Havo-kandidaten zoeken naar onjuistheden bij scheikunde

Nederlands antwoord
in Duits examen

Drie vwo-leerlingen van het Driestarcollege in Gouda schuilen na hun examen Duits onder een afdakje voor de regen. Tineke van Blitterswijk (18) uit Waddinxveen heeft een goed gevoel over het examen. „Ik was na anderhalf uur klaar. Het ging best aardig.” Als docent drs. W. A. Piets later op de dag per telefoon reageert, heeft hij al twee vwo-groepen nagekeken. „De resultaten zien er heel goed uit. Het artikel uit Die Zeit ”Die Macht der vorgehaltenen Hand” was echt op vwo-niveau, de rest van de acht teksten was gewoon makkelijk.”

Tien van de 45 vragen bij vwo Duits waren open vragen. Allemaal gesteld in het Nederlands. Van de examenkandidaten wordt verwacht dat ze in hun moedertaal antwoord geven. „Als ze toch in het Duits antwoorden levert dat geen punten op”, zegt Piets. Kronkeltje in de examenregels?

Bij Engels is dat idem dito. „Hebben we te danken aan de Tweede Fase (de vernieuwing van het onderwijs, RP)”, zegt drs. C. van Santen, die in een Driestar-gymzaal de woordenboeken opruimt die de kandidaten bij het examen mochten gebruiken. Was Duits makkelijk, Engels voor havo krijgt zeker het stempel pittig mee. Het krantenartikel ”March of the superbugs” (opmars van de superbacteriën) vindt Van Santen een „abstract verhaal op vwo-niveau, met veel lastige vragen.”

Timothy McVeigh, die enkele jaren geleden in Oklahoma een gebouw opblies en wiens executie juist deze week in de Verenigde Staten zou plaatshebben –door een fout van de FBI is dat een maand uitgesteld– zal er wel geen weet van hebben dat hij deel uitmaakt van een examentekst in Nederland. „Zeer actueel”, oordeelt Van Santen over het verhaal over de doodstraf in Amerika. „Zij die de krant op dit punt volgen, hebben voordeel.”

Uit een brochure van de Britse Houses of Parliament moesten de havo'ers destilleren op welke dag en hoe laat ze een bezoek kunnen brengen en of reservering per e-mail mogelijk is. Aafke van Oosterom (16) uit Harmelen vond het grappig om te doen. „De leraar hamert bij het tekstlezen altijd op 'bea': begin en eind van een alinea goed in je opnemen, plaatjes kijken en je een oordeel vormen.”

NS
De vwo'ers met economie 1 in hun pakket mochten zich gistermiddag aan het examen zetten. Drie uur voor 32 vragen over de verhouding tussen werkers en werklozen, concurrentie voor Europese wijnboeren, de Europese Monetaire Unie (EMU) en –wat een actualiteit– de prijzen van benzine en de NS.

Bij een van de laatste economie-opgaven hebben kandidaten zich om meer dan één reden even de ogen uitgewreven. En wie niet? „Milieuorganisaties vrezen dat de lagere verkoopprijs voor benzine (...? RP) zal leiden tot een toename van het autogebruik. Zij dringen er bij de NS op aan de prijzen voor het personenvervoer zodanig te verlagen dat het benzineverbruik op het oude niveau gehandhaafd blijft. De prijselasticiteit van de vraag naar reizigerskilometers bedraagt -0,4. Voor de gevraagde hoeveelheid benzine geldt een kruiselingse prijselasticiteit van 0,12 bij een prijsverandering van het personenvervoer van de NS (prijs per reizigerskilometer). Bereken met hoeveel procent de NS de prijs per reizigerskilometer moet laten dalen om volledig tegemoet te komen aan de doelstelling van de milieuorganisaties.”

Dat is nog eens andere koek dan het rondje om de kerk.

Henriëtte Lindenberg (18) en leeftijdgenoot Diane Kalkman, beiden uit Krimpen aan den IJssel, verlaten aan het einde van de middag zuchtend het examenlokaal van het Wartburgcollege, locatie Revius. „Moeilijk, moeilijk. Heel veel rekenwerk.” Aan de hiervoor vermelde vraag kwamen de dames niet eens meer toe. „Het duurt gewoon even voordat je een vraag doorhebt. Dat kost heel veel tijd.” Henriëtte moest ook nog naar het toilet. „Weer een paar minuten verloren.” Economie is niet hun vak. Maar geen kwaad woord over de leraar, meneer Kramp. „Hij heeft ons goed geholpen, zelfs bijles gegeven in zijn eigen tijd. Hij voorspelde dat er een vraag over de EMU in het examen zou zitten. En dat klopte.”

Waar is hun docent eigenlijk? Moest die het examen niet tot het laatste toe begeleiden? „Hij is op werkweek. In de Ardennen.”

Zuur
Na vraag 32 dacht Wilma Pols (17) uit Krimpen aan den IJssel klaar te zijn met scheikunde voor havo. Lekker een uurtje voor tijd. Stonden er op de laatste pagina nog vier vragen. Over zure regen! Was Wilma toch mooi bijna zuur geweest en had ze tien punten misgelopen.

Lastig was scheikunde niet, vindt Wilma en met haar klasgenoot Willem Boom (17) uit Capelle aan den IJssel. „Bij de oefenexamens moest je veel meer rekenen. Hier kon je met de antwoorden lekker redeneren.” Zozeer zelfs dat het hier en daar op tekstverklaring begon te lijken, vindt scheikundedocent drs. C. van Stam van de Revius. „De stof in het examen is herkenbaar, al zullen veel mensen moeite hebben met de vragen over ontzwaveling en schone diesel.”

In een tekstje over het ontstaan van de kalklaag in bijvoorbeeld wasmachines moesten de havo-examenkandidaten op zoek naar een zin met onjuistheden. Op aangeven van docent Van Stam volgt hier de bewuste zin: „De verhardingszouten calcium en magnesium die bij het verwarmen van water vrijkomen, binden zich met elkaar, waardoor ze kalkaanslag vormen.”

Zoek zelf de onzin.