Artikel-12-gemeente verdwijnt

Op dit moment zijn nog maar vijf gemeenten over met een artikel-12-status: Boskoop, Gouda, Lelystad, Ouderkerk en Winschoten. Gouda kondigde gisteren aan in beroep te zullen gaan tegen een toewijzing van rijksgeld aan de gemeente. Die is volgens Gouda te laag om op korte termijn uit de problemen te komen. Gouda kampt onder meer met de nasleep van kostbare bodemsaneringen.

In de jaren zeventig en tachtig kende Nederland nog enkele tientallen gemeenten met de weinig begeerlijke status. Zelfs grote steden als Den Haag werden aan de leiband gehouden omdat het financieel verkeerd dreigde te gaan.

Gemeenten die hun boekhouding niet op orde hebben en in de rode cijfers komen, of dreigen te komen, worden via artikel 12 onder toezicht van het Rijk gesteld. Weliswaar krijgt zo'n gemeente dan extra geld, maar anderzijds moet voor elke grotere uitgave toestemming worden gevraagd aan het Rijk. De boeken moeten ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Rijk, terwijl normaliter de provincie zich daarmee bezighoudt.

Gemeenten vragen een artikel-12-status overigens altijd zelf aan. Om weer van die status af te komen, doet het Rijk doorlopend financieel onderzoek. Soms worden gemeenten gedwongen hun gemeentelijke lasten, zoals onroerendezaakbelasting, naar een landelijke niveau te verhogen om uit de problemen te komen.

Volgens een woordvoerster heeft het fenomeen zijn langste tijd nu echt gehad. In 1999 hadden nog acht gemeenten de status, afgelopen jaar is dat aantal gezakt naar vijf. „En dat zal beslist nog verder zakken. Het gaat erg goed met de gemeentelijke financiën, terwijl gemeenten hun boekhouding ook steeds beter op orde hebben. We zijn daar erg gelukkig mee.” Welke gemeenten dit jaar de status mogen inleveren, wil ze overigens niet zeggen. Daarover is nog geen definitief besluit genomen.