Oranjes genieten op hun manier

Nederlands eerste familie heeft gisteren op haar eigen wijze genoten van het bezoek aan Doesburg en Zutphen. Koningin Beatrix combineerde een stralende lach en welgemeende interesse met haar bekende punctualiteit.

Het draaiboek moet zij in haar hoofd hebben geprent. Tijdsverlies maakt ze goed door de afstand tussen de verschillende programmapunten met versnelde pas af te leggen. Zo komt iedereen tot zijn recht.

Prins Claus heeft een iets andere aanpak dan zijn vrouw. Hij verkeert meestal enkele stappen achter haar, zoals dat protocollair hoort. Maar heeft iets zijn interesse of wil hij echt iets weten, dan neemt hij alle tijd. In Zutphen voert hij een dwergvarkentje Knorre een appel. In een clavecimbelmakerij verblijft hij een dikke tien minuten.

Zijn vrouw is op dat moment al minstens twee punten verder in het programma. Zij wacht hem op bij de Walburgkerk. Een lokale kunstenares wil hun een ets aanbieden. Zij mogen zelf kiezen welke. De keuze valt op een werk dat de koninklijke familie verbeeldt op de begrafenis van prins Claus' moeder. Gezamenlijk trekken zij verder op.

Kus
De jongere garde heeft de inwoners van de Hanzesteden evenmin teleurgesteld. Prins Johan Friso, voor het eerst sinds drie jaar weer van de partij, laat zich niet kennen. Na licht aandringen kust hij in Doesburg de 'sprookjesprinses' wakker. Het jonge meisje weet niet wat haar overkomt. „Ik ga er niet mee lopen opscheppen hoor”. Breed lachend neemt de prins naast haar op het 'bordes' plaats.

Zijn oudste broer koos dit jaar voor een wat minder opvallende rol. De troonopvolger gedraagt zich steeds 'kroonprinselijker'. Royaal schudt hij handen en zwaait hij naar het publiek. Meedoen aan volks- en andere dansen is er niet bij. Die tijd lijkt prins Willem-Alexander te hebben gehad.

Mocht Nederland ooit behoefte hebben aan een schaduwkoning, dan is die voorhanden. Prins Constantijn zou, als dat ooit moet, zonder problemen allerlei taken van zijn oudste broer kunnen overnemen. Hij is op zijn gemak tussen hoogwaardigheidsbekleders en tussen het gewone publiek. Voor dat laatste heeft hij nu ruim de tijd. Geregeld moeten journalisten een stapje opzij doen omdat de prins zich bij zijn familie wil voegen.

Handtas
Marilène van den Broek, de jongste aanwinst van de familie, is de enige die haar mening over het gebodene geeft. „Heel bijzonder en spontaan”, vindt de verloofde van prins Maurits de festiviteiten. Zij heeft zich „van tevoren er geen beeld van gemaakt”.

Marilène heeft ook een traditie doorbroken. De handtas, het handelsmerk van koninginnen, prinsessen en aan vorstenhuizen verwante dames, liet zij gisteren thuis. Of zij daarmee een trend zet, zal blijken als er nieuwe verloofdes of echtgenotes tot de kring van de Oranjes toetreden.

Haar debuut op Koninginnedag heeft de aanstaande bruid gemaakt zonder een spoor van zenuwen. Zij lijkt precies aan te voelen wat van haar wordt verwacht. De charmante Marilène zwaait, schudt handen en doet met haar verloofde mee aan een klompendans. Zij is de lieveling van het publiek. Marilène weet ook dat er maar één Koningin is, dus let ze erop niet te veel op de voorgrond te treden. Haar verloofde 'beloont' haar met een teder klopje op haar rug.

De jongste zonen van prinses Margriet, de prinsen Pieter-Christiaan en Floris, zijn de helden van Zutphense “streetdancers”. De jonge Oranjes laten zien dat de moderne dans voor hen geen onbekend verschijnsel is.

Muziek
Om dans en muziek draait het op een Koninginnedag waarop zaklopen en koekhappen taboe is. Klassiek en modern ballet, streetdance, klompendans, een seniorenorkest, een mannen- en een kinderkoor en diverse harmonieën zijn de culturele onderdelen van een programma dat het volksfeest van zijn oubollige karakter moet bevrijden. Zou Nederland niets anders hebben om aan een dag als Koninginnedag een eigen tintje te geven?

Voor het gewone publiek lijkt het programma er minder toe te doen. De Nederlanders lijken in een soort roes te raken zodra de Koningin verschijnt. Fluitend, roepend en handen uitstekend, proberen zij de koninklijke blikken te vangen. De Doesburgers en Zutphenaren zijn enthousiast maar beleefd. Een paar grapjes worden wel gemaakt. Op de pui van Café De Korenbeurs 1660 prijkt een schildering van koningin Beatrix in vol ornaat. De kroegbaas laat zijn Vorstin zeggen: „Toe Jan, mag ik nog zo'n lekker gehaktballetje”.

Drie meisjes in Zutphen weten na een handdruk van Willem-Alexander één ding zeker: „We wassen onze hand vandaag niet”. De uren die zij hebben gewacht hiervoor, tellen niet meer. „Wij hebben onze zin gekregen”. De 'magie' van het koningschap heeft voor hen de grauwheid van deze 30e april doorbroken.

Prinses Juliana
De mist heeft het koninklijk gezelschap deze ochtend verhinderd om per helikopter naar Doesburg te komen. Het half uurtje vliegen werd een tocht van anderhalf uur met de auto. Vanuit Zutphen kon de helikopter wel worden gebruikt.

Later in de middag hebben koningin Beatrix, prins Claus en prins Willem-Alexander prinses Juliana in het Bronovo-ziekenhuis verteld wat ze echt van Koninginnedag vonden. Met hun moeder en grootmoeder hebben ze natuurlijk ook haar verjaardag gevierd. Koninginnedag is immers ook een eerbetoon van haar dochter aan prinses Juliana voor het vele dat zij voor ons land heeft gedaan.

Ver buiten de landsgrenzen kent de verjaardag van de Koningin een bijzondere vierder. In de Nederlandse vertegenwoordiging in de Palestijnse gebieden in Al-Bireh bij Ramallah brengt de Palestijnse leider Arafat een toast uit op koningin Beatrix. Hij feliciteerde haar bij die gelegenheid met haar verjaardag. Gelukwensen kreeg de Koningin van ook haar Engelse collega, Elizabeth. Zij zond koningin Beatrix woensdag haar beste wensen.