partij. Hij haalde meteen stevig uit. In de komende eeuw zal er in de Nederlandse politiek voor de PvdA nauwelijks nog een rol zijn weggelegd, aldus De Hoop Scheffer. Er blijven dan nog maar twee politieke stromingen over: de economische, vertegenwoordigd door de VVD en delen van D66, en de sociale, vertegenwoordigd door het CDA.

De Hoop Scheffer reageerde met deze uitspraken op de enigszins berucht geworden Den Uyl-lezing van premier Kok in 1995. De PvdA-leider voorspelde daarin een strijd tussen liberalisme en sociaal-democratie, waarin op termijn voor de christen-democratie eigenlijk geen plaats meer was.

Het afnemend belang van de PvdA houdt volgens De Hoop Scheffer verband met de positie van Kok. „Onder zijn leiding heeft de PvdA geen enkele poging ondernomen antwoorden te geven op wezenlijke vragen van vandaag en morgen”. Doelend op het electorale Kok-effect zei de CDA-leider: „Het drijfzand van de kijkcijferspopulariteit komt in zicht. Als Kok straks terugtreedt, wacht de PvdA een geweldige reactie”.

Geen ministerspost

CDA-leider De Hoop Scheffer zal niet in het kabinet gaan zitten, mocht zijn partij de kans krijgen na 6 mei aan de regering deel te nemen. Dat zei hij zaterdag op een bijeenkomst van de CDA-jongeren in Utrecht.

De Hoop Scheffer zal in dat geval in de Tweede Kamer blijven, zoals ook Bolkestein dat in 1994 heeft gedaan. De liberale voorman hield daarmee de handen vrij om regelmatig stevige kritiek te oefenen op zijn 'eigen' kabinet.

De Hoop Scheffer zei overigens dat zijn keuze, anders dan die van Bolkestein, geen principiële is. „Ik zeg niet dat een politiek leider altijd in de Kamer moet zitten, maar wij krijgen een fractie die voor de helft wordt vernieuwd”. De CDA-leider meent dat hij in die situatie in het parlement niet gemist kan worden. „Natuurlijk zou ik ook wel eens minister of staatssecretaris willen worden, maar niet nu”, aldus De Hoop Scheffer.
AdJ

Vorige aflevering