Ontsnapte tbs'er eerst
op tv, daarna opgepakt

Met het arresteren van Richard B. redt de politie haar gezicht. De ontsnapte gedetineerde zette donderdagavond zijn achtervolgers voor schut door op televisie te verschijnen. In het misdaadprogramma van Peter R. de Vries vertelde B. dat het trio na de ontsnapping uit de tbs-kliniek in Rekken naar Duitsland is gereden. Meteen na de ontsnapping kreeg de Duitse politie overigens informatie van de collega's in Nederland, omdat de strafinrichting op enkele honderden meters van de Duitse grens ligt.

Volgens politiewoordvoerder A. Spijkstra zijn er in Nederland inmiddels zestig tips binnengekomen, waaronder enkele „zeer bruikbare”. De politie hield B., veroordeeld voor poging tot doodslag, gisteren aan op een parkeerplaats bij een hotel in Bussum. Volgens Spijkstra kwam de politie de man in de loop van de ochtend op het spoor. De politie in Nederland, maar ook in Duitsland, is nog naarstig op zoek naar de twee andere criminelen. Dat zijn de 34-jarige C. B., die vastzat voor diefstal met dodelijke afloop, en de 28-jarige J. K., die voor poging tot moord achter de tralies zat.

Slijptol
In het tv-programma donderdagavond pleitte Richard B. het personeel van de tbs-kliniek vrij. Directeur J. Soesman van de kliniek zei deze week dat gezien de aard van de spectaculaire ontsnapping, hij niets wilde uitsluiten. De slijptol die bij de uitbraak is gebruikt, is de kliniek binnengesmokkeld, evenals een mobiele telefoon. De noodzakelijke stroom voor de slijptol kwam van een verlengsnoer dat werd gebruikt voor de vijverpomp.

B. maakte duidelijk dat het hier en daar flink schort aan de beveiliging binnen en rondom de kliniek voor zwaargestrafte tbs'ers. Zo zou het mogelijk zijn op de luchtplaats ongemerkt over een muur te klimmen. Niemand reageerde bovendien op het geluid van de slijptol die dinsdagavond minutenlang in de tralies sneed. B., die niet voor het eerst uit een kliniek verdween, beweerde verder dat het trio na de ontsnapping naar Duitsland is gereden en dat van daaruit ieder zijns weegs ging.

De politie heeft volgens woordvoerder Spijkstra „met oplopende bloeddruk” gekeken naar de televisie-uitzending. Directeur Soesman van de inrichting nam er „met belangstelling” kennis van. De feiten die B. tijdens het interview naar voren bracht, zal de rijksrecherche volgens Soesman „meenemen” in het lopende onderzoek. Ook gaat Soesman ze bespreken met de veiligheidsdeskundigen van het ministerie van justitie. Verder kijkt Justitie of ze stappen kan nemen tegen het misdaadprogramma van Peter R. de Vries, omdat er medewerking is verleend aan een voortvluchtige.

Wachten
Uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van justitie blijkt dat het aantal ter beschikking gestelden dat in de gevangenis wacht op een plaats in een tbs-kliniek sinds 1990 is verzesvoudigd. Op dit moment zitten ongeveer 170 mensen in de cel te wachten op behandeling. Hun gemiddelde wachttijd is negen maanden.

Het aantal tbs-plekken is sinds 1990 verdubbeld tot een kleine 800, maar ook de gemiddelde behandelduur is toegenomen. In de jaren tachtig duurde het bij de meeste tbs'ers nog drie jaar voordat ze klaar waren met hun behandeling. Die behandeltijd is toegenomen tot ruim vijf jaar op dit moment. Verder laat het onderzoek een sterke stijging zien van het aantal rechtzaken waarbij de rechter tbs aan criminelen oplegt. Door al deze factoren zou een schaarste aan tbs-plaatsen zijn ontstaan.

Het capaciteitsprobleem kan volgens de onderzoekers worden opgelost door extra plekken voor tbs'ers te creëren of door kortere behandelingen. De ministeries van justitie, volksgezondheid en financiën buigen zich op dit moment vooral over deze laatste mogelijkheid, omdat uitbreiding van tbs-voorzieningen erg kostbaar is. De ministeries zoeken naar mogelijkheden voor alternatieve opvang en toezicht buiten de kliniek.