„Meer studenten zonder
loting naar universiteit”

DEN HAAG – De Onderwijsraad vindt dat scholieren met voldoende relevante werkervaring niet hoeven te loten om aan een studie te kunnen beginnen. De universiteiten mogen zelf bepalen welke scholieren zij direct toelaten tot bijvoorbeeld een studie geneeskunde. Zij moeten daarvoor wel duidelijke criteria opstellen.

Dat staat in een advies van de Onderwijsraad dat vandaag aan minister Ritzen van onderwijs wordt aangeboden. De raad wil 10 procent van het aantal plaatsen bij studies met een studentenstop reserveren voor scholieren met een zogenoemde „bijzondere geschiktheid”.

Het gaat onder meer om leerlingen die tijdens hun schooltijd een goede baan hebben gehad in de richting waarin ze willen studeren. Maar ook positieve discriminatie kan een rol spelen bij het omzeilen van het lotingssysteem.

Voorzitter L. de Klerk van de onderzoekscommissie van de Onderwijsraad: „Een vakantiebaantje waarbij een student stallen heeft uitgemest bij een manege geeft natuurlijk geen toegang tot diergeneeskunde. Het moet wel werkervaring van enig gewicht zijn”.

Ook wijst De Klerk op de hbo-opleiding fysiotherapie om zijn plannen met het lotingssysteem toe te lichten. „Dat is een studie die bijna alleen wordt gekozen door autochtonen. Maar mohammedaanse mensen die fysiotherapie nodig hebben, willen misschien liever geholpen worden door een fysiotherapeut die ook mohammedaans is. Dat kan een reden zijn om mohammedaanse scholieren van loting uit te sluiten en direct toe te laten”.

In eigen hand
Het kabinet oordeelde vorig jaar dat scholieren met een gemiddeld examencijfer van een acht of hoger directe toelating tot de universiteit of hogeschool verdienen. Maar de Onderwijsraad vindt dat niet voldoende. Die vindt dat naast de scholieren met een mooie cijferlijst ook andere scholieren „het lot in eigen hand moeten kunnen nemen”.

Minister Ritzen zei bijna een jaar geleden nog te twijfelen aan de mogelijkheden voor objectieve selectie. Ook de studentenbonden twijfelen hieraan. Zij hebben overigens meer kritiek. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) noemt het advies van de Onderwijsraad „onwerkbaar”. Het voorstel zou voor slechts een kleine groep studenten een oplossing bieden.

„Het lijkt erop dat de 10 procent, dus 200 plaatsen, alleen bestemd is voor superscholieren als Meike Vernooy, die al tijdens hun middelbare-schooltijd langdurige onderzoekservaring hebben opgedaan. De gemotiveerde scholier met een relevant bijbaantje heeft niks aan dit plan”.

Stigmatiserend
Zowel de LSVb als het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) vindt dat bijbaantjes van scholieren op de middelbare school niet gestimuleerd moeten worden. ISO zegt verder dat positieve discriminatie geen rol mag spelen bij het lotingssysteem. „Dat werkt stigmatiserend. Oh, jij hebt zeker een voorkeursbehandeling gekregen, wordt het dan. Dat doet geen recht aan de allochtone studenten die via de normale weg zijn binnengekomen. Je kunt beter zorgen dat meer allochtonen naar het havo of vwo gaan”.

De vereniging van universiteiten, de VSNU, kan zich wel vinden in het advies van de Onderwijsraad, omdat de voorstellen niet bindend zijn voor de instellingen. De HBO-Raad spreekt van een klein stapje in de goede richting. In een experiment wil de raad onderzoeken of hogescholen 100 in plaats van 10 procent ruimte hanteerbaar vinden.