Onder de pannen met riet

Henk-Jan was dertien toen hij voor het eerst met zijn vader, ook rietdekker, mee het dak op mocht. Sinds z'n zestiende zit hij zelf in de branche. „Zo gaat dat”, vertelt de 32-jarige rietdekker uit Ederveen tijdens een onderbreking van zijn werk bij een boerderijtje in Soest. „Wie het vak wil leren, moet bij een rietdekker aan de slag. Hoe beter je baas, hoe beter de opleiding. Drie tot vijf jaar heb je nodig om volleerd vakman te worden. Dan kun je examen doen bij de landelijke bond van rietdekkers.”

Van Ginkel zit tot over z'n oren in het werk. „We hebben al klussen voor 2002 afgesproken.” Zijn bedrijf, dat hij samen met broer Gijs runt, telt twaalf medewerkers. „We behoren tot de grotere rietdekkers.” Van Ginkel kan zich moeilijk voorstellen dat hij iets anders voor de kost zou doen dan rietdekken. „Je bent altijd buiten en je máákt iets”, zegt hij enthousiast. „Kijk, een rieten dak is zo'n beetje de helft van het huis. Als het dak mooi is, is het hele huis mooi.”

Tachtig procent van zijn tijd zit Van Ginkel op het dak van riante villa's. Verder heeft hij boerderijen, een nonnenklooster, de kantoorgebouwen van dierenpark Amersfoort en zo'n 25 woonhuizen in zijn klantenbestand. „Nieuwe opdrachtgevers komen vooral via mond-tot-mondreclame bij ons. Daardoor hebben we zelfs in Luxemburg gewerkt.”

Uitstraling
Een rieten dak is nog steeds een forse investering: 145 tot 160 gulden per vierkante meter. Een doorsnee villa met riet laten bedekken komt al gauw op een halve ton. Toch constateert Van Ginkel dat steeds meer 'modale mensen' tot de aanschaf van een rieten dak overgaan. „We merken dat het economisch goed gaat in Nederland. De mensen hebben meer te besteden.”

Gevraagd naar de voordelen van een rieten dak ten opzichte van pannen, hoeft Van Ginkel geen seconde na te denken: „Het is 's zomers lekker koel, 's winters lekker warm, het heeft uitstraling, je hebt geen dakgoten nodig en het gaat zeker 25 tot 40 jaar mee.” Regelmatig onderhoud kan de levensduur van een rieten dak zelfs nog aanzienlijk verlengen. „We hebben onlangs een rieten dak van 72 jaar oud gesloopt”, zegt de blonde dekker veelbetekenend.

Van Ginkel heeft al zijn medewerkers zelf opgeleid. Van personeelsgebrek heeft hij geen last. „De jongens blijven allemaal hangen. Het is wel een groot probleem om aan een volleerde rietdekker te komen. Als ik morgen een advertentie plaats, is de reactie nul. Zeker weten.”

Vanwege hun eigen veiligheid lopen de rietdekkers via dekstoeltjes, die muurvast zitten, over het dak. Risico's neemt Van Ginkel niet meer. „Twee van mijn medewerkers zijn van het dak gevallen: de een brak zijn rug, de ander zijn sleutelbeen. Gelukkig kunnen ze alles weer.” Hij noemt het werk redelijk zwaar. „Een bos riet weegt al gauw een paar kilo.”

Polis
Veel toezicht op het werk van rietdekkers is er niet, hoewel de landelijke bond, met als voorman secretaris H. Horlings, de laatste jaren wel probeert een aantal zaken beter te regelen. Van Ginkel: „We werken alleen nog met Arbo-goedgekeurde steigers, we spuiten het dak met brandvertragende vloeistof in en we bieden de klant een goedkope rietpolis aan: 1,05 gulden per 1000 gulden van de waarde van het huis.”

Als het rieten dak klaar is, wordt het niet door een extern deskundige gekeurd. Is dat niet link? Van Ginkel: „Tachtig procent van ons werk is vertrouwen. Niemand weet wat wij precies doen; zelfs architecten niet. Slecht werk leveren, betekent dat je er snel uitligt. Bij nieuwbouwwoningen werkt het anders. Die worden gekeurd op ISO-normen. Daar valt het dak ook onder.”

Rietdekkers zijn echte doe-het-zelvers. Zelfs hun gereedschap maken ze zelf. „De markt is te klein om dat in een fabriek te laten doen”, legt Van Ginkel uit. Z'n grootste klus tot nu toe was een exclusief Goois restaurant. „Daar hebben we twaalf weken lang constant met z'n twaalven gewerkt.” Hij bewaart bijzondere herinneringen aan die klus. „Het was het tweede dak dat we erop legden. Het eerste vloog na korte tijd in de fik. Niet door onze schuld, gelukkig niet, maar door een uit de hand gelopen barbecue binnen.”