„Zorg over breedte refo-scholen”

Directeur N. Verdouw van de Graaf Jan van Nassauschool in Gouda noemde zaterdag tijdens de jaarvergadering van de Kontaktvereniging voor Leerkrachten en Studenten (KLS) voorbeelden voor deze stelling: Het grote aantal leerlingen dat EO-jongerendagen en bioscopen bezoekt. Een klas waarin maar drie leerlingen thuis geen televisie hebben. En een klas waarin slechts enkele meisjes in een rok naar school komen, die daar vervolgens nog op worden aangekeken ook. „Het is een ontzettende zaak. Ouders hebben hier grote zorgen over. Met name hier in Gouda zijn de problemen groot. De moeilijkheden die ik nu met mijn kinderen moet bespreken, zijn dezelfde als die ik vroeger met mijn ouders besprak toen ik op de gereformeerde mulo zat. Op de basisscholen moeten de kinderen worden gewapend tegen wat ze in het voortgezet onderwijs tegenkomen. Ook onze docenten hebben het op de middelbare scholen soms heel moeilijk. Dat mogen we toch wel noemen? Het lijkt wel alsof er een taboe op rust.”

Onkunde
Verdouws opmerkingen deden G. R. J. van Heukelom, locatiedirecteur van het Calvijncollege, „pijn.” De brede achterban is een gegeven, want in de gereformeerde gezindte hebben we elkaar nodig om deze scholen in stand te kunnen houden, zei Van Heukelom. „Natuurlijk gebeuren er dingen waarmee ouders moeite hebben. Er zijn docenten die onze leer haten. Maar als scholen proberen we met vallen en opstaan de identiteit vorm te geven en te bewaken.”

Je schrikt tijdens sollicitatiegesprekken echter van de grote onkunde op godsdienstig terrein, ook van academisch gevormden, uit álle denominaties, zei Van Heukelom. „Dan denk je: Moet je zulke mensen loslaten op onze jongeren? Daarom volgt elke nieuwe docent bij ons een cursus op het terrein van godsdienst en pedagogiek. Ons bestuur besteedt de laatste tijd extra aandacht aan identiteitsvraagstukken en treedt daarover ook in overleg met kerkenraden. Waarom spreken de kerken zelf niet? Ze spreken wel over ons, maar niet met ons.”

Het lijstje problemen dat het KLS-bestuur aan de uitnodiging om te komen spreken had toegevoegd, had Van Heukelom pijn gedaan, zei hij. „Natuurlijk zijn er wel zorgen over onze jongeren, maar we moeten niet alles in het negatieve trekken. Ik was blijer met de opmerking van ds. F. Mallan dat hij nog hoopvol gestemd is over de jonge generatie.”

Het lerarentekort is een groot probleem, zei Van Heukelom. „De inspecteur maakte onlangs aanmerking op het beleid van het Calvijncollege om geen docenten te benoemen die een televisie bezitten. Als u dat volhoudt, heeft u straks niet voldoende mensen meer, zei hij.”

Van Heukelom noemde de benoeming van zijinstromers, die uit andere beroepsgroepen komen en direct voor de klas mogen, „een van de ondergangen van het reformatorisch onderwijs. De schrijver De Swaef maakte er in zijn tijd al bezwaar tegen dat een timmerman een akte nodig had en een onderwijzer niet. Nu krijgen we ook de meest vreemde mensen in het onderwijs, die zonder kennis van pedagogiek en didactiek gaan lesgeven.”

Huilende stem
Verdouw wees tijdens zijn inleiding over ”Normen en waarden in de dagelijkse praktijk van het onderwijs” op het belang van de houding van de leerkracht. „Ernst tijdens de bijbelles en daarna de hele dag lol schoppen en vervolgens pal na een lachbui het dankgebed, dat kán niet. Kinderen voelen haarscherp aan of een leerkracht overeenkomstig zijn woorden handelt.” Hij noemde het ook funest als een leerkracht zich niet aan de schoolregels houdt omdat hij bij de leerlingen de gevierde man wil zijn.

Verdouw bepleitte eenvoud, ook tijdens de bijbelvertelling. „Je merkt tegenwoordig een doorslaan naar overgodsdienstigheid, waarbij men vertelt met een meewarig gezicht en huilende stem. Leerkrachten kunnen alle kinderen laten huilen, maar zo moet het ook niet. We moeten in alle eenvoud de boodschap brengen, maar dan op tijd terugtreden, met de bede om Gods zegen.”

Studiehuis
„Er gaat iets wezenlijk fout in ons onderwijs”, zei drs. L. D. van Klinken, schoolbegeleider bij het Ds. G. H. Kerstenonderwijscentrum. „Twintig eeuwen lang is kennis gezien als objectief en overdraagbaar. Door het postmoderne denken wordt kennis nu gezien als een menselijke constructie. Daarom moet je kennis niet overdragen, maar slechts situaties creëren waarin de kinderen zelf hun kennis kunnen opbouwen. We zien dat in het moderne rekenonderwijs en in het studiehuis. De kinderen bepalen zelf voor een groot deel het verloop van het leerproces en bouwen ook een subjectief normbesef op. Je kweekt daarmee de grondhouding van de autonome mens aan. Zolang de leerling de regisseur blijft van zijn eigen leerproces, zal de verloedering van de samenleving echter niet gekeerd kunnen worden. Daarvoor moeten we terug naar het bijbelse overdrachtsmodel.”

„Door al die nieuwe methoden van interactief onderwijs verworden docenten tot volumeregelaars”, zei een aanwezige. „Jonge docenten vinden het niet eens gek meer als een klas de hele les praat.”

Vertrek
Tijdens het huishoudelijk gedeelte van de jaarvergadering, dat door zes bestuursleden en vijf leden werd bijgewoond, kondigde J. P. R. Pannekoek, die vorig jaar aantrad als voorzitter, aan volgend jaar zijn functie neer te leggen.

De KLS nam afscheid van C. Bouw, die in drie perioden in totaal zo'n achttien jaar bestuurslid was, maar nu is overgestapt naar het bedrijfsleven. Een opvolger kon nog niet gekozen worden, omdat zich geen kandidaten beschikbaar gesteld hadden. De slechte opkomst naar de vergaderingen is voor het bestuur reden geweest tot het houden van een enquête. De uitslag is nog niet bekend.