'Rode vos' Reckman helpt nu politie

Het boek, ”Hermandad, dat zijn wij zelf”, vormt het belangrijkste lesmateriaal van de training Action Learning die door het Landelijk Centrum Veiligheid door Leefbaarheid (LCVL) wordt verzorgd. Reckman was jarenlang directielid van de sociale academie De Horst in Driebergen, het vroegere vormingscentrum van de Nederlandse Hervormde Kerk dat zich ontwikkelde tot links broeinest. Hervormde gemeenten dreigden om die reden hun steun aan dit „socialistische bolwerk” in te trekken.

Geen beletsel
De eerste politieregio die Reckman in de arm nam, was Utrecht. De man die het contact met hem legde, was commissaris S. J. Geerds. Hij is leider van het project dat agenten moet trainen in wijkgericht werken.

Geerds zegt dat hij op de hoogte is van de links-radicale achtergrond van Reckman, maar vindt daarin geen beletsel om met hem samen te werken. „Hij denkt nu anders.” Geerds is samen met Reckman oprichter van de stichting LCVL. Het bestuur is inmiddels uitgebreid met het Eerste-Kamerlid Meindertsma (PvdA), burgemeester Van Lidth de Jeude van Deventer (eveneens PvdA) en de Amsterdamse officier van justitie J. Steenbrink.

Het LCVL verzorgt trainingen bij een groot aantal politieregio's in ons land. Het inschakelen van het LCVL kost 2400 gulden per trainer per dag. De winst wordt gebruikt voor onrendabele projecten, zoals een training op de Antillen.

De Utrechtse politiecommissaris Geerds vindt het verklaarbaar dat Reckman als geestelijke vader functioneert van de operatie „wijkgericht werken” bij de politiekorpsen. „Hij heeft veel kennis van de netwerken binnen een wijk en weet als geen ander hoe je binnen zo'n wijk tot samenwerking kunt komen met alle mogelijke partners.” Hij is vol lof over de ideeën en inbreng van Reckman.

„Die man is goud waard”, zegt ook commissaris Kees Buijnink van de politie Kennemerland. Hij vindt Reckman een „zeer inspirerende” figuur. Diens radicale verleden is voor hem geen bezwaar. „Ik ben al wat ouder, maar er zijn tegenwoordig nog al wat jonge commissarissen die zelf ook provo waren.”

Denktank
In de jaren zestig en zeventig wierp Reckman zich op als denktank van het Nederlandse actiewezen. In 1963 richt hij Sjaloom op, een vernieuwingsbeweging binnen de rooms-katholieke kerk. In zijn boerderij in Odijk organiseert hij liefdemaaltijden en discussies over maatschappijhervormingen. Later zoekt Sjaloom samenwerking met Fidel Castro's propagandamachine ICAP via een mantelorganisatie van de Cubaanse geheime dienst in Nederland, Venceremos.

Een veelgeciteerd boek van Reckman is ”Sociale Aktie”, waarin hij beschrijft hoe de bestaande orde aan het wankelen kan worden gebracht. Hij adviseert imagobeschadiging van autoriteiten, hinderlijk volgen van politieke leiders, infiltratie, provocatie en bezettingen. Ook roept hij op tot sabotage, dat wil zeggen „de maatschappelijke machinerie op de een of andere plaats onklaar maken.”

In de jongste nieuwsbrief ”Wetenswaardigheden” van uitgever P. J. W. Siebelt wordt Reckmans rol beschreven als oprichter en adviseur van de radicale organisatie XminY. Volgens Siebelt was XminY jarenlang een belangrijke financier van kraakgroepen in Nederland en van het marxistisch gewapend verzet in de derde wereld.

”Wetenswaardigheden” is een nieuw initiatief van onderzoeker Siebelt, die geldt als een kenner van het linkse actiewezen en beschikt over tienduizenden documenten van tal van (ultra)linkse organisaties. Siebelt wijst op de gang van zaken in 1990 rond het boek ”De Tragiek van de Geheime Dienst”. Radicale actievoerders publiceerden daarin foto's en namen van politiefunctionarissen. Met het oog op de veiligheid van de betrokkenen en hun gezinnen verbood de rechter het boek, maar XminY wist desondanks honderden exemplaren te verspreiden.

Tegen die achtergrond vindt Siebelt het „een griezelig idee” dat de deelnemers aan de trainingen van Reckmans bureau LCVL een formulier moeten invullen met privé-gegevens. Volgens een bron bij de politie werden de formulieren opgehaald door Piet Reckmans zoon Maarten. „Een rode vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken”, tekent Siebelt aan. Hij staat volledig achter de politiefunctionarissen die zich grote zorgen maken over de wijze waarop Reckman de politie nu kan „infecteren.”

Motie
Niet alleen in rechts-politieke kringen maar ook in de PvdA is Reckman niet geliefd. Door een motie van afkeuring in te dienen op een partijraadsvergadering voorkwam hij in 1977 dat opnieuw een coalitie tussen socialisten en het CDA totstandkwam. De PvdA verdween hierdoor voor vijftien jaar in de oppositiebanken. Naderhand stapte Reckman over naar GroenLinks. Hij noemde de PvdA „te conformistisch” en „niet radicaal genoeg.”

Dat hij nu werkzaam is voor het apparaat dat belast is met de handhaving van het gezag in ons land, noemt hij niet zo verwonderlijk. „Iedereen brengt mij in verband met mijn politieke activiteiten, maar in mijn dagelijks werk stond het buurtopbouwwerk centraal. Dat heb ik heel lang gedoceerd. Ik ben in een arbeiderswijk geboren en heb ook veel werk in dat soort wijken verricht, zoals in de Bijlmer, de Schilderswijk maar ook in arme buurten in Latijns-Amerika.”

Begin jaren negentig kwam hij naar eigen zeggen tot de slotsom dat buurtcomités en de politie „valse beelden” hebben van elkaar. Als directielid van De Horst stelde hij voor docenten en studenten uit te wisselen met de politieopleidingsschool De Boskamp in Leusden. „In plaats van elkaar te bestrijden, kunnen deze partijen elkaar van dienst zijn, vooral in preventief opzicht.”

Hij zegt realistischer te zijn geworden „maar wat ik doe, is nog net zo radicaal als wat ik vroeger deed. Als er iets fout gaat in een wijk, kijkt iedereen naar de overheid. En de politie komt er aan te pas als het te laat is. Wij leren dat patroon te doorbreken via het creëren van netwerken en het stimuleren van de zelfwerkzaamheid van burgers. Dat is ook radicaal.”

Kwinkslag
Van onrust onder de politie over zijn rol heeft hij nog niets gemerkt. Hij vermoedt dat het om oudere agenten gaat. „Onlangs verzorgde ik een training voor politiemensen die betrokken waren bij de ontruiming van de Dennendalkliniek in de jaren zeventig. Die hebben mij daar gearresteerd. We communiceren daar heel open over. Ik maak dan de kwinkslag dat ik de politie van binnen en van buiten ken.”

Dat hij in politiekringen wordt geaccepteerd, heeft volgens hem ook te maken met de verandering van het politieke landschap. Als voorbeeld noemt hij dat zijn partij (GroenLinks) en de kleine christelijke partijen vrijwel als enige stelling nemen tegen het oprukkend individualisme en consumentisme. Dat ziet hij als een van de redenen waarom hij het zo goed kan vinden met de Utrechtse politiecommissaris Geerds, die gereformeerd vrijgemaakt is. „Hij is vrijgemaakt en ik ben vrijgevochten, maar samen komen we op voor de verdrukten”, lacht Reckman.