Soberheid in Haagse straten

Prinsjesdag is anders dan anders. Schaduwen van terrorisme hangen over Den Haag.

De Rijswijker G. Ruiters is voor het eerst present op Prinsjesdag. „Het is belangrijk dat zo'n dag ondanks de aanslagen doorgaat. Het draait immers om de kern van de democratie.” Terecht, zo'n sobere viering, vindt Ruiters. „Het is goed dat we stilstaan bij de aanslagen in Amerika en dat Prinsjesdag ingetogen is.”

Bij de Amerikaanse ambassade staat het publiek rijen dik. Bij het betonnen gebouw liggen talloze bloemstukken ter nagedachtenis aan de duizenden slachtoffers van de terreuraanslagen.

Tussen volwassenen treurt een klein meisje om het slechte uitzicht. „Mag ik al op uw rug?” vraagt ze haar moeder. „Nu nog niet, anders heb ik straks als de koets komt geen armen meer om jullie te tillen.” Haar broertje heeft het beter getroffen. Die zit al wel bij ma op de schouders. In de verte nadert de politie te paard. Militairen marcheren voorbij. Zoon: „Mama, wat doen ze met die geweren?” Moeder: „Helemaal niets, als er niets gebeurt.” Zoon: „En als er wel wat gebeurt?” „Dan zijn ze paraat.”

Historische seconden
Er gaat geroezemoes door de mensenmassa. De Gouden Koets nadert. Hare Majesteit de Koningin draagt een robe van zwarte tafzijde, gecombineerd met zwart kant op een gele achtergrond, en een hoed met veren. De Koningin, prins Willem-Alexander en prins Johan Friso wuiven. Voor de Amerikaanse ambassade houdt de koets halt. Vijftien historische seconden. Als het rijtuig weer op gang komt, barst een applaus los.

Máxima is ook van de partij. Achter een raam in het Kabinet van de Koningin, in een straat vlak bij het Binnenhof, houdt ze de stoet in het oog. „Máxima! Máxima!” roepen kinderen. De Argentijnse is druk in gesprek met prinses Christina. Af en toe dwalen haar ogen naar buiten. Fotografen staan op scherp. Bij iedere beweging klikken de toestellen.

In dezelfde straat zo'n zestig Urkers langs de weg. Ze zijn gekleed in de Urker dracht, op z'n zondags. De Urkers hebben Máxima ontdekt. „Ze kan leuk lachen, ze zwaait vriendelijk en ze geeft af en toe een knipoog.” „We hebben al even geregeld dat we op haar trouwerijtje mogen komen”, grapt een Urkerin. Antje van der Zwan heeft net de Koningin in de Gouden Koets voorbij zien komen. „Ze droeg een mooi sober pakje.”

Bezem
Even na enen is er enig ceremonieel vertoon op het plein voor de Ridderzaal. Kinderen verwelkomen de koetsen. Er heerst geroezemoes, maar zeker geen uitgelatenheid. Er zijn weinig oranje sjerpen, vlaggen en hoeden.

Dan arriveert de Gouden Koets. De koetsier schreeuwt, de paarden staan stil. Het Wilhelmus klinkt. De Koningin stapt uit en betreedt de rode loper. De lap is al vele malen schoongeveegd. „Waar zouden ze toch iedere keer die bezem laten?” vraagt een toeschouwer.

Koningin Beatrix bestijgt de trap van de Ridderzaal. Even later weerklinken de eerste zinnen van de Troonrede uit de luidsprekers op het Binnenhofplein. „Leden van de Staten-Generaal. De afschuwelijke aanslagen één week geleden in de Verenigde Staten hebben vele duizenden onschuldige mensen van het leven beroofd.”

Een paar in klederdacht gestoken meisjes uit groep 8 van de Ds. Harmen Doornveldschool uit Staphorst vertellen in hun beste dialect dat ze „nog nooit” in Den Haag zijn geweest en Prinsjesdag „heel leuk” vinden. Leerkracht B. Hoeve: „Elk jaar organiseren we zo'n uitje. Het staat in het kader van de lessen geschiedenis en staatsinrichting. Later hopen we te evalueren. En dan willen we daar ook de gebeurtenissen in de VS bij betrekken.”

Kroketten
Rond twee uur spoedt de menigte zich naar Paleis Noordeinde, voor de balkonscène. Die is dit jaar zeer kort. Slechts enkele seconden zwaaien de koninklijke hoogheden de mensenmassa toe. Het „Oranje boven” en „Leve de Koningin” zwelt aan. Dan gaan de deuren al weer dicht. „Bij een sobere Prinsjesdag hoort een sobere balkonscène”, aldus woordvoerder A. de Haan van de Rijksvoorlichtingsdienst. Het publiek stroomt weg. „De kroketten staan warm”, roept een man.

Een jonge vrouw, met zilveren kroon op het hoofd, vindt de sfeer bedrukt. „Normaal moet je overal dringen, nu kon je overal makkelijk tussendoor. Deze dag had voor mij toch iets angstaanjagends, er had iets kunnen gebeuren.” En wat vindt haar zoontje het hoogtepunt van Prinsjesdag? „Naar McDonald's.”