Kamer: „Nee” tegen
actie Irak moeilijk

DEN HAAG – Met het sturen van een fregat naar de Perzische Golf staat de deelname van Nederland aan een mogelijke militaire actie tegen Irak vast. De Tweede Kamer ziet nauwelijks ruimte om, zoals de regering stelt, „nee” te zeggen als de huidige coalitie onder leiding van de Amerikanen besluit de aanval te openen.

Een kamermeerderheid van VVD, CDA en D66 hield de ministers Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) en Voorhoeve (Defensie) gisteren voor dat het sturen van het fregat Abraham van der Hulst eigenlijk al deelname aan een militaire operatie betekent. „De ruimte voor „nee” is bijzonder klein”, stelde Van den Bos (D66) vast. „Het licht staat feitelijk op lichtgroen”.

De VVD vindt de tweetraps-benadering van het kabinet (nu fregat sturen, later beslissen over deelname) enigszins merkwaardig. Kamerlid Weisglas merkte op dat als VN-topman Kofi Annan de komende dagen er niet in slaagt Saddam Hoessein tot inkeer te brengen, alle diplomatieke middelen hebben gefaald. In dat geval is een zelfstandige overweging overbodig, omdat dan alleen nog een militaire actie rest om Saddam van zijn vernietigingswapens te ontdoen.

Van Mierlo hield vol dat de regering „tot het laatste moment” ruimte heeft om te beslissen of zij meedoet aan een eventuele militaire actie. „Dat moet ook, willen we onszelf serieus nemen. De kernvraag is of je accepteert dat de mensheid bedreigd wordt door het feit dat chemische en biologische wapens in handen zijn van een misdadig regime”.

Als enig lid van de coalitie hield de PvdA vol dat Nederland zich nog te allen tijde kan terugtrekken uit een mogelijke aanval op Irak. Volgens woordvoerster Verspaget heeft Den Haag de VS nog geen enkele toezegging gedaan. „Er vaart een fregat naar de Golf. Nou, dat gebeurt wel vaker”. De PvdA weigerde vooruit te lopen op een militaire actie zolang de missie-Annan „nog kansrijk” is.

Toerbeurt
Het fregat gaat, als het over enkele dagen in de Golf aankomt, deel uitmaken van de multinationale vlooteenheid die toeziet op de naleving van het VN-embargo tegen Irak, aldus minister Voorhoeve. Nederland levert bij toerbeurt schepen voor deze eenheid. GroenLinks en de SP zien niets in een militair optreden. De SP is mordicus tegen, GroenLinks wil geweld niet uitsluiten, maar dan is wel een nieuwe resolutie van de VN-Veiligheidsraad nodig.

VVD, CDA en D66 denken dat de kans daarop nihil is. Bovendien bieden volgens hen bestaande resoluties voldoende legitimatie voor een aanval. Zo verbinden de resoluties 687 en 707 (uit 1991) het tegengaan van wapeninspecties door Irak aan het opheffen van het staakt-het-vuren waarmee de Golfoorlog werd besloten.

Deze resoluties bieden volgens de regering wel degelijk een voldoende juridische basis voor militair ingrijpen. Een nieuwe resolutie is volgens Van Mierlo wel „mooier”, maar politiek onhaalbaar, gezien de verdeeldheid in de Veiligheidsraad. Bovendien neemt de noodzaak af als Kofi Annan met lege handen uit Bagdad terugkeert, aldus de bewindsman. De Veiligheidsraad vergadert dinsdag over de uitkomst van het bezoek van de secretaris-generaal.