Auto 23 maart 2001

Audi A6 2.8 Multitronic: krachtpatser met cvt

Door Arno Witvliet
– Heel vroeger waren er in auto's alleen maar handgeschakelde transmissies. Eerst waren dat systemen met vier versnellingen, later vijf. Tegenwoordig is een zesversnellingsbak al geen uitzondering meer. Dafjes daarentegen hadden een slimme duwbandtransmissie. Toen eenmaal duidelijk was dat sommige automobilisten schakelen maar een vervelende handeling vonden, bedachten fabrikanten de automatische transmissie. Ook die werd drietraps, viertraps en later zelfs vijftraps, vooral in de luxere auto's. Helemaal nieuw is de Audi A6 2.8 Multitronic: een zescilinder limousine met daarin de opvolger van het pientere pookje uit de aloude Daf.

De Daffodil met jarretelaandrijving was destijds een begrip. Vooral dames op gevorderde leeftijd vielen massaal voor dit icoon uit de vaderlandse automobielgeschiedenis. Iedere handeling die de aandacht van de weg af zou leiden gold in deze doelgroep immers als bron van potentieel gevaar. Het pientere pookje groeide derhalve al snel uit tot een begrip waarvan de dagelijkse realiteit voornamelijk voorbehouden bleef aan senioren.

De continu variabele transmissie (cvt) kent, in tegenstelling tot de traditionele tandwielparen, slechts één flexibele duwband, waardoor het aantal mogelijke overbrengingsverhoudingen oneindig groot is. Het centrale onderdeel wordt variator genoemd. Dit is een V-riemachtig element dat tussen twee paren zijdelings verschuifbare, conische schijven ligt. Elk paar vormt als het ware een poelie. Door wijziging van de afstand tussen deze schijven verandert de diameter van die poelie, waardoor de omtreksnelheid van de V-riem kan variëren. Voordeel van het systeem is dat het aandrijfvermogen zonder directe vaste verbinding van de ingaande op de uitgaande as overgebracht wordt.

Duwband
Probleem met de vinding van Van Doorne was lange tijd de kwetsbare techniek. Ze bestond immers bij de gratie van de duwband –de V-riem–, die slechts een beperkte hoeveelheid trekkracht kon hebben. De toepassing van deze techniek in het Dafje van weleer is wellicht de oorzaak van het wat zielige imago van een geniaal concept.

Tijden veranderen en opvattingen doen dat ook. Audi rekent in één klap af met bovenstaande overwegingen. Een dikke 2,8 liter zescilinder met een maximumvermogen van 142 kW/193 pk is immers wel even wat anders dan hardwerkende viercilindertjes. Dat de cvt van weleer eerder zijn weg vond in auto's zoals de Ford Fiesta, Nissan Micra en Fiat Punto mag genoegzaam bekend geacht worden. Dat kloeke zescilinderkrachtpatsers nu gecombineerd kunnen worden met een dergelijke techniek, is echter opzienbarend.

De kracht van Audi's Multitronic ligt in het feit dat de gebruikelijke duwband met lamellen vervangen is door een plaatjeskettingband. Deze is volledig van staal gemaakt, maar is desalniettemin net zo buigzaam als een V-riem. De plaatjeskettingband is veel sterker dan een duwband van lamellen en is derhalve in staat aanzienlijk hogere koppels en krachten over te brengen. Bovendien kan de plaatjeskettingband over een nog kleinere omtrek geleid worden dan andere duwbanden, met als voordeel dat het overbrengingsbereik van krachten en koppel verder verruimd wordt.

Toerental
Een bekend probleem van de traditionele cvt is echter de naregeling van het toerental. Bij gas geven neemt het toerental snel toe, waarna de regeling van de overbrengingsverhouding vertraagd volgt. Een ietwat zeurend koppelingseffect is het gevolg. De multitronic daarentegen voorziet in een elektronisch gestuurde naregeling van het toerental, waarbij drie fases worden doorlopen. Allereerst schakelt de variator bij gas geven volautomatisch over op een lagere overbrengingsverhouding. Vervolgens geschiedt de eigenlijke naregeling wanneer het motortoerental bij toenemende snelheid volgens een vast patroon continu verder toeneemt. Ten laatste corrigeert de elektronica de overbrenging in de richting van optimale rijprestaties, dan wel een optimaal verbruik.

Een en ander is afhankelijk van de informatie die de elektronica afleidt uit het rijgedrag van de bestuurder. De multitronic stemt zijn werking niet alleen af op bewegingen van het gaspedaal, maar ook op externe condities zoals stijging, daling en belading. Audi claimt niet alleen een schokvrij en extreem dynamisch schakelgedrag, maar tevens een snellere acceleratie en een lager brandstofverbruik dan conventionele handgeschakelde en automatische transmissies.

Handbediening
De Multitronic van Audi is een technisch hoogstandje met een verbluffend resultaat. Rijden in de Audi A6 2.8 Multitronic doet in geen enkel opzicht denken aan het besturen van een Fiesta of Micra met cvt. Het kenmerkende gegier van de transmissie is in geen velden of wegen te bekennen. Van opschakelen of terugschakelen is hoegenaamd geen sprake. Alleen de toerenteller verraadt dankzij onlogische bewegingen dat er wel degelijk krachten en koppels worden overgebracht.

De Multitronic is derhalve een comfortdrager van jewelste. De kiene transmissie neemt letterlijk alle schakelactiviteiten onmerkbaar uit handen. Wie echter de verleiding voor handbediening niet altijd kan weerstaan, komt in de Audi ook aan zijn of haar trekken. Er is een zesversnellings schakelfunctie ingebouwd. Een hogere versnelling kan met het aantikken van de selectiehendel worden geactiveerd. Afhankelijk van de gekozen versnelling heeft Audi immers het regelapparaat dusdanig geprogrammeerd dat op de variator een voorgeschreven waarde wordt ingesteld en vastgehouden. Ook voor de manuele bediening geldt dat de Multitronic soepel en schokvrij functioneert.

Audi vraagt ten opzichte van een A6 met handgeschakelde vijfversnellingsbak een meerprijs van 6100 gulden voor de Multitronic-versie. Opvallend is dat Audi de Multitronic alleen levert in combinatie met voorwielaandrijving. Kopers van Audi's Quattro met een voorkeur voor automatisch schakelen moeten het vooralsnog stellen met een traditionele vijftrapsautomaat met Tiptronic.

Optiepakketten
De Duitse fabrikant zal net voor de zomermaanden een opgefriste A6 presenteren. Ingrijpende wijzigingen hoeven er niet verwacht te worden. Tot de introductie probeert het merk met de vier ringen de vaart in de verkopen te houden door tegen scherp gecalculeerde bedragen optiepakketten onder de welluidende naam Exclusive voor de A6 aan te bieden. Zo kunnen de viercilindervarianten tegen een meerprijs van 4684 gulden worden voorzien van metallic lak, diefstalalarm, houtinleg, middenarmsteun voor, boordcomputer en een automatisch dimmende binnenspiegel.

Voor de zescilinder Exclusive moet 3000 gulden worden doorgespaard, maar daar staan dan wel xenonkoplampen en parkeersensoren tegenover. Voor de indrukwekkende 2,7 liter vijfcilinder turboversie en de 4,2 liter achtcilinder zijn afwijkende aanbiedingen gemaakt. De Audi A6 is leverbaar vanaf 84.700 gulden. Voor een A6 Multitronic moet 90.800 gulden worden betaald.