Vergrijzing onder water

Het valt niet mee om aan nieuwe mensen te komen, geeft personeelsman Barend Mes van Smit Tak toe. „In onze bergingsploeg van 42 mensen zitten 32 duikers. Het bestand is redelijk vergrijsd. Daarom leiden we vast nieuwe mensen op. De komende jaren kunnen we twaalf man aannemen.”

Smit Tak was zaterdag nadrukkelijk aanwezig op Duikvaker, de beurs voor duikliefhebbers in Utrecht. Op de beurs, die is bezocht door ongeveer 15.000 mensen, was voor het eerst een banenmarkt. Smit Tak, de Koninklijke Landmacht en het Nationaal Duikcentrum (NDC) waren aanwezig om met name sportduikers te interesseren voor een baan onder water.

Niet dat iedereen die ooit in de Rode Zee of in de azuurblauwe wateren rond de Antillen naar visjes heeft gedoken, geschikt is voor het duikvak. „Het is een wereld van verschil”, zegt sergeant-1 André Kapel, groepscommandant van het duikpeloton van de landmacht. „Het duiken tijdens een vakantie gebeurt meestal bij een ideaal klimaat, met helder zicht en met een ideale uitrusting. Wij duiken bij barre weersomstandigheden en in troebel water.”

Talenten
De duikbranche verwacht de komende jaren dik vijftig beroepsduikers extra nodig te hebben. Op een huidig aantal van 450 beroepsduikers (werkzaam bij zo'n 25 bedrijven) is dat een uitbreiding van ruim 10 procent. Het meeste werk is te vinden in de civiele onderwaterbouw: aanleg en onderhoud van tunnels, sluizen, bouwputten en kademuren. Daarnaast is er het seizoenswerk in de offshore, het bergingswerk en reparatie en onderhoud aan schepen.

Wie zijn „talenten van boven water onder water verder wil uitbouwen” kan zich melden bij het NDC in Delft. Na zware keuringen volgt een opleiding van tien weken, waarvan twee weken volledig intern aan boord van een duikvaartuig. Daarna is de duiker bevoegd tot het verrichten van alle werkzaamheden in de binnenwateren en op zee tot 50 meter.

Johan van der Lee is coördinator van de duikafdeling bij Smit Tak in Rotterdam. Twaalf jaar zat hij meer onder dan boven water, de laatste twee jaar heeft hij een kantoorfunctie. Gevraagd naar de klussen van het laatste jaar somt hij op: Noordzee (schip doormidden, achterstuk ligt er nog), Zuid-Afrika (olie uit gestrande mammoettanker bij Robbeneiland), Engeland (kruiplijncoaster dwars in een kanaal gezonken) en Venezuela (boot met staal 40 meter onder water). „Als er zich een klus aandient, gaat het bloed sneller stromen.”

Min tien
Het liefst duikt Van der Lee in de wateren rond Curaçao, met prima zicht en lekker warm water. „Maar bij een temperatuur van min 10 in de wateren onder de ijsvlakte van Finland is ook niet verkeerd. Een passagiersschip had zich lek gevaren op het ijs. Die hebben we dicht en weer drijvend gemaakt. Nu vaart-ie in het Caraïbisch gebied.”

De Koersk, de gezonken Russische onderzeeër, staat ook op het bergingslijstje van Smit Tak. „Zodra de Russen groen licht geven, rukken we uit. Maar ik heb begrepen dat ze er financieel niet rooskleurig voorstaan.”

Volgens Van der Lee zijn er drie soorten duikers: brandweerduikers, sportduikers en bergingsduikers. „De brandweerduiker werkt onder hoge spanning in ondiep water. De sportduiker bepaalt zelf hoe en wanneer hij het water in gaat. De bergingsduiker gaat 's ochtends naar zijn werk en weet niet waar hij terechtkomt.” Routine is het grootste gevaar voor een duiker, vindt Van der Lee. „Iedere duik is weer een nieuwe. Je kunt niet blindvaren op je ervaring.” Voor een duiker geldt geen leeftijdsgrens. „Zolang je je aan de spelregels houdt, kun je tot je 60e duiken.”

Tientallen jongeren verdrongen zich zaterdag op Duikvaker voor de enorme waterbak met duikers. Vrouwen bleven een beetje op afstand. Ook letterlijk. De duikploeg van Smit Tak kent uitsluitend mannen. „Voor vrouwen is het fysiek niet te doen. Maar als er dames zijn die onder water hun mannetje staan, zijn ze welkom.”