Binnenland

Staatsrechtsgeleerde kritisch over Sorgdrager

„Debat teleurstellend”

Door J. Visscher
APELDOORN – Voorspelbaar en teleurstellend. Zo typeert staatsrechtgeleerde prof. mr. T. G. Drupsteen van de Rijksuniversiteit Leiden het kamerdebat rond de crisis tussen minister Sorgdrager en het openbaar ministerie.

Drupsteen miste een fundamentele discussie over het gezag van minister Sorgdrager. „Politici hebben zich nauwelijks afgevraagd waarom iemand als OM-topman Docters van Leeuwen, toch geen domme man, ertoe komt om zich te verzetten tegen de minister van justitie. Dat het vrouwzijn van Sorgdrager een rol zou spelen, vind ik onzin. Ik denk dat de minister veel van haar gezag heeft kwijtgeraakt. Ze zal haar termijn uitzitten en niet meer terugkomen, verwacht ik”.

Verkeert de rechtsstaat in een crisis, zoals de opgestapte Groningse burgemeester Ouwerkerk gisteravond stelde? Drupsteen: „Crisis is een groot woord. Ik denk dat de breuk tussen het OM en het ministerie wel weer geheeld kan worden. Op allerlei plaatsen zitten verstandige mensen. Mr. Ficq bijvoorbeeld, plaatsvervangend voorzitter van het college van procureurs-generaal. En Docters van Leeuwen is ook een bekwame ambtenaar”.

Te vrij
Het zou voor het OM een ramp zijn als een zwaargewicht als Docters van Leeuwen het veld moet ruimen, zo zei oud-procureur-generaal Gonsalves gisteren. Zal de ziek thuiszittende OM-topman de laan uitgestuurd worden? Drupsteen: „Ik denk het wel. Het botert niet meer tussen Docters van Leeuwen en de minister. Terwijl het wonderlijke is dat juist de minister hem heeft binnengehaald om het OM te reorganiseren.

De huidige reorganisatie vormt een bron van problemen tussen de minister en de OM-top, constateert Drupsteen. Grofweg gezegd heeft de reorganisatie twee doelen. Allereerst moet het college van pg's van karakter veranderen. Het college moet meer leiding gaan geven aan het OM. In de tweede plaats krijgt de minister meer bevoegdheden om zich in te laten met individuele strafzaken.

Drupsteen: „Dat doet ze ook. In de Groningse euthanasiezaak-Drenth bijvoorbeeld. Dat wordt haar niet altijd in dank afgenomen door de pg's. Ik vind zelf dat de minister zich te los en te vrij uitlaat over kwesties op justitieterrein. Heel duidelijk is dat te zien in de zaak-Tjoelker. Daarin geeft Sorgdrager zelfs commentaar op de uitspraak van de rechter. Dat vind ik kwalijk. De minister kan dan wel zeggen dat ze reageert als staatsburger, maar dat is een dooddoener”. „Toen de minister van Steenhuis' bijbaan bij adviesbureau Bakkenist hoorde, zei ze: 'De oren vallen me van m'n hoofd'. Met een dergelijke uitdrukking zet ze de zaak onnodig op scherp. Ze biedt daarmee de andere partijen geen speelruimte”.

Muiterij
Opvallend is dat Sorgdrager gisteren het beeld van muiterij tussen de OM-top en de minister ontkrachtte. Toch haalde premier Kok vorige week vrijdag, na het kabinetsberaad, fel uit naar de pg's. Kok hekelde hun „bizarre actie” en sprak van „redelijk kinderachtig gedrag”. Heeft de premier onnodig olie op het vuur gegooid? Drupsteen: „Ik kan me de uitspraken van Kok wel voorstellen. Terecht wijst hij erop dat ambtenaren gehoorzaam moeten zijn aan de minister”.